# آیات

آِیه 110 سوره مبارکه یوسف

حَتَّىٰ إِذَا اسْتَیْأَسَ الرُّسُلُ وَظَنُّوا أَنَّهُمْ قَدْ کُذِبُوا جَاءَهُمْ نَصْرُنَا فَنُجِّیَ مَنْ نَشَاءُ ۖ وَلَا یُرَدُّ بَأْسُنَا عَنِ الْقَوْمِ الْمُجْرِمِینَحَتَّىٰ إِذَا اسْتَیْأَسَ الرُّسُلُ وَظَنُّوا أَنَّهُمْ قَدْ کُذِبُوا جَاءَهُمْ نَصْرُنَا فَنُجِّیَ مَنْ نَشَاءُ ۖ وَلَا یُرَدُّ بَأْسُنَا عَنِ الْقَوْمِ الْمُجْرِمِینَحَتَّىٰ إِذَا اسْتَیْأَسَ الرُّسُلُ وَظَنُّوا أَنَّهُمْ قَدْ کُذِبُوا جَاءَهُمْ نَصْرُنَا فَنُجِّیَ مَنْ نَشَاءُ ۖ وَلَا یُرَدُّ بَأْسُنَا عَنِ الْقَوْمِ الْمُجْرِمِینَ

ترچمه آیت الله مکارم شیرازی

 (پیامبران به دعوت خود، و دشمنان آنها به مخالفت خود همچنان ادامه دادند) تا آنگاه که رسولان مأیوس شدند، و (مردم) گمان کردند که به آنان دروغ گفته شده است؛ در این هنگام، یاری ما به سراغ آنها آمد؛ آنان را که خواستیم نجات یافتند؛ و مجازات و عذاب ما از قوم گنهکار بازگردانده نمی‌شود!

# تفسیر آیات

 آیه 110 سوره مبارکه یوسف

حَتَّىٰ إِذَا اسْتَیْأَسَ الرُّسُلُ وَظَنُّوا أَنَّهُمْ قَدْ کُذِبُوا جَاءَهُمْ نَصْرُنَا فَنُجِّیَ مَنْ نَشَاءُ ۖ وَلَا یُرَدُّ بَأْسُنَا عَنِ الْقَوْمِ الْمُجْرِمِینَ

ترجمه المیزان

پیامبران به دعوت خود و دشمنان به مخالفت خود همچنان ادامه دادند) تا رسولان ماءیوس شدند و گمان کردند که (حتى گروه اندک مومنان ) به آنها دروغ گفته اند، در اینهنگام یارى ما فرا رسید، پس هر کس را که خواستیم نجات دادیم، و عذاب ما از قوم زیانکار بازگردانده نمى شود

#تفسیر آیات

آیه 110 سوره مبارکه یوسف

در ترجمه و تفسیر این آیه تفاوت دیدگاهی بین علما وجود دارد به این صورت که برخی فاعل واژه کذبوا را مردمی دانسته اند که بر اثر شدت و سختی کار گمان کردند که خدا و پیامبرش به وعده شان مبنی بر نصرت مومنین عمل نمیکنند

برخی دیگر فاعل را امت پیامبرانی دانسته اند که بعد از تمام شدن حجت بر مردم از هدایت مابقی ناامید شدند و گمان کردند که مردمشان آنها را تکذیب میکنند

 و البته اقوال دیگری هم وجود دارد که از نظر بزرگانی چون علامه طباطبایی و... مردود است

در هر دو صورت معنای کلی و هدایتی آیه استقامت و پایداری در راه خدا حتی با وجود مشکلات شدید و ناکامی های ظاهری است که این استقامت حداکثری باعث میشود که مومنین شامل سنت نصرت الهی شوند

#روایات

الرّضا (علیه السلام)- عَنْ عَلِیِّ‌بْنِ‌مُحَمَّدِ‌بْنِ‌الْجَهْمِ قَالَ: حَضَرْتُ مَجْلِسَ الْمَأْمُونِ وَ عِنْدَهُ الرِّضَا عَلِیُّ‌بْنُ‌مُوسَی (علیه السلام) فَقَالَ لَهُ الْمَأْمُونُ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) ألَیْسَ مِنْ قَوْلِکَ أَنَّ الْأَنْبِیَاءَ (مَعْصُومُونَ قَالَ بَلَی ... فَقَالَ الْمَأْمُونُ لِلَّهِ دَرُّکَ یَا أَبَا الْحَسَنِ (صلی الله علیه و آله) فَأَخْبِرْنِی عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ حَتَّی إِذَا اسْتَیْأَسَ الرُّسُلُ وَ ظَنُّوا أَنَّهُمْ قَدْ کُذِبُوا جاءَهُمْ نَصْرُنا قَالَ الرِّضَا (علیه السلام) یَقُولُ عَزَّوَجَلَّ حَتَّی إِذَا اسْتَیْأَسَ الرُّسُلُ مِنْ قَوْمِهِمْ وَ ظَنَّ قَوْمُهُمْ أَنَّ الرُّسُلَ قَدْ کُذِبُوا جَاءَ الرُّسُلَ نَصْرُنَا.

امام رضا (علیه السلام)- علیّ‌بن‌محمّدبن‌جهم گوید: در مجلس مأمون حضور داشتم و امام رضا (علیه السلام) نیز نزد او بود. مأمون از او پرسید: «ای پسر رسول خدا (صلی الله علیه و آله)! مگر شما نگفته‌اید که پیامبران معصومند»؟ فرمود: «بله» گفت: «مفهوم آیه: حَتَّی إِذَا اسْتَیْأَسَ الرُّسُلُ وَ ظَنُّواْ أَنَّهُمْ قَدْ کُذِبُواْ جَاءهُمْ نَصْرُنَا چیست»؟ امام رضا (علیه السلام) فرمود: «مقصود آن است که خداوند متعال می‌فرماید تا آن وقت که پیامبران (از مردم خویش مأیوس گشتند و مردمان گمان بردند؛ الرُّسُلَ قَدْ کُذِبُوا، در اینجا بود که یاری و نصرت ما به کمک پیامبران آمد».

#روایات

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام)، قَالَ: جَاءَ رَجُلٌ إِلَی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) فَشَکَا إِلَیْهِ طُولَ دَوْلَهًِْ الْجَوْرِ، فَقَالَ لَهُ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ: وَ اللَّهِ، لَا یَکُونُ مَا تَأْمُلُونَ حَتَّی یَهْلِکَ الْمُبْطِلُونَ، وَ یَضْمَحِلَّ الْجَاهِلُونَ، وَ یَأْمَنَ الْمُتَّقُونَ، وَ قَلِیلٌ مَا یَکُونُ حَتَّی لَا یَکُونَ لِأَحَدِکُمْ مَوْضِعُ قَدَمِهِ، وَ حَتَّی تَکُونُوا عَلَی النَّاسِ أَهْوَنَ مِنَ الْمَیْتَهًِْ عِنْدَ صَاحِبِهَا، فَبَیْنَا أَنْتُمْ کَذَلِکَ إِذْ جَاءَ نَصْرُ اللَّهِ وَ الْفَتْحُ، وَ هُوَ قَوْلُ رَبِّی عَزَّ وَ جَلَّ فِی کِتَابِه حَتَّی إِذَا اسْتَیْأَسَ الرُّسُلُ وَ ظَنُّوا أَنَّهُمْ قَدْ کُذِبُوا جاءَهُمْ نَصْرُنا.

امام علی (علیه السلام)- امام صادق (علیه السلام) فرمود: مردی به حضور امیرمؤمنان (علیه السلام) رسید و با ایشان از طولانی‌شدن حکومت ستم و جور شکایت کرد. امیرمؤمنان (علیه السلام) به او فرمود: «به خدا قسم! آنچه شما در ذهن می‌پرورانید، هرگز محقّق نخواهد شد، مگر آنکه آنان که باطل هستند به هلاکت برسند، و جاهلان، نیست و نابود گردند و با تقوایان، احساس امنیّت نمایند و چنین امری به ندرت پیش خواهد آمد، مگر آنکه عرصه چنان بر شما تنگ گردد که حتّی جای پای شما در پشت سرتان باقی نماند [کسی از شما پیروی نکند] و ارزش شما نزد مردمان از ارزش مرده در نزد صاحبانش کمتر باشد. در چنین حالتی است که ناگهان و به‌صورت غیرمنتظره نصرت الهی و یاری پروردگار و پیروزی از راه خواهد رسید و خداوند متعال نیز خود فرموده است حَتَّی إِذَا اسْتَیْأَسَ الرُّسُلُ وَظَنُّواْ أَنَّهُمْ قَدْ کُذِبُواْ جَاءهُمْ نَصْرُنَا.

#آیات مرتبط

سوره مبارکه الروم آیه

۴۷
وَلَقَد أَرسَلنا مِن قَبلِکَ رُسُلًا إِلىٰ قَومِهِم فَجاءوهُم بِالبَیِّناتِ فَانتَقَمنا مِنَ الَّذینَ أَجرَموا ۖ وَکانَ حَقًّا عَلَینا نَصرُ المُؤمِنینَ

و پیش از تو پیامبرانی را بسوی قومشان فرستادیم؛ آنها با دلایل روشن به سراغ قوم خود رفتند، ولی (هنگامی که اندرزها سودی نداد) از مجرمان انتقام گرفتیم (و مؤمنان را یاری کردیم)؛ و یاری مؤمنان، همواره حقّی است بر عهده ما!

# آیات مرتبط

سوره مبارکه التوبة آیه ۱۱۱

إِنَّ اللَّهَ اشتَرىٰ مِنَ المُؤمِنینَ أَنفُسَهُم وَأَموالَهُم بِأَنَّ لَهُمُ الجَنَّةَ ۚ یُقاتِلونَ فی سَبیلِ اللَّهِ فَیَقتُلونَ وَیُقتَلونَ ۖ وَعدًا عَلَیهِ حَقًّا فِی التَّوراةِ وَالإِنجیلِ وَالقُرآنِ ۚ وَمَن أَوفىٰ بِعَهدِهِ مِنَ اللَّهِ ۚ فَاستَبشِروا بِبَیعِکُمُ الَّذی بایَعتُم بِهِ ۚ وَذٰلِکَ هُوَ الفَوزُ العَظیمُ

خداوند از مؤمنان، جانها و اموالشان را خریداری کرده، که (در برابرش) بهشت برای آنان باشد؛ (به این گونه که:) در راه خدا پیکار می‌کنند، می‌کشند و کشته می‌شوند؛ این وعده حقّی است بر او، که در تورات و انجیل و قرآن ذکر فرموده؛ و چه کسی از خدا به عهدش وفادارتر است؟! اکنون بشارت باد بر شما، به داد و ستدی که با خدا کرده‌اید؛ و این است آن پیروزی بزرگ!

#آیات مرتبط

سوره مبارکه محمد آیه ۷

یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنوا إِن تَنصُرُوا اللَّهَ یَنصُرکُم وَیُثَبِّت أَقدامَکُم

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! اگر (آیین) خدا را یاری کنید، شما را یاری می‌کند و گامهایتان را استوار می‌دارد.

#آیات

آیه 112 سوره هود

فَاسْتَقِمْ کَمَا أُمِرْتَ وَمَنْ تَابَ مَعَکَ وَلَا تَطْغَوْا ۚ إِنَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ

پس همان‌گونه که فرمان یافته‌ای، استقامت کن؛ و همچنین کسانی که با تو بسوی خدا آمده‌اند (باید استقامت کنند)! و طغیان نکنید، که خداوند آنچه را انجام می‌دهید می‌بیند!

#آیات

آیه 15 سوره مبارکه شوری

فَلِذَٰلِکَ فَادْعُ ۖ وَاسْتَقِمْ کَمَا أُمِرْتَ ۖ وَلَا تَتَّبِعْ أَهْوَاءَهُمْ ۖ وَقُلْ آمَنْتُ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ مِنْ کِتَابٍ ۖ وَأُمِرْتُ لِأَعْدِلَ بَیْنَکُمُ ۖ اللَّهُ رَبُّنَا وَرَبُّکُمْ ۖ لَنَا أَعْمَالُنَا وَلَکُمْ أَعْمَالُکُمْ ۖ لَا حُجَّةَ بَیْنَنَا وَبَیْنَکُمُ ۖ اللَّهُ یَجْمَعُ بَیْنَنَا ۖ وَإِلَیْهِ الْمَصِیرُ

پس به همین خاطر تو نیز آنان را به سوی این آیین واحد الهی دعوت کن و آنچنان که مأمور شده‌ای استقامت نما، و از هوی و هوسهای آنان پیروی مکن، و بگو: «به هر کتابی که خدا نازل کرده ایمان آورده‌ام و مأمورم در میان شما عدالت کنم؛ خداوند پروردگار ما و شماست؛ نتیجه اعمال ما از آن ما است و نتیجه اعمال شما از آن شما، خصومت شخصی در میان ما نیست؛ و خداوند ما و شما را در یکجا جمع می‌کند، و بازگشت (همه) به سوی اوست!»

# تفسیر آیات

واژه استقامت به‌ صورت مصدرى در قرآن نیامده است؛ اما صورت هاى فعلى و اسم فاعلى آن 47‌ بار به‌کار رفته است: در 9 آیه، مشتقات فعلى استقامت 10 بار به صورت هاى «استقم» (سوره هود/11، 112؛ سوره شورى/42،15)، «استقیما» (سوره یونس/10،89)، «استقیموا» (سوره فصلت/41،6) براى امر به استقامت و به گونه «یستقیم» (سوره تکویر/81‌،28) و «استقاموا» (سوره توبه/9،7؛ سوره فصلت/41،30؛ سوره احقاف/46، 13‌ـ‌14؛ سوره جن/72،16) براى بیان آثار استقامت، استعمال شده است.

در 37 آیه دیگر نیز واژه «مستقیم» که‌ اسم فاعل مصدر استقامت است کاربرد دارد؛ از جمله در 51 سوره آل‌ عمران/3؛ 4 سوره یس/36 و 61 سوره زخرف/43.

بیشتر مباحث قرآنى استقامت مربوط به 9 آیه‌اى است که متضمن مشتقات فعلى استقامت است. در این آیات جز آیه‌ 7 سوره توبه/9 که به موضوع استقامت در عهد و پیمان پرداخته سایر آیات، استقامت را در مورد توحید و سیر به سوى خدا مطرح کرده است.

#ایات مرتبط

آیه 13 سوره مبارکه صف

وَأُخْرَىٰ تُحِبُّونَهَا ۖ نَصْرٌ مِنَ اللَّهِ وَفَتْحٌ قَرِیبٌ ۗ وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِینَ

و (نعمت) دیگری که آن را دوست دارید به شما می‌بخشد، و آن یاری خداوند و پیروزی نزدیک است؛ و مؤمنان را بشارت ده (به این پیروزی بزرگ)!

#آیات مرتبط

آیه 214 سوره مبارکه بقره

أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تَدْخُلُوا الْجَنَّةَ وَلَمَّا یَأْتِکُمْ مَثَلُ الَّذِینَ خَلَوْا مِنْ قَبْلِکُمْ ۖ مَسَّتْهُمُ الْبَأْسَاءُ وَالضَّرَّاءُ وَزُلْزِلُوا حَتَّىٰ یَقُولَ الرَّسُولُ وَالَّذِینَ آمَنُوا مَعَهُ مَتَىٰ نَصْرُ اللَّهِ ۗ أَلَا إِنَّ نَصْرَ اللَّهِ قَرِیبٌ

آیا گمان کردید داخل بهشت می‌شوید، بی‌آنکه حوادثی همچون حوادث گذشتگان به شما برسد؟! همانان که گرفتاریها و ناراحتیها به آنها رسید، و آن چنان ناراحت شدند که پیامبر و افرادی که ایمان آورده بودند گفتند: «پس یاری خدا کی خواهد آمد؟!» (در این هنگام، تقاضای یاری از او کردند، و به آنها گفته شد:) آگاه باشید، یاریِ خدا نزدیک است!

#حضرت آقا

فَاستَقِم کَماٰ اُمِرتَ وَ مَن تابَ مَعَک؛ همه باید استقامت کنید، همه باید بِایستید؛ یعنی یک حرکت جمعیِ صبر و استقامت را از ما میخواهد. پس فهمیدیم که در این قضایا باید این جوری عمل کرد: «فَاستَقِم کَماٰ اُمِرت‌» باید عمل کرد؛ یا «وَتَواصَوا بِالصَّبر»؛(۳) تواصی به صبر، یکدیگر را وادار کردن به ایستادگی و مقاومت و تحمّل و پایداری. خب وقتی یک چنین چیزی پیش می‌آید، برای ما آن مفهوم «فَاستَقِم کَماٰ اُمِرتَ وَ مَن تابَ مَعَک» کاملاً روشن میشود؛ قبل از این، خیلی مفهوم روشنی برای ما ندارد -که خب «وَ مَن تابَ مَعَک» یعنی مردم موظّفند که استقامت کنند- یک امر کلّی است، امّا وقتی یک چنین وضعی پیش می‌آید، انسان میفهمد که یعنی چه. ما امروز با این مسئله مواجهیم؛ مردم ما دچار مشکلاتی هستند که بخشی از آنها ناشی از فشارهای دشمن است و ما میخواهیم مردم در مقابل این [مشکلات] استقامت کنند، بِایستند؛ این یک حرکت عظیم و مهمّی است که خب بحمدالله در کشور ما دارد انجام میگیرد.

#حضرت امام (ره)

استقامت شرط‏‎ ‎‏پیروزی‏

‏‏این تحول روحی که برای شما ملت حاصل شده است حفظ کنید.‏‎ ‎‏استقامت کنید، نگه دارید این تحول انسانی که بالاتر از تحولهای فعال‏‎ ‎‏خارجی است. این تحولی که شما را برای رسیدن به آمال مشتاق کرد که‏‎ ‎‏خون بدهید، این تحول انسانی که شما برای برادرانتان حاضرید جان‏‎ ‎‏بدهید و حاضرید مال بدهید و حاضرید وقت صرف کنید، این تحول مهم‏‎ ‎‏بود؛ این تحول بالاتر از اصل مبارزه بود. تحول نفسانی؛ تحول روحی؛‏‎ ‎‏تحول انسانی؛ این تحول را حفظ کنید؛ مستقیم باشید، استقامت کنید.‏‎ ‎‏دشمن در توطئه است. دشمن در حال توطئه و نقشه است. اگر استقامت‏‎ ‎‏نکنید، اگر این تحول را حفظ نکنید، شاید خدای نخواسته دشمن پیروز‏‎ ‎‏شود. این تحول روحی، این تحول انسانی، این تحولی که اساس پیروزی‏‎ ‎‏شما بود، این تحول را حفظ کنید تا پیروز شوید.‏

‏‏     خداوند ان شاءالله به شما سلامت و سعادت عنایت کند، و استقامت‏‎ ‎‏که بالاترین نعمت است. قیام برای خدا، و استقامت در آن قیام. تا اینجا‏‎ ‎‏قیام کردید و پیروز شدید؛ اگر استقامت کنید پیروز خواهید شد. اگر‏‎ ‎‏استقامت کنید این عددی که در صدد توطئه هستند ریشه کن خواهند‏‎ ‎‏شد.

#حضرت امام (ره)

ملتـی که بخـواهد شـرافت خـودش را حفظ کنـد، اسلام را کـه مبـدا‏‎ ‎‏همه‌شرافتهـاست بخـواهد حفظ کنـد، این ملـت بـاید علاوه بـر‏‎ ‎‏جهـاد،‌استقـامت در جهـاد داشتـه بـاشد. استقامت معنایش این است‏‎ ‎‏که اگـر گرفتاریهـایی پیـدا شد در جهـاد، اگر در جنگهـایی که پیش‏‎ ‎‏می آیـد بـرای یک ملتی که می خواهـد شرافتنمند باشد، می خواهد‏‎ ‎‏اسلام را و نهضت اسلامی را به ثمـر برسـاند، از مشکلات هـراس نداشته‏‎ ‎‏بـاشد. در مشکلات سستـی نکند. این امر خداست. خدای تبـارک و‏‎ ‎‏تعـالی، که دفـاع را بـر همۀ ملت و بـر همـۀ مسلمیـن واجب کـرده است،‏‎ ‎‏و‌مـا هـم الآن در آن امـر واقع شده ایـم که دفاع می کنیم از شرافت‏‎ ‎‏خودمـان، دفـاع می کنیم از اسلام عزیز. همان که امر فرموده است که‏‎ ‎‏دفاع کنید، به همۀ ملتها امر فرموده است که پایدار باشید، استقامت‏‎ ‎‏کنید... استقـامت در امر از خود امـر مشکلتر است. چه بسـا پیروزیهایی‏‎ ‎‏که برای یک ملتی پیش می آید برای اینکه استقامت در آن امر که موجود‏‎ ‎‏شده است ندارند، سستی می کنند، آن پیروزی از دست شان‏‎ ‎‏می رود

#آیات مرتبط

آیه 141 سوره مبارکه آل عمران

وَلِیُمَحِّصَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا وَیَمْحَقَ الْکَافِرِینَ

و تا خداوند، افراد باایمان را خالص گرداند (و ورزیده شوند)؛ و کافران را به تدریج نابود سازد.

#متفرقه