نور در حرم نور

تفسیر قران در محضر حضرت معصومه سلام الله علیها

نور در حرم نور

تفسیر قران در محضر حضرت معصومه سلام الله علیها

کلمات کلیدی

آخرین نظرات

جزء 28 (مشارکت بانوان)

دوشنبه, ۱۱ اسفند ۱۳۹۹، ۰۱:۵۳ ب.ظ

سوره مبارکه ممتحنه - 12   

 

یا أَیُّهَا النَّبِیُّ إِذا جاءَکَ الْمُؤْمِناتُ یُبایِعْنَکَ عَلى‏ أَنْ لا یُشْرِکْنَ بِاللَّهِ شَیْئاً وَ لا یَسْرِقْنَ وَ لا یَزْنینَ وَ لا یَقْتُلْنَ أَوْلادَهُنَّ وَ لا یَأْتینَ بِبُهْتانٍ یَفْتَرینَهُ بَیْنَ أَیْدیهِنَّ وَ أَرْجُلِهِنَّ وَ لا یَعْصینَکَ فی‏ مَعْرُوفٍ فَبایِعْهُنَّ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُنَّ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحیمٌ (12)

۹۹/۱۲/۱۱ موافقین ۰ مخالفین ۰
امیرحسین صفاریان

j28

نظرات  (۱۴)

این آیه به گفته مفسران بعد از فتح مکه و زمانی نازل شده که مردم مکه در حال ایمان آوردن به اسلام و پیامبر بودند. در این آیه خدا به پیامبر دستور میدهد که به عنوان حاکم جامعه اسلامی باید با خانم ها هم بیعت کند و از آن ها پیمان وفاداری بگیرد. آیه از دو منظر مهم است یکی حکم فقهی حاکم جامعه اسلامی در برخورد با تازه  مسلمانان و نحوه پذیرش آنان در جامعه اسلامی. و دیگری تشریح ضمنی جایگاه زن مسلمان در جامعه اسلامی به عنوان یک انسان و بدون در نظر گرفتن جنسیت و ظلمها و تبعیضات معمول جنسیتی، و قایل شدن حق انتخاب و حق رای و شان بیعت برای زنان هم پایه مردان در جامعه اسلامی است.

 الصّادق (علیه السلام)- عَنْ سَعْدَانَ‌بْنِ‌مُسْلِمٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) أ تَدْرِی کَیْفَ بَایَعَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) النِّسَاءَ قُلْتُ اللَّهُ أَعْلَمُ وَ ابْنُ رَسُولِهِ أَعْلَمُ قَالَ جَمَعَهُنَ حَوْلَهُ ثُمَ دَعَا بِتَوْرِ بِرَامٍ فَصَبَّ فِیهِ نَضُوحاً ثُمَّ غَمَسَ یَدَهُ فِیهِ ثُمَّ قَالَ اسْمَعْنَ یَا هَؤُلَاءِ أُبَایِعُکُنَّ عَلَی أَنْ لَا تُشْرِکْنَ بِاللَّهِ شَیْئاً وَ لَا تَسْرِقْنَ وَ لَا تَزْنِینَ وَ لَا تَقْتُلْنَ أَوْلَادَکُنَّ وَ لَا تَأْتِینَ بِبُهْتَانٍ تَفْتَرِینَهُ بَیْنَ أَیْدِیکُنَّ وَ أَرْجُلِکُنَّ وَ لَا تَعْصِینَ بُعُولَتَکُنَّ فِی مَعْرُوفٍ أَقْرَرْتُنَّ قُلْنَ نَعَمْ فَأَخْرَجَ یَدَهُ مِنَ التَّوْرِ ثُمَّ قَالَ لَهُنَّ اغْمِسْنَ أَیْدِیَکُنَّ فَفَعَلْنَ فَکَانَتْ یَدُ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) الطَّاهِرَهُ أَطْیَبَ مِنْ أَنْ یَمَسَّ بِهَا کَفَّ أُنْثَی لَیْسَتْ لَهُ بِمَحْرَمٍ.

امام صادق (علیه السلام)- سعدان‌بن‌مسلم گوید: امام صادق (علیه السلام) فرمود: «می‌دانی رسول خدا (صلی الله علیه و آله) با زنان چگونه بیعت کرد»؟ گفتم: «خداوند عزّوجلّ و فرزند رسول خدا (صلی الله علیه و آله)، بهتر می­دانند». فرمود: آن‌ها را اطراف خود جمع کرد. سپس ظرفی را که در آن وضو می‌گرفت، طلب کرد و امر کرد که در آن آب ریختند و دستش را در آن فرو برد. سپس فرمود: «گوش فرا دهید، ای زنان! با شما بیعت می‌کنم که به خداوند شرک نورزید، دزدی نکنید، زنا نکنید، فرزندانتان را نکشید، بچّه­های حرام‌زاده پیش دست و پای خودتان را با بهتان و حیله به شوهر نبندید، از همسرانتان در کار نیک نافرمانی نکنید. آیا می‌پذیرید»؟ گفتند: «آری»! پس دستش را از ظرف درآورد و به آنان گفت: «دستتان را در این ظرف آب بزنید»، آنان هم‌چنان کردند. دست رسول خدا (صلی الله علیه و آله) پاک‌تر از آن بود که دست زن نامحرمی را لمس کند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۲۰۴

الکافی، ج۵، ص۵۲۶/ نورالثقلین/ البرهان

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- الزُّبَیْرُ‌بْنُ‌الْعَوَّامِ قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) یَدْعُو النِّسَاءَ إِلَی الْبَیْعَهً حِینَ نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَهُ  فَکَانَتْ فَاطِمَهُ بِنْتُ أَسَدٍ أُمُّ عَلِیِّ‌بْنِ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) أَوَّلَ امْرَأَهً بَایَعَتْ.

 ترجمه پیامبر (صلی الله علیه و آله)- از زبیربن‌عوام گوید: از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) شنیدم که در هنگام نزول این آیه، زنان را به بیعت فراخواند و فاطمه‌بنت‌اسد، مادر امیرالمؤمنین (علیه السلام) اوّلین کسی بود که بیعت کرد».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۲۰۶

بحارالأنوار، ج۳۶، ص۱۲۲/ البرهان

الرّسول (صلی الله علیه و آله) أَنَّ النَّبِیَّ (صلی الله علیه و آله) بَایَعَهُنَّ وَ کَانَ عَلَی الصَّفَا وَ کَانَ عُمَرُ أَسْفَلَ مِنْهُ وَ هِنْدٌ بِنْتُ عُتْبَهَ مُتَنَقِّبَهً مُتَنَکِّرَهً مَعَ النِّسَاءِ خَوْفاً أَنْ یَعْرِفَهَا رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَقَالَ أُبَایِعُکُنَّ عَلَی أَنْ لَا تُشْرِکْنَ بِاللَّهِ شَیْئاً فَقَالَتْ هِنْدٌ إِنَّکَ لَتَأْخُذُ عَلَیْنَا أَمْراً مَا رَأَیْنَاکَ أَخَذْتَهُ عَلَی الرِّجَالِ وَ ذَلِکَ أَنَّهُ بَایَعَ الرِّجَالَ یَوْمَئِذٍ عَلَی الْإِسْلَامِ وَ الْجِهَادِ فَقَطْ فَقَالَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) وَ لَا تَسْرِقْنَ فَقَالَتْ هِنْدٌ إِنَّ أَبَا سُفْیَانَ رَجُلٌ مُمْسِکٌ وَ إِنِّی أَصَبْتُ مِنْ مَالِهِ هَنَاتٍ فَلَا أَدْرِی أَ یَحِلُّ لِی أَمْ لَا فَقَالَ أَبُو سُفْیَانَ مَا أَصَبْتِ مِنْ شَیْءٍ فِیمَا مَضَی وَ فِیمَا غَبَرَ فَهُوَ لَکِ حَلَالٌ فَضَحِکَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ عَرَفَهَا فَقَالَ لَهَا وَ إِنَّکِ لَهِنْدٌ بِنْتُ عُتْبَهَ قَالَتْ نَعَمْ فَاعْفُ عَمَّا سَلَفَ یَا نَبِیَّ اللَّه (صلی الله علیه و آله) عَفَا اللَّهُ عَنْکَ فَقَالَ وَ لَا تَزْنِینَ فَقَالَتْ هِنْدٌ أَ وَ تَزْنِی الْحُرَّهُ  فَتَبَسَّمَ عُمَرُ‌بْنُ‌الْخَطَّابِ لِمَا جَرَی بَیْنَهُ وَ بَیْنَهَا فِی الْجَاهِلِیَّهِ فَقَالَ (صلی الله علیه و آله) وَ لَا تَقْتُلْنَ أَوْلَادَکُنَّ فَقَالَتْ هِنْدٌ رَبَّیْنَاهُمْ صِغَاراً وَ قَتَلْتُمُوهُمْ کِبَاراً فَأَنْتُمْ وَ هُمْ أَعْلَمُ وَ کَانَ ابْنُهَا حَنْظَلَهُ ‌بْنُ‌أَبِی‌سُفْیَانَ قَتَلَهُ عَلِیُّ‌بْنُ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) یَوْمَ بَدْرٍ فَضَحِکَ عُمَرُ حَتَّی اسْتَلْقَی وَ تَبَسَّمَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) وَ لَمَّا قَالَ وَ لَا تَأْتِینَ بِبُهْتَانٍ قَالَتْ هِنْدٌ وَ اللَّهِ إِنَّ الْبُهْتَانَ قَبِیحٌ وَ مَا تَأْمُرُنَا إِلَّا بِالرُّشْدِ وَ مَکَارِمِ الْأَخْلَاقِ وَ لَمَّا قَالَ وَ لا یَعْصِینَکَ فِی مَعْرُوفٍ قَالَتْ هِنْدٌ مَا جَلَسْنَا مَجْلِسَنَا هَذَا وَ فِی أَنْفُسِنَا أَنْ نَعْصِیَکَ فِی شَیْءٍ.

 ترجمه : پیامبر (صلی الله علیه و آله)- روایت شده است: رسول خدا (صلی الله علیه و آله) با زنان در صفا بیعت کرد. عمر پایین‌تر از او ایستاده بود، هند دختر عتبه نقاب زده و خود را در میان زنان پنهان کرده بود، از ترس اینکه رسول خدا (صلی الله علیه و آله) او را بشناسد. رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: «با شما بیعت می‌کنم که به خداوند شرک نورزید». هند گفت: «تو از ما چیزی را می‌خواهی که ندیدیم از مردان بخواهی»! چرا که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در همان روز با مردان بیعت کرده بود که فقط اسلام و جهاد را بپا دارند. پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «دزدی نکنید». هند گفت: «ابوسفیان مردی آزمند و تبهکار است و من از مال او بسیار به‌دست آورده‌ام، نمی‌دانم آن‌ها حلال است یا حرام»؟ ابوسفیان گفت: «مالی که پیش از این و در گذشته از آن تو شده است، بر تو حلال است». رسول خدا (صلی الله علیه و آله) خندید، او را شناخت و به او فرمود: «تو هند هستی، دختر عتبه»؟ گفت: «بله! پس از آنچه گذشته است، بگذر و ما را ببخشای. خداوند از تو بگذرد». فرمود: «زنا نکنید» هند گفت: «مگر زن آزاد زنا می­کند»؟ عمربن‌خطّاب به خاطر آنچه میان او و هند در جاهلیّت گذشته بود، لبخند زد. رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: «فرزندانتان را مکشید». هند گفت: «ما آنان را در کودکی تربیت کردیم و شما آنان را کشتید، پس شما و ایشان بهتر می‌دانید». پسرش حنظله بن‌ابی‌سفیان به دست علی (علیه السلام) در جنگ بدر کشته شده بود. عمر آنقدر خندید که از شدّت خنده بر زمین افتاد و به پشت دراز کشید. پیامبر (صلی الله علیه و آله) لبخند زد و فرمود: «و بهتان نزنید». هند گفت: «به خدا سوگند! بهتان کار زشتی است و تو فقط ما را به هدایت و مکارم اخلاق دستور می‌دهی». هنگامی‌که آن حضرت (صلی الله علیه و آله) فرمود: «در امر معروف از دستورم نافرمانی مکنید». هند گفت: «اگر می­خواستیم از دستورات تو سرپیچی و نافرمانی کنیم، به این مجلس نمی­آمدیم و در حضور تو نمی­نشستیم».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۲۰۴

بحارالأنوار، ج۲۱، ص۹۸/ نورالثقلین/ البرهان

در روز فتح مکه، هنگامى که پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله روى کوه صفا از مردان بیعت گرفت، زنان نیز نزد حضرت آمدند تا بیعت کنند، این آیه نازل شد و چگونگى بیعت را شرح داد.

بیعت پیامبر با زنان، این گونه بود که حضرت دست مبارکشان را در ظرف آبى قرار دادند و سپس به زنان فرمود: براى بیعت کردن دست خود را در آب فرو بردند. شروطى که در این آیه نام برده شده، از اصول اعتقادى و اخلاقى است که زن و مرد، هر دو باید مراعات نمایند.

زن، موجودى مستقل، با اراده، انتخابگر و داراى شخصیّت حقیقى و حقوقى مستقل است، تا آنجا که در صدر اسلام، زنان مستقیماً با پیامبر اسلام گفتگو و اظهار نظر مى‌کردند. برخورد رهبر اسلامى نسبت به زن و مرد تفاوتى ندارد و در دسترس همه است. دین از سیاست جدا نیست. بیعت، امرى سیاسى است.  گرایش به کثرتِ آمار مسلمانان، شما را از ارزش‌ها غافل نکند و هر کس را نپذیرید. امنیّت از موضوعات مورد توجّه نظام اسلامى است؛  هم امنیّت مالى و اقتصادى، هم امنیّت خانوادگى، هم امنیّت جانى، هم امنیّت حیثیّتى و عِرضى  و هم امنیّت سیاسى، اجتماعى.

اصلاح عقاید، بر اصلاح رفتار مقدّم است..ایمان به تنهایى کافى نیست، تعهد و بیعت بر عمل و اطاعت از رهبر جامعه اسلامى لازم است. سلامتِ زن از مفاسد، زمینه سلامت جامعه است.  شرک به هیچ وجه قابل قبول نیست و حتّى ذرّه‌اى از آن قابل اغماض نیست حفظ آبروى مردم مهم است و ذرّه‌اى نباید خدشه دار شود. در نظام اسلامى، رهبرى محور است و تمام مردم باید مطیع او باشند.

زنان در مسایل عقیدتى، اجتماعى، اخلاقى و سیاسى در کنار مردان هستند و پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله در پرتو وحى با آنان رفتار عادلانه داشت. شرایط بیعت، باید شفّاف و متناسب با آسیب پذیرى بیعت کنندگان باشد.  

پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله مأمور به دعا و استغفار براى کسانى است که با او بیعت نمایند. توسّل به اولیاى خدا جایز و دعاى آنان مستجاب است وگرنه خداوند فرمان دعا صادر نمى‌کرد.  گرچه اسلام آوردن، کارهاى دوران کفر را مى‌پوشاند و محو مى‌کند ولى باز هم به دعاى پیامبر نیاز است. سوابق بد مردم، مانع دعا به آنان نشود. رحمت و مغفرت خداوند پشتوانه استجابت دعاهاست.

این آیه در وهله اول شروط و حکم فقهی یرای ولی ذامر مسلمین که در آن زمان پیامبر است مطرح می کند که وقتی می خواهد زنان نو مسلمان را به اسلام و حیطه مسلمانی بپذیرد، با آنها چه شرطی کند. لکن در اثنای این حکم فقهی گوشه های ناشناخته ای از بینش دینی و نگرش اسلام به زن و مرد وخانواده و گناه و توبه از این آیه شناخته میشود

پیمان ولایت 6 شرط دارد که باید درست و کامل  رعایت شود شرک نورزیدن به خدا، دزدی نکردن، زنا نکردن، نکشتن فرزندان، بهتان نزدن، نافرمانی نکردن نسبت به دستورهای پیامبر (درست مثل دستورات خدا و هم ارز آن)

بیعت با ولی خدا مکمل  ایمان است

ضرورت استقبال از توبه کنندگان حتی کسانی که جرائم بزرگی دارند (مثل هند قاتل حمزه سیداشهدا که در بین آن زنان بود)

این آیه سند محکمی برای رد اتهاماتی است که از طرف دشمنان و به خصوص جریان های فمنیستی به اسلام و ارزش های آن وارد میشود. این آیه گواهی میدهد که در اسلام زن و مرد از نظر اجتماعی از حقوق یکسان به عنوان انسان برخوردارند و برخلاف جوامع غیر اسلامی که در چند دهه اخیر از دادن حق رای به زنان به عنوان پیشرفت و مدرن شدن یاد میکنند، اسلام از همان  روز نخست برای زن  حق رای و تصمیم  گیری برای خود و جامعه اش قائل بوده و پیامبر ص و حضرت امیر ع (و مدت کوتاه حاکمیت امام حسن ع)به عنوان تنها حاکمان برحق اسلامی تا پیش از انقلاب اسلامی در هر موردی که نیاز به رای جمعی بوده از خانم ها مستقلا رای و بیعت میگرفتند و به هیچ وجه خانم ها تحت بیعت پدران یا همسرانشان قرار نمیگرفتند و مستقلا حق انتخاب داشته اند.

نمونه هایی چون بیعت مسلمانان مدینه قبل از هجرت با پیامبر، بیعت روز غدیر خم با حضرت امیر ع نیز موید همین مطلب هستند.

به گفته برخی مفسرین به نظر میاید برخی شرایط ذکر شده در آیه فوق برای بیعت با  پیامبر، در واقع جرائم شرایع و گناهانی بود که اغلب مردم جاهل آن روزگار مرتکب میشدند. از جمله کشتن نوزادان دختر، فحشا، نسبت دادن فرزندان به غیر پدر و ....

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی