#آیات مرتبط:

1. قُلْ تَعَالَوْا أَتْلُ مَا حَرَّمَ رَبُّکُمْ عَلَیْکُمْ أَلا تُشْرِکُوا بِهِ شَیْئًا وَبِالْوَالِدَیْنِ إِحْسَانًا وَلا تَقْتُلُوا أَوْلادَکُمْ مِنْ إِمْلاقٍ نَحْنُ نَرْزُقُکُمْ وَإِیَّاهُمْ وَلا تَقْرَبُوا الْفَوَاحِشَ مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَمَا بَطَنَ وَلا تَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتِی حَرَّمَ اللَّهُ إِلا بِالْحَقِّ ذَلِکُمْ وَصَّاکُمْ بِهِ لَعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ ﴿انعام ١٥١﴾
2. وَلا تَقْرَبُوا مَالَ الْیَتِیمِ إِلا بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ حَتَّى یَبْلُغَ أَشُدَّهُ وَأَوْفُوا الْکَیْلَ وَالْمِیزَانَ بِالْقِسْطِ لا نُکَلِّفُ نَفْسًا إِلا وُسْعَهَا وَإِذَا قُلْتُمْ فَاعْدِلُوا وَلَوْ کَانَ ذَا قُرْبَى وَبِعَهْدِ اللَّهِ أَوْفُوا ذَلِکُمْ وَصَّاکُمْ بِهِ لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ ﴿انعام ١٥٢ ﴾
3. مَا تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِهِ إِلا أَسْمَاءً سَمَّیْتُمُوهَا أَنْتُمْ وَآبَاؤُکُمْ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ بِهَا مِنْ سُلْطَانٍ إِنِ الْحُکْمُ إِلا لِلَّهِ أَمَرَ أَلا تَعْبُدُوا إِلا إِیَّاهُ ذَلِکَ الدِّینُ الْقَیِّمُ وَلَکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لا یَعْلَمُونَ ﴿یوسف ٤٠﴾
4. وَإِذْ أَخَذْنَا مِیثَاقَ بَنِی إِسْرَائِیلَ لا تَعْبُدُونَ إِلا اللَّهَ وَبِالْوَالِدَیْنِ إِحْسَانًا وَذِی الْقُرْبَى وَالْیَتَامَى وَالْمَسَاکِینِ وَقُولُوا لِلنَّاسِ حُسْنًا وَأَقِیمُوا الصَّلاةَ وَآتُوا الزَّکَاةَ ثُمَّ تَوَلَّیْتُمْ إِلا قَلِیلا مِنْکُمْ وَأَنْتُمْ مُعْرِضُونَ ﴿بقره ٨٣﴾
5. وَاعْبُدُوا اللَّهَ وَلا تُشْرِکُوا بِهِ شَیْئًا وَبِالْوَالِدَیْنِ إِحْسَانًا وَبِذِی الْقُرْبَى وَالْیَتَامَى وَالْمَسَاکِینِ وَالْجَارِ ذِی الْقُرْبَى وَالْجَارِ الْجُنُبِ وَالصَّاحِبِ بِالْجَنْبِ وَابْنِ السَّبِیلِ وَمَا مَلَکَتْ أَیْمَانُکُمْ إِنَّ اللَّهَ لا یُحِبُّ مَنْ کَانَ مُخْتَالا فَخُورًا ﴿نساء ٣٦﴾
6. وَوَصَّیْنَا الإنْسَانَ بِوَالِدَیْهِ إِحْسَانًا حَمَلَتْهُ أُمُّهُ کُرْهًا وَوَضَعَتْهُ کُرْهًا وَحَمْلُهُ وَفِصَالُهُ ثَلاثُونَ شَهْرًا حَتَّى إِذَا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَبَلَغَ أَرْبَعِینَ سَنَةً قَالَ رَبِّ أَوْزِعْنِی أَنْ أَشْکُرَ نِعْمَتَکَ الَّتِی أَنْعَمْتَ عَلَیَّ وَعَلَى وَالِدَیَّ وَأَنْ أَعْمَلَ صَالِحًا تَرْضَاهُ وَأَصْلِحْ لِی فِی ذُرِّیَّتِی إِنِّی تُبْتُ إِلَیْکَ وَإِنِّی مِنَ الْمُسْلِمِینَ ﴿احقاف ١٥﴾
7. فَآتِ ذَا الْقُرْبَى حَقَّهُ وَالْمِسْکِینَ وَابْنَ السَّبِیلِ ذَلِکَ خَیْرٌ لِلَّذِینَ یُرِیدُونَ وَجْهَ اللَّهِ وَأُولَئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ ﴿ روم ٣٨﴾
8. وَ مَثَلُ الَّذِینَ یُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ وَ تَثْبِیتاً مِنْ أَنْفُسِهِمْ کَمَثَلِ جَنَّةٍ بِرَبْوَةٍ أَصابَها وابِلٌ فَآتَتْ أُکُلَها ضِعْفَیْن‏(بقره 208)
9. لَیْسَ الْبِرَّ أَنْ تُوَلُّوا وُجُوهَکُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَلَکِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الآخِرِ وَالْمَلائِکَةِ وَالْکِتَابِ وَالنَّبِیِّینَ وَآتَى الْمَالَ عَلَى حُبِّهِ ذَوِی الْقُرْبَى وَالْیَتَامَى وَالْمَسَاکِینَ وَابْنَ السَّبِیلِ وَالسَّائِلِینَ وَفِی الرِّقَابِ وَأَقَامَ الصَّلاةَ وَآتَى الزَّکَاةَ وَالْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذَا عَاهَدُوا وَالصَّابِرِینَ فِی الْبَأْسَاءِ وَالضَّرَّاءِ وَحِینَ الْبَأْسِ أُولَئِکَ الَّذِینَ صَدَقُوا وَأُولَئِکَ هُمُ الْمُتَّقُونَ ﴿بقره ١٧٧﴾
10. لَهُ مَقَالِیدُ السَّمَاوَاتِ وَالأرْضِ یَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ یَشَاءُ وَیَقْدِرُ إِنَّهُ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ ﴿شوری ١٢﴾
11. وَالَّذِینَ إِذَا أَنْفَقُوا لَمْ یُسْرِفُوا وَلَمْ یَقْتُرُوا وَکَانَ بَیْنَ ذَلِکَ قَوَامًا ﴿٦٧﴾ وَالَّذِینَ لا یَدْعُونَ مَعَ اللَّهِ إِلَهًا آخَرَ وَلا یَقْتُلُونَ النَّفْسَ الَّتِی حَرَّمَ اللَّهُ إِلا بِالْحَقِّ وَلا یَزْنُونَ وَمَنْ یَفْعَلْ ذَلِکَ یَلْقَ أَثَامًا ﴿فرقان ٦٨﴾
12. مـن قـتـل نـفـسـا بـغـیـر نـفـس او فـسـاد فـى الارض فـکـانـمـا قتل الناس جمیعا (مائده 32)
13. یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الْقِصاصُ فِی الْقَتْلى‏ الْحُرُّ بِالْحُرِّ وَ الْعَبْدُ بِالْعَبْدِ وَ الْأُنْثى‏ بِالْأُنْثى‏ فَمَنْ عُفِیَ لَهُ مِنْ أَخِیهِ شَیْ‏ءٌ فَاتِّباعٌ بِالْمَعْرُوفِ وَ أَداءٌ إِلَیْهِ بِإِحْسانٍ ذلِکَ تَخْفِیفٌ مِنْ رَبِّکُمْ وَ رَحْمَةٌ فَمَنِ اعْتَدى‏ بَعْدَ ذلِکَ فَلَهُ عَذابٌ أَلِیمٌ ( بقره 178)
14. وَلَکُمْ فِی الْقِصَاصِ حَیَاةٌ یَا أُولِی الألْبَابِ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ ﴿بقره ١٧٩﴾
15. إِنَّ الَّذِینَ یَأْکُلُونَ أَمْوَالَ الْیَتَامَى ظُلْمًا إِنَّمَا یَأْکُلُونَ فِی بُطُونِهِمْ نَارًا وَسَیَصْلَوْنَ سَعِیرًا ﴿نساء ١٠﴾
16. أَوْفُوا الْکَیْلَ وَلا تَکُونُوا مِنَ الْمُخْسِرِینَ ﴿١٨١﴾ وَزِنُوا بِالْقِسْطَاسِ الْمُسْتَقِیمِ ﴿١٨٢﴾ وَلا تَبْخَسُوا النَّاسَ أَشْیَاءَهُمْ وَلا تَعْثَوْا فِی الأرْضِ مُفْسِدِینَ ﴿شعراء ١٨٣﴾
17. وَیْلٌ لِلْمُطَفِّفِینَ ﴿١﴾ الَّذِینَ إِذَا اکْتَالُوا عَلَى النَّاسِ یَسْتَوْفُونَ ﴿٢﴾ وَإِذَا کَالُوهُمْ أَوْ وَزَنُوهُمْ یُخْسِرُونَ ﴿مطففین ٣﴾
18. وَإِلَى مَدْیَنَ أَخَاهُمْ شُعَیْبًا قَالَ یَا قَوْمِ اعْبُدُوا اللَّهَ مَا لَکُمْ مِنْ إِلَهٍ غَیْرُهُ وَلا تَنْقُصُوا الْمِکْیَالَ وَالْمِیزَانَ إِنِّی أَرَاکُمْ بِخَیْرٍ وَإِنِّی أَخَافُ عَلَیْکُمْ عَذَابَ یَوْمٍ مُحِیطٍ ﴿٨٤﴾ وَیَا قَوْمِ أَوْفُوا الْمِکْیَالَ وَالْمِیزَانَ بِالْقِسْطِ وَلا تَبْخَسُوا النَّاسَ أَشْیَاءَهُمْ وَلا تَعْثَوْا فِی الأرْضِ مُفْسِدِینَ ﴿هود ٨٥﴾
19. حَتَّىٰ إِذَا مَا جَاءُوهَا شَهِدَ عَلَیْهِمْ سَمْعُهُمْ وَأَبْصَارُهُمْ وَجُلُودُهُم بِمَا کَانُوا یَعْمَلُونَ ﴿٢٠﴾ وَقَالُوا لِجُلُودِهِمْ لِمَ شَهِدتُّمْ عَلَیْنَا ۖ قَالُوا أَنطَقَنَا اللَّـهُ الَّذِی أَنطَقَ کُلَّ شَیْءٍ وَهُوَ خَلَقَکُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَإِلَیْهِ تُرْجَعُونَ ﴿٢١﴾ وَمَا کُنتُمْ تَسْتَتِرُونَ أَن یَشْهَدَ عَلَیْکُمْ سَمْعُکُمْ وَلَا أَبْصَارُکُمْ وَلَا جُلُودُکُمْ وَلَـٰکِن ظَنَنتُمْ أَنَّ اللَّـهَ لَا یَعْلَمُ کَثِیرًا مِّمَّا تَعْمَلُونَ ﴿٢٢﴾ وَذَٰلِکُمْ ظَنُّکُمُ الَّذِی ظَنَنتُم بِرَبِّکُمْ أَرْدَاکُمْ فَأَصْبَحْتُم مِّنَ الْخَاسِرِینَ ﴿فصلت ٢٣﴾
20. وَلا تُصَعِّرْ خَدَّکَ لِلنَّاسِ وَلا تَمْشِ فِی الأرْضِ مَرَحًا إِنَّ اللَّهَ لا یُحِبُّ کُلَّ مُخْتَالٍ فَخُورٍ ﴿لقمان ١٨﴾
21. وَعِبَادُ الرَّحْمَنِ الَّذِینَ یَمْشُونَ عَلَى الأرْضِ هَوْنًا وَإِذَا خَاطَبَهُمُ الْجَاهِلُونَ قَالُوا سَلامًا ﴿ لقمان ٦٣﴾

#نکات تفسیری

1. بنا نمودن پایه های حکومت بر اساس توحید و بندگی خداوند و ریشه کن کردن شرک در جامعه

• مساءله امربه اخلاص در پرستش بزرگترین اوامر دینى، و اخلاص در عبادت از واجب ترین واجبات شرعى است، همچنانکه در مقابل، شرک ورزیدن به خداى عزوجل بزرگترین گناه است، و به همین جهت فرمود: (خدا نمى آمرزد این گناه را که بدو شرک بورزند، و پائین تر از آن را از هر که بخواهد مى آمرزد).
• برگشت تمامى گناهان به شرک است، زیرا اگر انسان، غیر خدا یعنى شیطان هاى جنى و انسى و یا هواى نفس و یا جهل را اطاعت نکند هرگز اقدام به هیچ معصیتى نمى کند، و هیچ امر و نهیى را از خدا نافرمانى نمى کند.

#نکات تفسیری 

1. لزوم ترویج فرهنگ تکریم پدر و مادر، برای قوام و استواری جامعه

• معلوم مى شود مساءله احسان به پدر و مادر بعد از مساءله توحید خدا واجب ترین واجبات است همچنانکه مساءله عقوق بعد از شرک ورزیدن به خدا از بزرگترین گناهان کبیره است، و به همین جهت این مساءله را بعد از مساءله توحید و قبل از سایر احکام اسم برده و این نکته را نه تنها در این آیات متذکر شده، بلکه در موارد متعددى از کلام خود همین ترتیب را به کار بسته.
• رابطه عاطفى میان پدر و مادر از یک طرف و میان فرزندان از طرف دیگر از بزرگترین روابط اجتماعى است که قوام و استوارى جامعه انسانى بدانها است، و همین وسیله اى است طبیعى که زن و شوهر را به حال اجتماع نگهداشته و نمى گذارد از هم جدا شوند، بنابراین از نظر سنت اجتماعى و به حکم فطرت، لازم است آدمى پدر و مادر خود را احترام کند و به ایشان احسان نماید زیرا که اگر این حکم در اجتماع جریان نیابد و فرزندان با پدر و مادر خود معامله یک بیگانه را بکنند قطعا آن عاطفه از بین رفته و شیرازه اجتماع به کلى از هم گسیخته مى گردد.

تفسیر المیزان 

#نکات تفسیری

نهى از افراط و تفریط در انفاق در جامعه اسلامی

(دست به گردن بستن ) کنایه است از خرج نکردن و خسیس بودن و خوددارى از بخشش نمودن، درست مقابل (بسط ید) است که کنایه از بذل و بخشش مى باشد و این که هر چه به دستش آید از دست خود فرو بریزد، بطورى که هیچ چیز براى خود باقى نمى گذارد، مانند کسى که کاملا دست خود را در مقابل باران گشوده و حتى قطره اى از آن در دست وى باقى نمى ماند، و این تعبیر بلیغ ‌ترین و رساترین تعبیر در مورد نهى از افراط و تفریط در انفاق است.

منبع: تفسیر المیزان

#نکات تفسیری

بحثى قرآنى و اجتماعى پیرامون حرمت زنا- لزوم جلوگیری از ترویج عمل شنیع زنا و زمینه سازی ازدواج و تقویت بنیان خانواده جهت حفظ نظام اجتماع از فساد

و لا تقربوا الزّنى انّه کان فاحشة و ساء سبیلا: این آیه از زنا نهى مى کند و در حرمت آن مبالغه کرده است، چون نفرموده اینکار را نکنید، بلکه فرموده نزدیکش هم نشوید... و با تعلیل دیگر که فرمود: (و ساء سبیلا) فهماند که این روش روش زشتى است که به فساد جامعه، آن هم فساد همه شؤون اجتماع منجر مى شود، و به کلى نظام اجتماع را مختل ساخته و انسانیت را به نابودى تهدید مى کند.

در همه اعصار نوع بشر نکاح و ازدواج را مدح کرده و آن را سنت حسنه دانسته، و زنا را نکوهش نموده فى الجمله آنرا عملى شنیع معرفى کرده اند و گناهى اجتماعى و عملى زشت دانسته اند، بطورى که خود مرتکب نیز آنرا علنى ارتکاب نمى کند.

با همه اینها، تمدنى که ممالک غربى در این اعصار به وجود آورده اند، از آنجائى که صرفا بر اساس لذت جوئى و عیاشى کامل و برخوردارى از مزایاى زندگى مادى و نیز آزادى افراد در همه چیز بنا نهاده شده و آزادى را جز در آن امورى که مورد اعتناى قوانین مدنى است سلب نکرده... یکى از آثار شومش این است که صفات کریمه اى که هر انسان طبیعى، متصف بدان است و آن را براى خود مى پسندد و همه آنها از قبیل عفت و غیرت و حیاء آدمى را به سنت ازدواج سوق مى دهد، رفته رفته ضعیف گشته است.

منبع: تفسیر المیزان

#نکات تفسیری

نهى از تصرف در مال یتیم- لزوم حمایت از ضعفاء در حکومت اسلامی

این آیه از خوردن مال یتیم نهى مى کند که خود یکى از کبائرى است که خداوند وعده آتش به مرتکبین آن داده و فرموده است: (انّ الّذین یاکلون اموال الیتامى ظلما انّما یاکلون فى بطونهم نارا و سیصلون سعیرا) و اگر به جاى (نهى از خوردن آن ) از (نزدیک شدن به آن ) نهى کرد براى این بود که شدت حرمت آن را بفهماند، و معناى جمله (الا بالّتى هى احسن ) این است که در صورتى که تصرف در مال یتیم به نحوى باشد که از تصرف نکردن بهتر باشد به این معنا که تصرف در آن به مصلحت یتیم و باعث زیاد شدن مال باشد عیب ندارد و حرام نیست، و بلوغ اشد در جمله (حتى یبلغ اشدّه ) اوان و آغاز این بلوغ و رشد است که در این هنگام حکم یتیمى از یتیم برداشته مى شود، و دیگر او را یتیم نمى گویند.

منبع: تفسیر المیزان

#نکات تفسیری

قوام معیشت مردم و امنیت عمومی در گرو مراعات عدالت و وفا در کیل و وزن در جامعه

اگر مردم این دو وظیفه را عمل کنند، کم نفروشند و زیاد نخرند رشد و استقامت در تقدیر معیشت را رعایت کرده اند، چون قوام معیشت مردم در استفاده از اجناس مورد حاجت بر دو اصل اساسى است، یکى (به دست آوردن جنس مرغوب و سالم و بدردخور) و دیگرى (مبادله مقدار زائد بر حاجت است با اجناس دیگرى که مورد احتیاج است ) آرى هر کسى در زندگى خود حساب و اندازه گیرى دارد که چه چیرهائى و از هر جنسى چه مقدار نیاز دارد و چه چیرهائى بیش از نیاز او است، چه مقدار از آن را باید بفروشد و با قیمت آن اجناس دیگر مورد حاجت خود را تحصیل کند و اگر پاى کم فروشى به میان آید حساب زندگى بشر از هر دو طرف اختلاف پیدا کرده و امنیت عمومى از میان مى رود.

و اما اگر کیل و وزن به طور عادلانه جریان یابد زندگى و اقتصادشان رشد و استقامت یافته و هر کس هر چه را احتیاج دارد، همان را به مقدار نیازش به دست مى آورد، و علاوه بر آن، نسبت به همه سوداگران وثوق پیدا کرده و امنیت عمومى برقرار مى شود.

منبع: تفسیر المیزان

#نکات تفسیری

نهی از تبعیت از غیر علم و لزوم استفاده از علم عالمان و متخصصین در همه زمینه ها در حکومت

انسانى که سلامت فطرت را از دست نداده و در اعتقاد خود پیرو آن چیزى است که آن را حق و واقع در خارج مى یابد، و در عملش ‍ هم آن عملى را مى کند که خود را در تشخیص آن محق و مصیب مى بیند، چیزى که هست در آنچه که خودش قادر بر تحصیل علم هست علم خود را پیروى مى کند، و در آنچه که خود قادر نیست مانند پاره اى از فروع اعتقادى نسبت به بعضى از مردم و غالب مسائل عملى نسبت به غالب مردم از اهل خبره آن مسائل تقلید مى کند، آرى همان فطرت سالم او را به تقلید از علم عالم و متخصص آن فن، وا مى دارد و علم آن عالم را علم خود مى داند، و پیروى از او را در حقیقت پیروى از علم خود مى شمارد.

منبع: تفسیر المیزان

#نکات تفسیری

احترام پدر و مادر در منطق اسلام یک امر ضروری است که باید در نظر دستگاه حکومت نیز مهم شمرده شده و هم در زمینه فرهنگ سازی و هم در تدوین ساختارهای مرتبط، حکومت باید ایفای نقش نماید.

گـر چـه عـواطـف انـسـانـى و مـسـاله حـقشناسى به تنهائى براى رعایت احترام در برابر والدیـن کـافـى اسـت ، ولى از آنـجـا کـه اسـلام حـتـى در مـسـائلى کـه هـم عـقـل در آن اسـتـقـلال کـامـل دارد، و هم عاطفه آن را به وضوح در مى یابد، سکوت روا نمى دارد، بلکه به عنوان تاکید در این گونه موارد هم دستورات لازم را صادر مى کند در مورد احترام والدین آنقدر تاکید کرده است که در کمتر مساله اى دیده مى شود.

به عنوان نمونه به چند قسمت اشاره مى کنیم :

الف در چـهـار سـوره از قرآن مجید نیکى به والدین بلافاصله بعد از مساله توحید قرار گرفته این همردیف بودن دو مساله بیانگر این است که اسلام تا چه حد براى پدر و مادر احترام قائل است .

در سوره بقره آیه 83 مى خوانیم : لا تعبدون الا الله و بالوالدین احسانا:

و در سوره نساء آیه 36 و اعبدوا الله و لا تشرکوا به شیئا و بالوالدین احسانا.

و در سوره انعام آیه 151 مى فرماید: الا تشرکوا به شیئا و بالوالدین احسانا.

و در آیـات مـورد بحث نیز این دو را قرین با هم دیدیم و قضى ربک ان لا تعبدوا الا ایاه و بالوالدین احسانا.

ب - اهمیت این موضوع تا آن پایه است که هم قرآن و هم روایات صریحا توصیه مى کنند که حتى اگر پدر و مادر کافر باشند رعایت احترامشان لازم است .

ج - شـکـرگـزارى در بـرابـر پـدر و مادر در قرآن مجید در ردیف شکرگزارى در برابر نـعـمتهاى خدا قرار داده شده

د - قرآن حتى کمترین بى احترامى را در برابر پدر و مادر اجازه نداده است .

ه - با اینکه جهاد یکى از مهمترین برنامه هاى اسلامى است ، مادام که جنبه وجوب عینى پیدا نـکـنـد یـعـنى داوطلب به قدر کافى باشد، بودن در خدمت پدر و مادر از آن مهمتر است ، و اگر موجب ناراحتى آنها شود، جایز نیست .

منبع: تفسیر نمونه

 #نکات تفسیری

سـقـط جنین در مقیاس بسیار وسیع برای کنترل جمعیت، یک راهبرد اشتباه

در آیه 31 مى گوید: (فرزندان خود را از ترس فقر به قتل نرسانید) (و لا تقتلوا اولادکم خشیة املاق ).

روزى آنـهـا بـر شـما نیست ، (آنها و شما را ما روزى مى دهیم ) (نحن نرزقهم و ایاکم ): (چرا که قتل آنها گناه بزرگى بوده و هست ) (ان قتلهم کان خطا کبیرا).

از این آیه به خوبى استفاده مى شود که وضع اقتصادى اعراب جاهلى آنقدر سخت و ناراحت کـنـنـده بـوده که حتى گاهى فرزندان دلبند خود را از ترس عدم توانائى اقتصادى به قتل مى رساندند. قابل توجه اینکه ما از این جنایت زشت و ننگین وحشت مى کنیم ، در حالى که همین جنایت در شکل دیگرى در عصر ما و حتى به اصطلاح در مترقى ترین جوامع انجام گـیـرد، و آن اقـدام بـه سـقـط جنین در مقیاس بسیار وسیع به خاطر جلوگیرى از افزایش جـمـعـیت و کمبودهاى اقتصادى است.

منبع: تفسیر نمونه

#نکات تفسیری

لزوم احـتـرام خـون انـسـانـهـا و حـرمـت قـتـل نفس

از مسائلى است که همه شرایع آسمانى و قوانین بـشـرى در آن مـتـفـقـنـد، و آن را یـکـى از بـزرگترین گناهان مى شمرند، ولى اسلام اهمیت بیشترى به این مساله داده است تا آنجا که قتل یک انسان را همانند کشتن همه انسانها شمرده اسـت : مـن قـتـل نـفـسـا بـغـیـر نـفـس او فـسـاد فـى الارض فـکـانـمـا قتل الناس جمیعا (سوره مائده آیه 32).

نه تنها قتل نفس بلکه کمترین و کوچکترین آزار یک انسان از نظر اسلام مجازات دارد، و مى تـوان بـا اطـمـیـنـان گـفـت ایـنـهـمـه احـتـرام کـه اسـلام بـراى خـون و جـان و حـیـثـیت انسان قائل شده است در هیچ آئینى وجود ندارد.

منبع: تفسیر نمونه

# نکات تفسیری

# استحکام نظـام اقـتـصـادى و مسائل سیاسى با پایبندی به عهد و پیمان

# جلب سرمایه اعتماد عمومی با پایبندی به عهد و پیمان

# جلوگیری از هرج و مرج در جامعه با پایبندی به عهد و پیمان

# اهمیت پایبندی به عهد و پیمان هم در عهد های خصوصی(مثل روابط اقتصادی و زناشویی و ...) و هم در پیمان میان ملت ها و حکومت ها و هم در پیمان های الهی و رهبران آسمانی و پیامبران نسبت به امت ها

بسـیـارى از روابـط اجـتـمـاعـى و خـطـوط نـظـام اقـتـصـادى و مسائل سیاسى همگى بر محور عهدها و پیمانها دور مى زند که اگر تزلزلى در آنها پیدا شـود و سـرمـایـه اعـتـمـاد از بین برود به زودى نظام اجتماع فرو مى ریزد و هرج و مرج وحـشـتـنـاکـى بر آن حاکم مى شود، به همین دلیل در آیات قرآن تاکید فراوان روى مساله وفاى به عهد شده است .

عهد و پیمان معنى وسیعى دارد که هم شامل عهدهاى خصوصى در میان افراد در رابـطـه بـا مـسـائل اقـتـصـادى و کـسـب و کـار و زنـاشـوئى و امـثـال آن مـى گـردد، و هـم شـامـل عهد و پیمانهائى که در میان ملتها و حکومتها برقرار مى گـردد، و از آن بـالاتـر شامل پیمانهاى الهى و رهبران آسمانى نسبت به امتها و امتها نسبت به آنها نیز مى شود.

منبع: تفسیر نمونه

#نکات تفسیری

# دستورالعمل انفاق

• در انفاق،باید اولویّت ها را در نظر گرفت.اوّل والدین،سپس فامیل،بعداً فقرا و ابن السبیل. آتِ ذَا الْقُرْبی ...
• خویشاوندی،فقر و در راه ماندگی سبب پیدایش حقوق ویژه است. «آتِ ذَا الْقُرْبی حَقَّهُ وَ الْمِسْکِینَ وَ ابْنَ السَّبِیلِ»
• انسان در مصرف مال و ثروت خود به هر شکلی آزاد نیست. «وَ لا تُبَذِّرْ تَبْذِیراً»

منبع: تفسیر نور 

#روایات

قال الصّادق (ع):  ثَلَاثٌ لَمْ یَجْعَلِ اللَّهُ لِأَحَدٍ مِنَ النَّاسِ فِیهِنَّ رُخْصَهْ. بِرُّ الْوَالِدَیْنِ بَرَّیْنِ کَانَا أَوْ فَاجِرَیْنِ وَ وَفَاءٌ بِالْعَهْدِ بِالْبَرِّ وَ الْفَاجِرِ وَ أَدَاءُ الْأَمَانَهْ إِلَی الْبَرِّ وَ الْفَاجِرِ.

امام صادق (علیه السلام)- خداوند در سه‌چیز به هیچ‌کس اجازه‌ی برکناری نداده است: ۱ نیکی نمودن به پدر و مادر، چه خوب باشند و چه بد ۲ وفا نمودن به عهد، چه برای نیکوکار و چه برای تبهکار ۳ پس دادن امانت به صاحبش، چه خوب باشد و چه بد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۸، ص۱۳۴ بحارالأنوار، ج۷۲، ص۷۰/ نورالثقلین

#روایات

قال الصّادق (ع) عَنْ أَبِی‌بَصِیرٍ قَالَ سَأَلْتُ أَبَاعَبْدِاللَّهِ (عَنْ قَوْلِهِ لا تُبَذِّرْ تَبْذِیراً قَالَ بَذَّرَ الرَّجُلُ مَالَهُ وَ یَقْعُدُ لَیْسَ لَهُ مَالٌ قَالَ فَیَکُونُ تَبْذِیرٌ فِی حَلَالٍ قَالَ نَعَمْ.

امام صادق (علیه السلام)- ابوبصیر گوید: از امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی آیه: وَ لاَ تُبَذِّرْ تَبْذِیرًا پرسیدم. فرمود: «یعنی اینکه انسان هرچه دارد ببخشد، سپس بدون هیچ مال و سرمایه‌ای بیکار و خانه‌نشین شود». پرسیدم: «آیا در مال حلال هم اسراف ممکن است»؟ فرمود: «آری»!

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۸، ص۱۴۸ بحارالأنوار، ج۷۲، ص۳۰۲/ العیاشی، ج۲، ص۲۸۸/ مستدرک الوسایل، ج۱۵، ص۲۶۹/ نورالثقلین/ البرهان

#روایات

#نترسیدن از فقر

إِنَّ مِنْ عِبَادِیَ الْمُؤْمِنِینَ لَعِبَاداً لَا یَصْلُحُ لَهُمْ أَمْرُ دِینِهِمْ إِلَّا بِالْفَاقَهْ وَ الْمَسْکَنَهْ وَ السُّقْمِ فِی أَبْدَانِهِمْ فَأَبْلُوهُمْ بِالْفَاقَهْ وَ الْمَسْکَنَهْ وَ السُّقْمِ فَیَصْلُحُ عَلَیْهِمْ أَمْرُ دِینِهِمْ وَ أَنَا أَعْلَمُ بِمَا یَصْلُحُ عَلَیْهِ أَمْرُ دِینِ عِبَادِیَ الْمُؤْمِنِین.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- از بندگان مؤمن من، بندگانی هستند که کار دینشان جز با تنگدستی، بینوایی و بیماری در بدن راست نمی‌آید، پس آنان را با تنگدستی، بینوایی و بیماری در بدن می‌آزمایم، در نتیجه کار دینشان راست می‌آید. من نسبت به آنچه کار دین بندگان مؤمنم با آن راست می‌آید، داناترم.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۸، ص۱۵۶ الکافی، ج۲، ص۶۰

#روایات

#مفاسد عمل شنیع زنا برای جامعه و لزوم جلوگیری از آن برای حفظ جامعه از فساد

الرّضا(ع):  حَرَّمَ الزِّنَا لِمَا فِیهِ مِنَ الْفَسَادِ مِنْ قَتْلِ الْأَنْفُسِ وَ ذَهَابِ الْأَنْسَابِ وَ تَرْکِ التَّرْبِیَهًِْ لِلْأَطْفَالِ وَ فَسَادِ الْمَوَارِیثِ وَ مَا أَشْبَهَ ذَلِکَ مِنْ وُجُوهِ الْفَسَادِ.

امام رضا (علیه السلام): زنا حرام شده، زیرا در آن فساد می‌باشد و آن عبارت است از؛ کشتن نفوس، از بین رفتن انساب، ترک تربیت اطفال، تباه‌شدن میراث و اموری شبیه به این‌ها که جملگی از وجوه فساد محسوب می‌شوند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۸، ص۱۶۰ بحارالأنوار، ج۷۶، ص۲۴/ نورالثقلین

#روایات

ریختن خون ناحق پایه های حکومت را سست می کند

فِی نَهْجِ الْبَلَاغَهْ عَنْ أَمِیرِ‌الْمُؤْمِنِینَ (فِی عَهْدِهِ إِلَی مَالِکٍ الْأَشْتَرِ قَالَ إِیَّاکَ وَ الدِّمَاءَ وَ سَفْکَهَا بِغَیْرِ حِلِّهَا فَإِنَّهُ لَیْسَ شَیْءٌ أَدْعَی لِنَقِمَهْ وَ لَا أَعْظَمَ لِتَبِعَهْ وَ لَا أَحْرَی لِزَوَالِ نِعْمَهْ وَ انْقِطَاعِ مُدَّهْ مِنْ سَفْکِ الدِّمَاءِ بِغَیْرِ الْحَقِّ وَ اللَّهُ مُبْتَدِئٌ بِالْحُکْمِ بَیْنَ الْعِبَادِ فِیمَا یَتَسَافَکُونَ مِنَ الدِّمَاءِ فَلَا تَصُونَنَّ سُلْطَانَکَ بِسَفْکِ دَمٍ حَرَامٍ فَإِنَّ ذَلِکَ یُخْلِقُهُ وَ یُزِیلُهُ فَإِیَّاکَ وَ التَّعَرُّضَ لِسَخَطِ اللَّهِ فَإِنَّ اللَّهَ قَدْجَعَلَ لِوَلِیِّ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً سُلْطَاناً قَالَ اللَّهُ وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِیِّهِ سُلْطاناً فَلا یُسْرِفْ فِی الْقَتْلِ إِنَّهُ کانَ مَنْصُوراً وَ لَاعُذْرَ لَکَ عِنْدَ اللَّهِ وَ لَا عِنْدِی فِی قَتْلِ الْعَمْدِ لِأَنَّ فِیهِ قَوَدَ الْبَدَنِ فَإِنِ ابْتُلِیتَ بِخَطَإٍ وَ فَرَّطَ عَلَیْهِ سَوْطُکَ أَوْ یَدُکَ لِعُقُوبَهْ فَإِنَّ فِی الْوَکْزَهْ فَمَا فَوْقَهَا مَقْتَلَهْ فَلَا تَطْمَحَنَّ بِکَ نَخْوَهْ سُلْطَانِکَ عَنْ أَنْ تُؤَدِّیَ إِلَی أَهْلِ الْمَقْتُولِ حَقَّهُمْ دِیَهْ مُسَلَّمَهْ یُتَقَرَّبُ بِهَا إِلَی اللهِ زُلْفَی.

امام علی (علیه السلام)- در نهج‌البلاغه در عهدی که امیرالمؤمنین (علیه السلام) با مالک دارد، آمده است: از خونریزی بپرهیز و از خون ناحقّ پروا کن، که هیچ چیز همانند خون ناحقّ کیفر الهی را نزدیک و مجازات را بزرگ نمی‌کند، نابودی نعمت‌ها را سرعت نمی‌بخشد و زوال حکومت را نزدیک نمی‌گرداند. روز قیامت خدای سبحان قبل از رسیدگی اعمال بندگان، نسبت به خون‌های ناحقّ ریخته شده داوری خواهد کرد پس با ریختن خونی حرام، حکومت خود را تقویت مکن. زیرا خون ناحقّ، پایه‌های حکومت را سست و پست می‌کند و بنیاد آن را برکنده به دیگری منتقل سازد. خداوند می‌فرماید: وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِیِّهِ سُلْطاناً فَلا یُسْرِفْ فِی الْقَتْلِ إِنَّهُ کانَ مَنْصُوراً. تو، نه در نزد من، و نه در پیشگاه خداوند، عذری در خون ناحقّ نخواهی داشت، چرا که کیفر آن قصاص است و از آن گریزی نیست. اگر به خطا خون کسی ریختی، با تازیانه یا شمشیر، یا دستت دچار تندروی شد که گاه مشتی سبب کشتن کسی می‌گردد، چه رسد به بیش از آن  مبادا غرور قدرت تو را از پرداخت خونبها به بازماندگان مقتول بازدارد!

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۸، ص۱۶۲ بحارالأنوار، ج۷۶، ص۲۶۵/ تحف العقول، ص۱۴۶

#روایات

«ابوحمزه ثمالی میگوید شنیدم که امام باقر (علیه السّلام) میفرمود: ... و چهار چیز است که در هر کس از مؤمنان باشد، خداوند او را در اعلیٰ‌علّیّین، درون اتاق‌هایی به جایگاهی سراسر شرف سکنا دهد: هر کس که یتیمی را پناه دهد و به او چون پدری [مهربانانه] بنگرد، و کسی که بر ناتوان ببخشاید و او را یاری کرده و کفایتش نماید، و کسی که بر پدر و مادرش انفاق کند و با آنان به نیکی و مهربانی رفتار کند و آنان را از خود ناراحت نسازد، و آن کس که به زیردستان خود مدارا کرده و او را بر آنچه به عهده‌اش گذاشته یاری کند و او را در آنچه توانایی ندارد به زحمت نیندازد.»

امالی طوسی، مجلس هفتم، ص ۱۹۰

#شان نزول 

شان نزول آیه 29 سوره مبارکه اسراء:

تفسیر القمی: وَلا تَجْعَلْ یَدَکَ مَغْلُولَةً إِلی عُنُقِکَ وَ لا تَبْسُطْها کُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُوماً مَحْسُوراً فَإِنَّهُ کَانَ سَبَبَ نُزُولِهَا أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ (کَانَ لَا یَرُدُّ أَحَداً یَسْأَلُهُ شَیْئاً عِنْدَهُ فَجَاءَ رَجُلٌ فَسَأَلَهُ فَلَمْ یَحْضُرْهُ شَیْءٌ فَقَالَ یَکُونُ إِنْ شَاءَ اللَّهُ فَقَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ (أَعْطِنِی قَمِیصَکَ وَ کَانَ لَا یَرُدُّ أَحَداً عَمَّا عِنْدَهُ فَأَعْطَاهُ قَمِیصَهُ فَأَنْزَلَ اللَّهُ وَ لا تَجْعَلْ یَدَکَ مَغْلُولَةً إِلی عُنُقِکَ وَ لا تَبْسُطْها کُلَّ الْبَسْطِ فَنَهَاهُ أَنْ یَبْخَلَ وَ یُسْرِفَ وَ یَقْعُدَ مَحْسُوراً مِنَ الثِّیَابِ فَقَالَ: ألصّادق (ع): الْمَحْسُورُ الْعُرْیَانُ.

در کتاب تفسیر قمی آمده است: وَ لا تَجْعَلْ یَدَکَ مَغْلُولَةً إِلی عُنُقِکَ وَ لا تَبْسُطْها کُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُوماً مَحْسُوراً سبب نزول آیه این است که؛ هرگاه کسی چیزی از پیامبر (صلی الله علیه و آله) می‌خواست و پیامبر (صلی الله علیه و آله) قدرت بخشش آن را داشت، هرگز او را دست خالی رد نمی‌کرد. روزی کسی نزد پیامبر (صلی الله علیه و آله) آمد و چیزی خواست. پیامبر (صلی الله علیه و آله) چیزی در دست نداشت و فرمود: «ان‌شاءالله درست می‌شود». مرد گفت: «ای رسول خدا (صلی الله علیه و آله)! پیراهنتان را به من بدهید» و پیامبر (صلی الله علیه و آله) که هرگز کسی را دست خالی رد نمی‌کرد، پیراهن خود را به او داد. خداوند فرمود: وَ لاَ تَجْعَلْ یَدَکَ مَغْلُولَةً إِلَی عُنُقِکَ وَ لاَ تَبْسُطْهَا کُلَّ الْبَسْطِ. و پیامبر (صلی الله علیه و آله) را نهی‌کرد از اینکه اسراف کند و بدون پیراهن بماند». و امام صادق (علیه السلام) فرمود: «المَحْسُورُ؛ یعنی عریان».

منبع: تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۸، ص۱۵۲ بحارالأنوار، ج۹۳، ص۱۶۳/ القمی، ج۲، ص۱۸؛ «ولاتبسطها ... المحسور العریان» محذوف

#کلام آقا

#نهی از شرک و تبعیت از هوای خود و دیگران در مدیران جمهوری اسلامی

خدای متعال تفضل کرده و ما را از شرک ممنوع کرده است. این تکریم انسان است که پروردگار متعال او را از عبادت غیر خود منع کرده است؛ همان‌طور که حضرت یوسف(سلام‌اللَّه‌علیه) به همراهان زندانیش فرمود: «ذلک من فضل‌اللَّه علینا و علی النّاس» (۱)؛ یعنی این فضل خدا بر انسانهاست که شرک را ممنوع کرده و فقط عبودیت خودش را خواسته است. ما باید این تکریم الهی را درک کنیم و از آن بهره‌مند شویم و نگذاریم که نیت و عمل ما به اندکی شرک آلوده شود؛ شرکی که ممکن است با اتباع از هوای خود و دیگران، در مراتب بالای اداره‌ی نظام جمهوری اسلامی و زعامت امت اسلامی تجلی پیدا کند.

بیانات در مراسم بیعت اعضای شورای نگهبان (۱۳۶۸/۰۳/۲۱)

#کلام آقا

میانه روی در خرج کردن دولت، راه بی اثر کردن تحریم ها

خدای متعال در قرآن به پیغمبرش میفرماید: «لا تجعل یدک مغلولة الی عنقک و لا تبسطها کل البسط»؛ در انفاق برای خدا هم اینجوری عمل کن. افراط و تفریط نکنید. میانه‌روی؛ میانه‌روی در خرج کردن. این را باید ما به صورت یک فرهنگ ملی در بیاوریم. قرآن میفرماید: «و الّذین اذا انفقوا»؛ کسانی که وقتی میخواهند خرج کنند، «لم یسرفوا و لم یقتروا»؛ نه اسراف میکنند - زیاده‌روی میکنند - نه تنگ میگیرند و با فشار بر خودشان، زندگی میکنند؛ نه، اسلام این را هم توصیه نمیکند. اسلام نمیگوید که مردم بایستی با ریاضت و زهد آنچنانی زندگی کنند؛ نه، معمولی زندگی کنند، متوسط زندگی کنند. اینکه میبینید بعضی از فضولهای خارجی، دولتهای خارجی، دائم و دم‌به‌ساعت، چندین سال است که ملت ما را تهدید میکنند که تحریم میکنیم، تحریم میکنیم، تحریم میکنیم - بارها هم تحریم کرده‌اند - به خاطر این است که چشم امیدشان به همین خصوصیت منفی ماست. ما اگر آدمهای اهل اسراف و ولنگاری در خرج باشیم، ممکن است تحریم برای آدم مسرف و ولنگار سخت تمام بشود؛ اما ملتی که نه، حساب کار خودش را دارد، حساب دخل و خرج خود را دارد، حساب مصلحت خود را دارد، زیاده‌روی نمیکند، اسراف نمیکند. خوب، تحریم کنند. بر یک چنین ملتی از تحریم ضرری وارد نمیشود.

بیانات در ‌خطبه‌‌های نماز عید سعید فطر(۱۳۸۶/۰۷/۲۱)

#کلام آقا

کمک به فقرا، یکی از احکام ضروری در حکومت اسلامی

در آموزه‌های اسلامی «کمک به فقرا» یک «حُکم الهی» است: «[کمک به فقرا] این یک حکم الهی است؛ یعنی در حکومت حق هم باز یک جای خالی برای کمک به سائل و محروم باقی می‌ماند؛ «و فی اموالهم حق للسائل و المحروم».» و سیره‌ی ائمه در این زمینه الگویی روشن پیش‌روی ما قرار داده است: «[امیرالمومنین(علیه السلام)] در تمام آنات قدرت و حکومت و سلطه‌ای که خدای متعال در اختیارش گذاشت، به فکر ضعیفترین افراد جامعه بود... به خانه‌ی فقیر سر میزند، در دهان بچه‌ی یتیم با دست خودش، غذا میگذارد.»

بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم / ۱۳۷۲/۱۰/۰۶

#کلام آقا

لزوم فرهنگ سازی در زمینه انفاق و دستگیری از نیازمندان، توسط حکومت

«باید کاری بشود که هرکس خودش را موظف بداند که انفاق کند. آن کسانی که بیشتر درآمد دارند، نسبت انفاق را بیشتر کنند. آن کسانی که کمتر درآمد دارند، باب را نبندند؛ به همان نسبت انفاق کنند... روح انفاق و نیکوکاری بایستی در جامعه توسعه پیدا کند و جزو ایمان مردم بشود و هرکس بنا را بر این بگذارد که در اموالش - «و فی اموالهم حقّ للسّائل و المحروم» - واقعاً برای محرومان حق قائل باشد... در جامعه‌ی اسلامی باید این را به عنوان یک فرهنگ دربیاوریم.»

بیانات در دیدار مسئولان کمیته‌ی امداد امام خمینی(ره) / ۱۳۷۰/۱۲/۱۴

#کلام آقا

در جامعه اسلامی، همه باید مواسات را وظیفه خود بدانند

«همه باید خود را موظّف به مواسات بدانند. مواسات یعنی هیچ خانواده‌ای از خانواده‌های مسلمان و هم‌میهن و محروم را با دردها و محرومیتها و مشکلات خود تنها نگذاشتن؛ به سراغ آنها رفتن و دست کمکرسانی به سوی آنها دراز کردن. امروز این یک وظیفه جهانی برای همه انسانهایی است که دارای وجدان و اخلاق و عاطفه انسانی هستند؛ اما برای مسلمانان، علاوه بر این‌که یک وظیفه اخلاقی و عاطفی است، یک وظیفه دینی است. به همسایه‌ها و فقرا رسیدگی کنید... جوانان اجتماعات خانوادگی تشکیل دهند و کمکهای افراد خانواده را جمع کنند و در درجه اوّل به مصرف فقرا و نادارهای همان خانواده و فامیل برسانند و اگر نیازی نبود، به فقرای دیگر رسیدگی کنند.»

بیانات در خطبه‌های نماز عید فطر ۱۳۸۱/۰۹/۱۵

#کلام آقا

بیشتر ابتلائات جوامع بشری از اوّل دنیا تا امروز عبارت است از پامال شدن ضعفا؛ الان هم همین ‌جور است؛ الان هم از گرفتاری‌های مهمّ بشر در جوامع مختلف [همین است]. پناه میبریم به خدا، در جامعه‌ی ما هم در مواردی همین‌ جور است که ضعفا پامال میشوند؛ آن کسی که قوی است، آن کسی که دارای قدرت روحی یا قدرت مالی یا قدرت مقامی است، از معرکه‌های اجتماعی و از این زد و خوردی که در اجتماع به ‌طور طبیعی وجود دارد، خود را سالم نجات میدهد امّا ضعیف زیر پا له میشود؛ ضعفا زیر پا له میشوند. اگر چنانچه کسی تصمیم بگیرد و این را تکلیف خود قرار بدهد که به ضعفا مهربانی کند، ترحّم کند، به آنها کمک کند، سینه سپر کند برای ضعفا، به‌ خاطر ضعفا، یکی از این خصلتها را دارا است؛ [یعنی یکی] از این چهار خصلتی را که انسان را در اعلیٰ‌علّیّین قرار میدهد دارا است.شرح حدیث در ابتدای جلسه درس خارج فقه ۱۳۹۷/۰۲/۰۲

#شعر

شعری در مورد لزوم توجه حاکمان به مستمندان

غافل از مور مشو گر چه سلیمان باشی/ که زهر ذره به درگاه خدا راه بود

#شعر

شعری در مورد لزوم توجه حاکمان به مستمندان

مشو در روزگار دولت از افتادگان غافل/ بزیر پا نظر کن تا چراغت روشنی دارد

#شعر

شعری در مورد لزوم توجه حاکمان به مستمندان

تا توانی به جهان حاجت محتاجان ده / به دمی یا درمی یا قلمی یا قدمی

#شعر

ویژگی های حکمران در شعر مرحوم پروین اعتصامی(تقریبا مطابق با سیاق آیات 23 تا 39 سوره مبارکه اسراء است)

دانی که را سزد صفت پاکی / آنکو وجود پاک نیالاید

در تنگنای پستِ تنِ مسکین / جان بلند خویش نفرساید

دزدند خودپرستی و خودکامی / با این دو فرقه راه نپیماید

تا خلق رسند ازو رسند بآسایش / هرگز بعمر خویش نیاساید                    

آنروز کآسمانش برافرازد / از توسن غرور بزیر آید

تا دیگران گرسنه و مسکینند / بر مال و جاه خویش نیفزاید

در محضری که مفتی و حاکم شد / زر بیند و خلاف نفرماید

تا بر برهنه جامه نپوشاند / از بهر خویش بام نیفزاید

تا کودکی یتیم همی بیند / اندام طفل خویش نیاراید

مردم بدین صفات اگر یابی / گر نام او فرشته نهی شاید

#شعر

شعری درباره ی غصه نخوردن برای روزی فرزند(لا تقتلوا اولادکم خشیه املاق)                                    

یکی طفل دندان برآورده بود/ پدر سر به حیرت فرو برده بود

که من نان و برگ از کجا آرمش/ مروت نباشد که بگذارمش

چو بیچاره گفت این سخن پیش جفت/ نگر تا زن او را چه مردانه گفت

مخور هول ابلیس تا جان دهد/ هم آنکس که دندان دهد نان دهد

#نظر شخصی و بیان مصادیق:

یکی از مهم ترین کارهایی که حکومت برای پیشگیری از مفاسد اجتماعی باید انجام دهد تقویت بنیان خانواده و بالا بردن جایگاه پدران و مادران در جامعه از طریق فرهنگ سازی در نهادهایی مثل آموزش و پرورش و رسانه ها و همچنین تاسیس نهادهایی مثل وزارت خانواده و ... است. در این آیات شریفه از سوره مبارکه اسراء، ابتدا ما را تشویق به تکریم پدر و مادر و احترام گذاشتن به آنان دعوت می کند و سپس با لسان نهی، به بیان برخی مفاسد اجتماعی مثل زنا و قتل نفس و تجاوز به حقوق ضعفا و ... می پردازد. وقتی بررسی می کنیم می بینیم که ریشه این اعمال در سست بودن بنیان برخی خانواده هاست که موجب می شود فرزندانی که در دامان این خانواده ها بزرگ می شوند مرتکب بزه کاری ها می گردند.

همچنین حکومت باید از طریق تاسیس نهادهای کارآمد در راستای تسهیل امر ازدواج جوانان همت کافی را داشته باشد تا مانع از گرفتار شدن جوانان در دام های انحرافی گردد.

#شرح کلی موضوع:

دین اسلام حاوی تمام نیازهای جامعه بشری هم در بعد فردی و هم در بعد اجتماعی می باشد و یکی از این نیازها، اصول و شیوه حکمرانی است که هم در آیات قرآن و هم در روایات و هم درکلام امامین انقلاب و علمای دین می توان آن را یافت و استخراج نمود. در آیات 23 تا 39 سوره مبارکه اسراء، پروردگار متعال یک سری دستوراتی را به پیامبر گرامی اسلام(ص) فرموده است که با استعانت از آن ها می توان قوانین و برنامه ها و شیوه های حکمرانی و نحوه ارتباط حاکمان با مردم و ساختارها و نهادهای مورد نیاز حکومت و در یک کلام، منشور حکمرانی را در نظام اسلامی تبیین کرد. با بررسی جوامع گوناگون بشری، در می یابیم که بسیاری از نارسایی ها در ساختار حکومت آنان، ناشی از بی توجهی به این دستورالعمل هایی است که دین اسلام به آن ها تصریح نموده است.

#صعود چهل ساله

1- گسترش کمی و کیفی فرهنگ احسان و نیکوکاری بعد از انقلاب اسلامی

عمر جمهوری اسلامی هنوز به یک ماه نرسیده بود که در 14 اسفند 1357، امام خمینی(ره) برای پشتیبانی از محرومان و مستضعفان و خودکفا کردن آن هاف طی حکمی دستور تاسیس کمیته امداد را صادر کرد. این نهاد، دومین نهاد تشکیل شده پس از انقلاب است که به دستور امام(ره) تاسیس شد. بنابراین، این خود گواه اهمیت حمایت از نیازمندان در نظر بنیان گذار انقلاب اسلامی است. سالانه، بخش عظیمی از کمک های مردمی، توسط کمیته امداد و سایر نهادهای خیریه توزیع می شود و همواره قشر مستضعف جامعه در کانون توجه مسولان این نهادها قرار داشته اند.

منبع مطلب قبلی:

کتاب صعود چهل ساله، صفحه 239

#صعود چهل ساله

1- ارتقاء جایگاه زن بعد از انقلاب اسلامی:

نگاه محمدرضا شاه و دربار پهلوی به زن

محمدرضا شاه در مصاحبه با خانم اوریانا فالاچی خبرنگار ایتالیایی در سال 1352 در مورد زن این گونه می گوید:

« در زندگی یک مرد، زن به حساب نمی آید مگر وقتی که زیبا و دلربا باشد و خصوصیات زنانه خود را حفظ کرده باشد...»

زن از نگاه امام خمینی(ره):

«قرآن کریم انسان ساز است و زن ها نیز انسان ساز... اگر زن های انسان ساز از ملت ها گرفته بشود ملت ها به شکست و انحطاط مبدل خواهند شد».

نگاه رهبری به زنان:

« زن پیش خدای متعال مثل مرد است. در طی مراتب معنوی و الهی بین این دو جنس هیچ تفاوتی نیست. در این جاده تکامل و تعالی، آن که حرکت می کند، انسان است. در حقوق اجتماعی و حقوق شخصی و فردی بین زن و مرد تفاوتی وجود ندارد».

منبع: کتاب صعود چهل ساله، صفحه 262