#آیات مرتبط

1. وَ لا یُنْفِقُونَ نَفَقَةً صَغیرَةً وَ لا کَبیرَةً وَ لا یَقْطَعُونَ وادِیاً إِلاَّ کُتِبَ لَهُمْ لِیَجْزِیَهُمُ اللَّهُ أَحْسَنَ‏ ما کانُوا یَعْمَلُونَ (توبه 121)

#آیات مرتبط

1. لِیَجْزِیَهُمُ اللَّهُ أَحْسَنَ‏ ما عَمِلُوا وَ یَزیدَهُمْ مِنْ فَضْلِهِ وَ اللَّهُ یَرْزُقُ مَنْ یَشاءُ بِغَیْرِ حِسابٍ (نور 38)

#آیات مرتبط

ادْفَعْ بِالَّتی‏ هِیَ أَحْسَنُ‏ السَّیِّئَةَ نَحْنُ أَعْلَمُ بِما یَصِفُونَ (مومنون 96)

#آیات مرتبط

وَ لا تَسْتَوِی الْحَسَنَةُ وَ لاَ السَّیِّئَةُ ادْفَعْ بِالَّتی‏ هِیَ أَحْسَنُ‏ فَإِذَا الَّذی بَیْنَکَ وَ بَیْنَهُ عَداوَةٌ کَأَنَّهُ وَلِیٌّ حَمیمٌ (فصلت 34)

#آیات مرتبط

إِنْ أَحْسَنْتُمْ‏ أَحْسَنْتُمْ‏ لِأَنْفُسِکُمْ وَ إِنْ أَسَأْتُمْ فَلَها فَإِذا جاءَ وَعْدُ الْآخِرَةِ لِیَسُوؤُا وُجُوهَکُمْ وَ لِیَدْخُلُوا الْمَسْجِدَ کَما دَخَلُوهُ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَ لِیُتَبِّرُوا ما عَلَوْا تَتْبیراً (اسراء 7)

#آیات مرتبط

وَ الَّذینَ صَبَرُوا ابْتِغاءَ وَجْهِ رَبِّهِمْ وَ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ أَنْفَقُوا مِمَّا رَزَقْناهُمْ سِرًّا وَ عَلانِیَةً وَ یَدْرَؤُنَ بِالْحَسَنَةِ السَّیِّئَةَ أُولئِکَ لَهُمْ عُقْبَى‏ الدَّارِ (رعد 22)

#آیات مرتبط

هَلْ جَزاءُ الْإِحْسانِ‏ إِلاَّ الْإِحْسانُ‏ (الرحمن 60)

#روایات

فِی عَوَالِی اللَّئَالِی وَ رَوَى عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ فِی تَفْسِیرِهِ عَنِ الصَّادِقِ عَلَیْهِ السَّلَامُ‏ أَنَّ الْمُرَادَ بِالتَّحِیَّةِ فِی قَوْلِهِ تَعَالَى: «وَ إِذا حُیِّیتُمْ بِتَحِیَّةٍ» السَّلَامُ وَ غَیْرُهُ مِنَ الْبِرِّ وَ الْإِحْسَانِ.^[1]

#روایات

عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَسْبَاطٍ عَنِ ابْنِ بُکَیْرٍ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ‏ یُسَلِّمُ الرَّاکِبُ عَلَى الْمَاشِی وَ الْمَاشِی عَلَى الْقَاعِدِ وَ إِذَا لَقِیَتْ جَمَاعَةٌ جَمَاعَةً سَلَّمَ الْأَقَلُّ عَلَى الْأَکْثَرِ وَ إِذَا لَقِیَ وَاحِدٌ جَمَاعَةً سَلَّمَ الْوَاحِدُ عَلَى الْجَمَاعَةِ.[1]

#روایات

حَدَّثَنَا الْحُسَیْنُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ إِدْرِیسَ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا أَبِی عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ مَالِکٍ الْکُوفِیِّ قَالَ حَدَّثَنِی مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ الْمَدَائِنِیُّ عَنْ فَضْلِ بْنِ کَثِیرٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ مُوسَى الرِّضَا ع قَالَ: مَنْ لَقِیَ‏ فَقِیراً مُسْلِماً فَسَلَّمَ عَلَیْهِ خِلَافَ سَلَامِهِ عَلَى الْأَغْنِیَاءِ لَقِیَ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَ هُوَ عَلَیْهِ غَضْبَانُ.[1]

#روایات

رسولُ اللَّهِ صلى الله علیه و آله: مَن أتى‏ إلَیهِ مَعروفٌ فوَجَدَ فَلْیُکافِ، ومَن لَم یَجِدْ فَلْیُثنِ عَلَیهِ، فإنَّ مَن أثنى‏ عَلَیهِ فقدَ شَکَرَهُ، ومَن کَتَمَهُ فقَد کَفَرَهُ.[1]

ترجمه: پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: هر کس که احسانى‏به او شود و بتواند جبران کند، باید آن را تلافى نماید و اگر نتواند، باید از آن قدردانى کند؛ زیرا کسى که از احسانى قدردانى کند، در واقع از آن سپاسگزارى کرده است و هر کس احسان را نادیده بگیرد، ناسپاسى کرده است.

#روایات

 الإمامُ الصّادقُ علیه السلام‏: مَن أکرَمَکَ فأکرِمْهُ، ومَنِ استَخَفَّکَ فأکرِمْ نَفسَکَ عَنهُ.[1]

#روایات

الإمامُ الکاظمُ علیه السلام: فی قَولِه تَعالى‏: «هَلْ جَزاءُ الْإِحْسانِ إِلَّا الْإِحْسانُ»-: جَرَت فی المُؤمِنِ‏ والکافِرِ والبَرِّ والفاجِرِ، مَن صُنِعَ إلَیهِ مَعروفٌ فعَلَیهِ أن یُکافِئَ بهِ، ولَیسَتِ المُکافَأةُ أن تَصنَعَ کما صَنَعَ حتّى‏ تَرى‏ فَضلَکَ، فإن صَنَعتَ کما صَنَعَ فلَهُ الفَضلُ بِالابتِداءِ.^[1]

ترجمه: امام کاظم علیه السلام‏- درباره آیه «آیا سزاى نیکى جز نیکى است؟»- فرمود: این آیه درباره مؤمن و کافر و نیک و بد جارى است. به هرکس خوبى شود، باید آن را پاداش دهد. پاداش دادن، این نیست که همان احسانى را کنى که او کرده است، مگر این که برترى خود را نشان دهى؛ زیرا اگر همان را کنى که او کرده است، به سبب این که آغازگر احسان مى‏باشد، برترى از آنِ اوست.

#روایات

رسولُ اللَّهِ صلى الله علیه و آله: مَن آتاکُم مَعروفاً فکافِئوهُ، وإن لَم تَجِدوا ما تُکافِئونَهُ فادْعوا اللَّهَ لَهُ حتّى‏ تَظُنّوا أنَّکُم قَد کافَیتُمُوهُ.[1]

ترجمه: پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: هر گاه کسى به شما نیکى کرد، جبرانش کنید و اگر چیزى نداشتید که آن را جبران نمایید، برایش به درگاه خدا دعا کنید، چندان که فکر کنید پاداش احسان او را داده‏اید.

#روایات

قال علی ابن الحسین علیه السلام : أمّا حَقُّ ذِی المَعروفِ عَلَیکَ فَأن تَشکُرَهُ وتَذکُرَ مَعروفَهُ، وَ تُکْسِبَهُالمَقالَةَ الحَسَنَةَ وَتُخلِصَ لَهُ الدُّعاءَ فیما بَینَکَ وَ بَینَ اللّه ِ عَزَّوَجَلَّ، فَإذا فَعَلتَ ذلِکَ کُنتَ قَدشَکَرتَهُ سِرّا وَ عَلانیَةً ، ثُمَّ إن قَدَرْتَ عَلی مُکافاتِهِ یَوما کافَیْتَهُ.[1]

ترجمه: حضرت زین‌العابدین امام سجاد علیه‌السلام فرمودند: حق کسی که به تو نیکی کرده، این است که از او تشکر کنی و نیکیش را به زبان آوری و از وی به خوبی یاد کنی و میان خود و خدای عزّوجلّ برایش خالصانه دعا کنی، هرگاه چنین کردی بی گمان پنهانی و آشکارا از او تشکر کرده ای. سپس اگر روزی توانستی نیکی او را جبران کنی، جبران کن.

#روایات

حَدَّثَنَا عَلِیُّ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِمْرَانَ الدَّقَّاقُ وَ مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ السِّنَانِیُّ وَ الْحُسَیْنُ بْنُ إِبْرَاهِیمَ بْنِ أَحْمَدَ الْمُکَتِّبُ رَحِمَهُمُ اللَّهُ قَالُوا حَدَّثَنَا أَبُو الْحُسَیْنِ مُحَمَّدُ بْنُ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ الْکُوفِیُّ عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ الْآدَمِیُّ عَنْ عَبْدِ الْعَظِیمِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْحَسَنِیِّ عَنْ مَحْمُودِ بْنِ أَبِی الْبِلَادِ قَالَ سَمِعْتُ الرِّضَا ع یَقُولُ‏ مَنْ لَمْ‏ یَشْکُرِ الْمُنْعِمَ‏ مِنَ الْمَخْلُوقِینَ لَمْ یَشْکُرِ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ.[1]

#نکات تفسیری

" تحیت" در لغت از ماده" حیات" و به معنى دعا براى حیات دیگرى کردن است خواه این دعا به صورت سلام علیک (خداوند تو را به سلامت دارد) و یا حیاک اللَّه (خداوند تو را زنده بدارد) و یا مانند آن، باشد ولى معمولا از این کلمه هر نوع اظهار محبتى را که افراد بوسیله سخن، با یکدیگر مى‏کنند شامل مى‏شود که روشنترین مصداق آن همان موضوع سلام کردن است.

ولى از پاره‏اى از روایات، همچنین تفاسیر، استفاده مى‏شود که اظهار محبتهاى عملى نیز در مفهوم" تحیت" داخل است، در تفسیر على بن ابراهیم از امام باقر و امام صادق ع چنین نقل شده که:

المراد بالتحیة فى الایه السلام و غیره من البر

:" منظور از تحیت در آیه، سلام و هر گونه نیکى کردن است" و نیز در روایتى در کتاب مناقب چنین مى‏خوانیم" کنیزى یک شاخه گل خدمت امام حسن ع هدیه کرد، امام در مقابل آن وى را آزاد ساخت، و هنگامى که از علت این کار سؤال کردند، فرمود: خداوند این ادب را به ما آموخته آنجا که مى‏فرماید: وَ إِذا حُیِّیتُمْ بِتَحِیَّةٍ فَحَیُّوا بِأَحْسَنَ مِنْها و سپس اضافه فرمود: تحیت بهتر، همان آزاد کردن او است"! و به این ترتیب آیه یک حکم کلى درباره پاسخ گویى به هر نوع اظهار محبتى اعم از لفظى و عملى مى‏باشد.^[1]

#نکات تفسیری

پیام‏ها:

1- رابطه‏ى عاطفى خود را با یکدیگر گرم‏تر کنید. «فَحَیُّوا بِأَحْسَنَ»

2- ردّ احسانِ مردم نارواست، باید آن را پذیرفت و به نحوى جبران کرد. «فَحَیُّوا بِأَحْسَنَ مِنْها»

3- پاسخ محبّت‏ها و هدایا را نباید تأخیر انداخت. حرف فاء در کلمه‏ «فَحَیُّوا» نسانه تسریع است.

4- پاداش بهتر در اسلام استحباب دارد. «فَحَیُّوا بِأَحْسَنَ مِنْها»

5- در پاسخ نیکى‏هاى دیگران، ابتدا به سراغ پاسخ بهتر روید، اگر نشد، پاسخى مشابه. «بِأَحْسَنَ مِنْها أَوْ رُدُّوها»

6- از تحیّت‏هاى بى‏جواب نگران باشید، که اگر مردم پاسخ ندهند، خداوند حساب آن را دارد و نه عواطف مردم را بى‏جواب گذارید، که خداوند به حساب شما مى‏رسد. «إِنَّ اللَّهَ کانَ عَلى‏ کُلِّ شَیْ‏ءٍ حَسِیباً»^[1]

#امام و آقا

«من لم یشکر المخلوق لم یشکر الخالق». این وظیفه‌ی بنده هم هست، وظیفه‌ی همه هم هست. اگر چنانچه این خصوصیات را در مجموعه‌ی دولت کنونی قدردانی نکنیم و تشکر نکنیم، طبعاً خدا را خوش نمی‌آید. خدای متعال دوست دارد که از کارهای خوب افراد تشکر بشود، قدردانی بشود و سپاسگزاری بشود. وظیفه‌ی بنده هم این است که قدردانی کنم و به خاطر همین خصوصیات، از دولت حمایت کنم.[1]

#شعر و داستان

خوبی از هر چیز دیگر بهتر است

خوبی از هر چیز دیگر بهتر است
می توان با یک گلیم کهنه هم
روز را شب کرد و شب را روز کرد
می توان با هیچ ساخت
می توان صد بار هم مهربانی را خدا را عشق را
با لبی خندانتر از یک شاخه گل تفسیر کرد
می توان بیرنگ بود
هم چو آب چشمه ای پاک و زلال
می توان در فکر باغ و د شت بود
عاشق گلگشت بود
میتوان این جمله را در دفتر فردا نوشت
خوبی از هر چیز دیگر بهتر است

#شعر و داستان

گفتند چون درود شما را، شما درود

گویید از آن نکوتر یا آن قدر که بود

بى هیچ شبهه ذات الهى [ز هر نظر]

بوده است بر تمامى اشیا حسابگر

کرم خدا امینیان

#شعر و داستان

آنکه نیکى کند [به راه خدا]

اجر او غیر نیکى است آیا؟

شهاب تشکری

#شعر و داستان

#روایت

کشف الغمة قَالَ أَنَسٌ‏ کُنْتُ عِنْدَ الْحُسَیْنِ ع فَدَخَلَتْ عَلَیْهِ جَارِیَةٌ فَحَیَّتْهُ بِطَاقَةِ رَیْحَانٍ فَقَالَ لَهَا أَنْتِ حُرَّةٌ لِوَجْهِ اللَّهِ فَقُلْتُ تَجِیئُکَ بِطَاقَةِ رَیْحَانٍ لَا خَطَرَ لَهَا فَتُعْتِقُهَا قَالَ کَذَا أَدَّبَنَا اللَّهُ قَالَ اللَّهُ- وَ إِذا حُیِّیتُمْ بِتَحِیَّةٍ فَحَیُّوا بِأَحْسَنَ مِنْها أَوْ رُدُّوها «1» وَ کَانَ أَحْسَنَ مِنْهَا عِتْقُهَا.[1]

طاقة ریحان: یک دسته گل

#متفرقه

دین مبین اسلام، جبران خدمات کارکنان در قبال سازمان را به عنوان یک نظام و در چارچوب قوانین مشخصی ارائه می کند و براساس این قوانین، هیچ خدمتی از انسان بدون پاداش باقی نمی ماند.

ویژگی های جبران خدمات از منظر اسلام عبارت اند از:

ـ میزان حقوق و دستمزد قبل از به کارگیری کارمند باید تعیین گردد؛

ـ زمان پرداخت حقوق و دستمزد باید قبل از به کارگیری کارمند معین گردد؛

ـ محبت و مهرورزی نسبت به کارکنان لازم و ضروری است؛

ـ پاسخ نیکی کارکنان را باید با نیکی داد؛

ـ از خدمات کارکنان سپاسگزاری و قدردانی شود؛

ـ به صحت و مصونیت کارکنان دقت شود؛[1]