نور در حرم نور

تفسیر قران در محضر حضرت معصومه سلام الله علیها

نور در حرم نور

تفسیر قران در محضر حضرت معصومه سلام الله علیها

کلمات کلیدی

آخرین نظرات

جزء 12

جمعه, ۲۷ ارديبهشت ۱۳۹۸، ۰۷:۲۸ ق.ظ

مباحث اقتصادی:

بخش های اقتصادی گام دوم

راهبرد های اقتصادی حضرت یوسف برای سالهای خشکسالی

امین و علیم بودن حضرت یوسف

شعیب و مبارزه با مفاسد اقتصادی جامعه

۹۸/۰۲/۲۷ موافقین ۰ مخالفین ۰
امیرحسین صفاریان

j12

نظرات  (۵)


۲) تسهیل و مـدیریت ‌ ‌بـحران اقتصادی توسط حضرت یوسف (ع )
قرآن کریم داستان حضرت یوسف (ع ) در قرآن را «احسن القصص ، عـبرتی‌ بـرای‌ صـاحبان خرد و آیاتی برای سائلان » نامیده است (یوسف / ٣)این داستان برای اولی الالباب و خردمندان تـا‌ روز‌ قیامت از جهات مختلفی از‌ قبیل‌ تربیتیـ اخلاقی ، سیاسیـ اقتصادی و ارتباط با جـهان غیب می تواند عـبرت بـاشد. برای مثال اگر کسی بخواهد مسائل سیاسی یا اجتماعی را‌ بررسی‌ کند که چگونه یک‌ کشور‌ قحطی زده و خشکسالی دیده را یک انسان وارسته در حال بحران اداره می کند و چگونه حضرت یوسف توانست این کشور وسیع ، با آرای سیاسی مـختلف را اداره کند و توانست هفت‌ سال‌ خشکسالی را به گونه ای مدیریت کند که مسئله تأمین آذوقه کشور و فلات وسیع را حل کند، خود مسئله است و اگر این موارد برای او مسئله شد، آن وقت جریان‌ حضرت‌ یوسف را‌ کـه خـوب بررسی کند، می بیند که فرمود: «به درستی که در داستان یوسف و برادرانش نشانه هایی‌ برای سؤال کنندگان است » (یوسف / ٣؛ تفسیر آیت الله جوادی آملی ، تفسیر‌ سوره‌ یوسف‌ ، جلسه چهارم .)
در این قسمت ابتدا بـه تـشریح بحران اقتصادی مصر پرداخته خواهد شد و سپس راهبردهای حضرت ‌‌یوسف‌ برای مقابله با آن و آثار و نتایج آنها بررسی می شود.
پادشاه مصر خوابی‌ ظاهراً‌ پریشان‌ دید که هفت گاو لاغر بـه هـفت گاو چاق حمله کردند و آنها را خوردند و نیز‌ هفت خوشه خشکیده بر گرد هفت خوشه سبز پیچیدند و آنها را از میان‌ بردند (یوسف / ٤٣؛ مکارم‌ شیرازی‌ ،١٣٧٤، ج ٩: ٤٢٣.) پس از عجز اطرافیان پادشاه از تعبیر خواب ، ساقی شـاه کـه سـال ها قبل از زندان آزاد شده بـود، رو بـه سـوی سلطان کرد و خبر از استادی ماهر در‌ زندان که توانایی تعبیر خواب پادشاه را دارد، داد (یوسف / ٤٥؛ مکارم شیرازی ، ١٣٧٤، ج ٩ : ٤٢٥.) ساقی به زندان آمد و ماجرای خواب پادشـاه را بـرای حـضرت یوسف تعریف کرد (یوسف /٤٦.) حضرت‌ یوسف‌ (ع ) نیز وقـتی خـبر خواب پادشاه را شنید، چون فهمید سلطان این خواب را دیده است که مسئول تأمین ارزاق یک ملت است و یک روستایی یا یک شهروند عادی نیست ، خواب‌ را‌ تـعبیر نـکرد و نـگفت هفت سال پرنعمت است و هفت سال خشکی است ، بلکه بـخشنامه داد و فرمود هفت سال این چنین بکنید و در آن هفت سال بعد هم این چنین‌ بکنید‌ (تفسیر آیت الله جوادی آملی ، تفسیر سوره یوسف ، جـلسه ٤٢ و ٤٣.)
پس از بـررسی ابـعاد مختلف جریان و راهبردهایی که حضرت یوسف (سلام الله علیه ) پیش از بحران و حین بـحران‌ اقـتصادی‌ خشکسالی‌ در مصر به کار بردند‌، جدول‌ ٢ که‌ حاصل برداشت هایی از قرآن کریم و آرای تفسیری مفسران مختلف در این زمـینه اسـت ، راهـبردهای مختلف حضرت یوسف (س ) را در مقابله‌ با‌ این‌ بحران اقتصادی نشان می دهد.
برخی‌ راهـبردهای‌ حـضرت یوسف (س ) بـرای مـقابله بـا بحران‌ اقتصادی‌ مصر توضیح داده می شـود:
١. فـعالیت مستمر و همراه با جدیت و کوشش در‌ امور‌ اقتصادی (کشاورزی )
حضرت یوسف (ع ) برای مـقابله‌ بـا بحران اقتصادی پیش‌ روی‌ مردم مصر دسـتورالعملی صادر کردند‌ که‌ هـفت سـال پی در پی کشت کنید و آنچه درو خواهید کـرد ـ جـز اندکی‌ را‌ که در این سال ها‌ می‌ خورید‌ ـ در خوشه اش‌ واگذارید‌ تا فاسد نشود (یوسـف‌ /٤٧‌.)
مـفسران آیه را این گونه تفسیر کرده اند کـه بـاید هـفت سال پشت سـر‌ هـم‌ و به طور مستمر کـشت و زرع کـنید‌ یا‌ اینکه باید‌ با‌ جد‌ و جهد و زحمت کشت و زرع‌ کنید (طباطبایی ، ١٣٧٤، ج ١١: ٢٥٩؛ مکارم شیرازی ، ١٣٧٤، ج ٩: ٤٢٧.)
٢. پیش بینی ، بـرنامه ریزی و تـدبیر صحیح‌ برای‌ مقابله با بحران اقـتصادی
حـضرت یوسف‌ بـا‌ پیشـ‌ بـینی‌ صحیح‌ بحران اقتصادی خـشکسالی‌ و تدبیر‌ صحیحی که برای مقابله با آن به کار بردند، این راهبرد را تعلیم کردند که آینده‌ نـگری‌ و بـرنامه‌ ریزی بلندمدت برای مقابله با مشکلات اقـتصادی‌ جـامعه‌ ، لازمـه‌ مـدیریت‌ کـشور‌ است‌ (قرائتی ،١٣٨٣، ج ٤: ٢١٨؛ مـکارم شـیرازی ،١٣٧٤، ج ٩: ٤٢٨.)
٣. ذخیره سازی کالاهای اساسی و راهبردی برای مقابله با بحران های طبیعی اقتصادی
حضرت یوسف (ع ) برای مـقابله بـا بـحران اقتصادی خشکسالی‌ دستور دادند که گندم کـه جـزء کـالاهای اسـاسی و راهـبردی مـردم مصر محسوب می شود، در انبارها ذخیره شود، مگر اندکی که آذوقه آن سال آنها برای خوردن است (طباطبایی ،١٣٧٤‌، ج ١١‌:٢٥٩-٢٦٠؛ مکارم شیرازی ،١٣٧٤، ج ٩: ٤٢٦.)
٤. نگهداری صحیح محصولات کشاورزی برای جلوگیری از فاسد شـدن آنها
حضرت یوسف (ع ) پس از دستور به ذخیره سازی محصولات کشاورزی ، فرمودند که آنچه‌ را‌ درو می کنید، در سنبله اش بگذارید و آن را نکوبید. علت این کار این بود که جانور نمی تواند داخل سنبله شود و در‌ نتیجه‌ گندم هـر چـه بماند خراب‌ نمی‌ شود، اما اگر آن را بکوبند و از سنبله جدا کنند، خیلی زود فاسد می شود (طباطبایی ،١٣٧٤،
ج ١١: ٢٦٠؛ مکارم شیرازی ، ١٣٧٤، ج ٩: ٤٢٨.)
٥. مشورت‌ گیری‌ مسئولان کشوری از افراد‌ صالح‌ و کاردان برای تدبیر امور اقتصادی
پس از تـعبیر خـواب توسط حضرت یوسف ، و فرمان پادشاه بر آمدن ایشان نزد وی ، یوسف (ع ) نزد او آمد و با وی به گفت وگو نشست . پادشاه‌ وقتی‌ سخنان پر مغز و پر مایه یوسـف را کـه از علم و هوش و درایت فوق العاده ای حـکایت مـی کرد، شنید، بیش از پیش شیفته و دلباخته او شد و گفت : تو امروز نزد‌ ما‌ دارای منزلت‌ عالی و اختیارات وسیع هستی و مورد اعتماد و وثوق ما خواهی بود. به دنـبال این مـاجرا، قرآن گوید: «ملک‌ دسـتور داد او را نـزد من آورید تا او را مشاور‌ و نماینده‌ مخصوص‌ خود سازم » و از علم و دانش و مدیریت او برای حل مشکلاتم کمک گیرم (مکارم شیرازی ، ١٣٧٤، ج ١٠:٥.) بنابراین ‌‌از‌ این آیۀ قرآن برداشت می شود که مسئولان یک کشور برای تدبیر امور‌ اقتصادی‌ ، بـاید‌ مـشاوری صالح و کاردان داشته باشند تا بتوانند با بحران های اقتصادی مقابله کنند.
٦. مدیریت در‌ کنار امانت داری دو مشخصه کارگزاران شایسته حکومتی
پس از آنکه پادشاه مصر‌ حضرت یوسف (ع ) را مشاور‌ و نماینده‌ مخصوص خود کرد، یوسـف مـی دانست یک عـلت مهم نابسامانی ها ظلم و ستم در مسائل اقتصادی است و با خود گفت که چه بهتر است نبض اقـتصاد مصر را در دست گیرد‌ و به یاری مستضعفان بشتابد و به وضع بی سر و سـامان آن کـشور پهـناور سامان بخشد. بنابراین از عزیز مصر تقاضا کرد او را خزانه دار مصر کند (یوسف / ٥٥) و این تعبیر حضرت‌ یوسف‌ که می گـوید” ‌إِّنـیَ حفیظٌ علیم ٌ» دلیل بر اهمیت مدیریت در کنار امانت است و نشان می دهد که پاکـی و امـانت بـه تنهایی برای پذیرش یک پست حساس اجتماعی کافی نیست‌ ، بلکه‌ علاوه بر آن آگاهی و تخصص و مدیریت نیز لازم اسـت ، زیرا «علیم » را در کنار
«حفیظ» قرار داده است (مکارم شیرازی ،١٣٧٤، ج ١٠: ١٠.)
٧. نظارت بر مصرف برای مقابله بـا‌ بحران‌ اقتصادی
در مسائل اقـتصادی تـنها موضوع «تولید بیشتر» مطرح نیست ، گاهی «کنترل و نظارت بر مصرف » از آن هم مهم تر است و به همین دلیل حضرت یوسف در دوران حکومت‌ خود‌ سعی‌ کرد در آن هفت سال‌ وفور‌ نعمت‌ ، مصرف را به شدت کنترل کـند تا بتواند قسمت مهمی از تولیدات کشاورزی را برای سال های سختی که در پیش‌ بود‌، ذخیره‌
کند (مکارم شیرازی ،١٣٧٤، ج ١٠: ١١.)
٨. در نظر‌ گرفتن‌ آینده و نسل های پیش رو در استفاده از منابع اقتصادی
سیاست اقتصادی یوسف (ع ) در مصر و فرمان ایشـان مـبنی بر‌ ذخیره‌ سازی‌ گندم برای هفت سال خشکسالی آینده نشان داد که یک‌ اقتصاد اصیل و پویا نمی تواند همیشه ناظر به زمان حال باشد، بلکه باید «آینده » و حتی نسل های بعد‌ را‌ نـیز‌ دربـرگیرد (مکارم شیرازی ، ١٣٧٤، ج ١٠: ١١.)
٩. تبدیل کردن تهدید بحران اقتصادی‌ به‌ فرصت تعدیل فاصله طبقاتی و برقراری عدالت اقتصادی در جامعه
حضرت یوسف (ع ) از میان تمام پست ها‌ انگشت‌ روی‌ خزانه داری گذاشت ؛ زیرا می دانست هر گـاه بـه آن سر و سامان‌ دهد‌، قسمت‌ عمده نابسامانی های کشور باستانی مصر سامان خواهد یافت و از طریق عدالت اقتصادی می‌ تواند‌ سازمان‌ های دیگر را کنترل کند (مکارم شیرازی ، ١٣٧٤، ج ١٠: ١٠.) از بعضی روایات چنین‌ استفاده‌ مـی شـود کـه یوسف برای پایان دادن به استثمار طـبقاتی و فـاصله مـیان قشرهای‌ مردم‌ مصر‌، از سال های قحطی استفاده کرد؛ به این ترتیب که در سال های فراوانی‌ نعمت‌ ، مواد غذایی از مردم خرید و در انبارهای بـزرگی کـه بـرای این کار تهیه‌ کرده‌ بود‌ ذخیره کرد و هنگامی کـه این سـال ها پایان یافت و سال های قحطی پیش آمد، در‌ سال‌ اول مواد غذایی را به درهم و دینار فروخت و از این طریق قسمت‌ مهمی‌ از‌ پول ها را جمع آوری کـرد؛ سـال دوم در بـرابر زینت ها و جواهرات (البته به‌ استثنای‌ آنها‌ که توانایی نـداشتند) و در سال سوم در برابر چهارپایان و در سال چهارم‌ در‌ برابر غلامان و کنیزان و در سال پنجم در برابر خانه ها و در سال ششم در برابر مـزارع‌ و آبـ‌ هـا و سال هفتم در برابر خود مردم مصر، سپس تمام آنها را‌ (به‌ صـورت عـادلانه ای ) به آنها بازگرداند و گفت‌ : هدفم‌ این‌ بود که آنها را از بلا و نابسامانی‌ رهایی‌ بخشم (طباطبایی ،١٣٧٤، ج ١١: ٢٨١-٢٨٢؛ مکارم شـیرازی ،١٣٧٤، ج ١٠: ١١.)
١٠. طـرح‌ ریزی‌ بـرنامه های دراز و کوتاه مدت‌ برای‌ مقابله با‌ بحران‌ های‌ اقتصادی
حضرت یوسف (ع ) بـرای مـقابله بـا‌ بحران‌ اقتصادی ، طرح های درازمدت و کوتاه مدت ارائه کرد؛ به این صورت که‌ برای‌ کوتاه مـدت بـرنامه اقـتصادی تولید بیشتر‌ مد نظر قرار گرفت‌ و برای‌ هفت سال بعد، برنامه ای‌ درازمدت‌ ارائه کرد کـه بـر کنترل مصرف و به میزان
جیره بندی مبتنی بود (یوسف‌ / ٤٧‌ و ٤٨؛ قرائتی ، ١٣٨٣، ج ٤: ٢١٧.)
١١‌. حداکثر‌ بهره‌ بـرداری از ظـرفیت‌ تـولیدی‌ هنگام مناسب بودن شرایط‌ اقتصادی‌
از اینکه حضرت یوسف فرمان زراعت و کشاورزی مستمر و با جـدیت در طـول هفت سال‌ دادند‌، چنین برداشت می شود که مواقعی‌ که‌ بحرانی در‌ پیش‌ اسـت‌ ، بـاید بـر ظرفیّت تولید‌ و کار افزود تا بتوان با تدبیر با بحران روبه رو شد (قرائتی ،١٣٨٣، ج ٤: ٢١٧.)
١٢‌. کنترل‌ حـکومت بـر تولید و توزیع هنگام بروز‌ بحران‌ اقتصادی‌
حضرت‌ یوسف‌ (ع ) پس از پیش‌ بینی‌ وقوع بـحران اقـتصادی ، تـدابیری برای تولید و توزیع پیش گرفتند و حین بحران اقتصادی اندیشیدند. بنابراین می توان‌ این‌ گونه‌ برداشت کـرد کـه کـنترل حکومت بر روند‌ تولید‌ و توزیع‌ ، در‌ شرایط‌ بحرانی‌ ، امری ضروری است (یوسف /٤٧ و ٤٨؛ قـرائتی ،١٣٨٣، ج ٤: ٢١٨.)
١٣. امـید دادن مردم به آینده برای مقابله با مشکلات اقتصادی کنونی
حضرت یوسف (ع ) پس از خبر دادن‌ از وقوع هفت سـال خـشکسالی ، خبر از وقوع سالی می دهند که در آن باران فراوان خواهد بارید و محصولات کـشاورزی عـصاره میوه می دهند (یوسف /٤٩.) بنابراین شاید از اینـ‌ آیهـ‌ چـنین برداشت شود که باید مردم را به آینـده امـیدوار کنیم تا بتوانند سختی ها را تحمّل کنند (مکارم شیرازی ،١٣٧٤، ج ٤: ٢٢٠.)
١٤. اوصاف کارگزاران شایسته حـکومتی در زمـینه‌ اقتصادی‌ : قدرت ، امانت ، پاسداری و تـخصص
دو صـفتی که پادشـاه بـرای حـضرت یوسف به کار می برد «مـکین » یعـنی صاحب قدرت و «امانتدار» است که کارگزار‌ شایسته‌ حکومتی باید واجد این صفات‌ بـاشد‌؛ بـنابراین قدرت داشتن و امین بودن کنار هـم ارزشمندند، زیرا اگر امین بـاشد ولی امـکانات نداشته باشد، قدرت انجام کـاری را نـدارد و اگر مکین باشد‌ اما‌ امین نباشد، بیت المال‌ را‌ حیف و میل می کند. هـمچنین حـضرت یوسف (ع ) برای پیشنهاد خزانه داری مـصر بـه پادشـاه ، درخواست خود را چـنین تـعلیل کردند که «من حـفیظ و عـلیم هستم »؛ زیرا این دو صفت از‌ صفاتی‌ است که متصدی آن مقامی که وی درخواستش را کرده بود، لازم دارد و بدون آن دو صفت نـمی تـواند چنان مقامی را تصدی کند (یوسف /٥٥ و٥٤؛ مـکارم شـیرازی ،١٣٧٤‌، ج ١٠‌: ٥؛ طباطبایی ،١٣٧٤‌، ج ١١: ٢٧٥.)
١٥. مـحبوبیّت و مـقبولیّت عـلاوه بر تدبیر و کاردانی ، از صـفات شایسته کارگزاران حکومتی
برای تصدّی پست‌ های مهم و کلیدی علاوه بر تدبیر و کاردانی ، محبوبیّت و مـقبولیّت نـیز بسیار‌ مهم‌ است‌ ؛ زیرا یوسف براثر عـّفت ، تـدبیر، تـعبیر خـواب و بـزرگواری ، محبوبیّت خاّصی پیدا کـرد؛ بـنابراین ، عزیز مصر گفت او ‌‌برای‌ خودم باشد (یوسف /٥٤؛ قرائتی ،١٣٨٣، ج ٤: ٢٢٨.)

گام دوم :

سه) اقتصاد
۳) اقتصاد: اقتصاد یک نقطه‌ی کلیدیِ تعیین‌کننده است. اقتصاد قوی، نقطه‌ی قوّت و عامل مهمّ سلطه‌ناپذیری و نفوذناپذیری کشور است و اقتصاد ضعیف، نقطه‌ی ضعف و زمینه‌‌ساز نفوذ و سلطه و دخالت دشمنان است. فقر و غنا در مادّیّات و معنویّات بشر، اثر میگذارد. اقتصاد البتّه هدف جامعه‌ی اسلامی نیست، امّا وسیله‌ای است که بدون آن نمیتوان به هدفها رسید. تأکید بر تقویت اقتصاد مستقلّ کشور که مبتنی‌ بر تولید انبوه و باکیفیّت، و توزیع عدالت‌محور، و مصرف به‌اندازه و بی‌اسراف، و مناسبات مدیریّتی خردمندانه است و در سالهای اخیر از سوی اینجانب بارها تکرار و بر آن تأکید شده، به‌خاطر همین تأثیر شگرفی است که اقتصاد میتواند بر زندگی امروز و فردای جامعه بگذارد.

انقلاب اسلامی راه نجات از اقتصاد ضعیف و وابسته و فاسد دوران طاغوت را به ما نشان داد، ولی عملکردهای ضعیف، اقتصاد کشور را از بیرون و درون دچار چالش ساخته است. چالش بیرونی تحریم و وسوسه‌ها‌ی دشمن است که در صورت اصلاح مشکل درونی، کم‌اثر و حتّی بی‌اثر خواهد شد. چالش درونی عبارت از عیوب ساختاری و ضعفهای مدیریّتی است.

مهم‌ترین عیوب، وابستگی اقتصاد به نفت، دولتی بودن بخشهایی از اقتصاد که در حیطه‌ی وظایف دولت نیست، نگاه به خارج و نه به توان و ظرفیّت داخلی، استفاده‌ی اندک از ظرفیّت نیروی انسانی کشور، بودجه‌بندی معیوب و نامتوازن، و سرانجام عدم ثبات سیاستهای اجرائی اقتصاد و عدم رعایت اولویّتها و وجود هزینه‌های زائد و حتّی مسرفانه در بخشهایی از دستگاه‌های حکومتی است. نتیجه‌ی اینها مشکلات زندگی مردم از قبیل بیکاری جوانها، فقر درآمدی در طبقه‌ی ضعیف و امثال آن است.

راه‌حلّ این مشکلات، سیاستهای اقتصاد مقاومتی است که باید برنامه‌های اجرائی برای همه‌ی بخشهای آن تهیّه و با قدرت و نشاط کاری و احساس مسئولیّت، در دولتها پیگیری و اقدام شود. درون‌زایی اقتصاد کشور، مولّد شدن و دانش‌بنیان شدن آن، مردمی کردن اقتصاد و تصدّیگری نکردن دولت، برون‌گرایی با استفاده از ظرفیّتهایی که قبلاً به آن اشاره شد، بخشهای مهمّ این راه‌حل‌ها است. بی‌گمان یک مجموعه‌ی جوان و دانا و مؤمن و مسلّط بر دانسته‌های اقتصادی در درون دولت خواهند توانست به این مقاصد برسند. دوران پیشِ‌رو باید میدان فعّالیّت چنین مجموعه‌ای باشد.

جوانان عزیز در سراسر کشور بدانند که همه‌ی راه‌حل‌ها در داخل کشور است. اینکه کسی گمان کند که «مشکلات اقتصادی صرفاً ناشی از تحریم است و علّت تحریم هم مقاومت ضدّ استکباری و تسلیم نشدن در برابر دشمن است؛ پس راه‌حل، زانو زدن در برابر دشمن و بوسه زدن بر پنجه‌ی گرگ است» خطایی نابخشودنی است. این تحلیل سراپا غلط، هرچند گاه از زبان و قلم برخی غفلت‌زدگان داخلی صادر میشود، امّا منشأ آن، کانونهای فکر و توطئه‌ی خارجی است که با صد زبان به تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران و افکار عمومی داخلی القاء میشود.
۴. کم­‌فروشی به چیزهایی­ که مَکیل و موزون است، اختصاص ندارد. بلکه شامل اشیایی که با شمارش، یا پارچه­‌ای‌ که با متر، یا زمینی که با متر مربع اندازه‌گیری می­‌شود نیز می­‌شود.
۵. تطفیف و کم­‌فروشی فقط در مورد خرید و فروش نیست و شامل معاملات دیگر هم می­‌شود
سیره مبارزه با مفاسد از شعیب تا علی ع
ابن هرمه مامور و ناظر حکومتی بر بازار اهواز می‌باشد، مرتکب خیانت اقتصادی می‌شود، امام علی (ع) پس از اطلاع از خیانت وی، در نامه‌ای تند و کوبنده برای فرماندار اهواز، چنین می‌نگارد: «هنگامی که نامه‌ام را خواندی، ابن هرمه را از نظارت بازار برکنار کن و او را به مردم معرفی کن، به زندانش بینداز و آبرویش را بریز و به همه مناطق تابعه اهواز بنویس که من علی‌بن‌ابی‌طالب چنین عقوبتی را برای او معین کردم، مبادا در مجازات او غفلت‌نمایی و کوتاهی کنی که نزد خدا خوار و بی‌مقدار می‌شوی و در صورت غفلت و کوتاهی، من تو را به زشت‌ترین صورت ممکن از فرمانداری اهواز برکنار می‌کنم، از خدا می‌خواهم که آن روز را نیاورد. چون روز جمعه فرا رسید او را از زندان بیرون بیاور و (در ملاعام) سی و پنج تازیانه بر او بزن، او را در بازار بگردان، هرکس شاهدی آورد که ابن هرمه چیزی از او گرفته، او را و شاهدش را قسم بده، آنگاه مبلغ مذکور را از مال ابن هرمه بردار و به صاحبش برگردان و دوباره ابن هرمه را خوار و سرافکنده و بی‌آبرو به زندان بازگردان، پاهایش را دربند کن و تنها برای نماز پاهایش را باز کن، فقط و فقط مجازی که خوراکی، نوشیدنی، پوشاک و زیراندازی را که برایش می‌آورند، به او برسانی. او را ممنوع‌الملاقات کن، زیرا امکان دارد افرادی که با او ملاقات می‌کنند، راه رهایی از چنگال مجازات را و شگرد‌های پاسخگویی به هنگام محاکمه را به او بیاموزند و او را به آزادی از زندان امیدوار سازند. اگردانستی که کسی در این راستا مطلبی را به او آموخته است که ضرر مسلمانی را به دنبال دارد، فرد مذکور را تازیانه بزن و زندانی کن و در صورت ارائه توبه از زندان آزادش کن. شب‌ها که زندانیان را برای هواخوری به حیاط زندان می‌آوری، ابن هرمه را از نعمت هواخوری و تفرج در حیاط زندان محروم کن، مگر اینکه بترسی در اثر عدم هواخوری بمیرد، در این صورت او را هم برای هواخوری به حیاط زندان ببر. اگر دیدی که هنوز طاقت خوردن تازیانه بیشتری را دارد، پس از سی روز، سی و پنج تازیانه دیگر علاوه‌بر سی و پنج تازیانه اول بر او بزن. برای من بنویس که برای نظارت بر بازار چه کردی و پس از این خائن، چه کسی را برگزیدی؟ در ضمن حقوق ابن هرمه را هم قطع کن.» (الحیاة، ج. ۶، ص. ۶۱۵، دفترنشرفرهنگ اسلامی، ۱۳۸۰ ش)

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی