نور در حرم نور

در مورد حسادت قابیل:

کافی: سُئِلَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ ع أَیُّ الْأَعْمَالِ أَفْضَلُ عِنْدَ اللَّهِ قَالَ مَا مِنْ عَمَلٍ بَعْدَ مَعْرِفَةِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ مَعْرِفَةِ رَسُولِهِ ص أَفْضَلَ مِنْ بُغْضِ الدُّنْیَا فَإِنَّ لِذَلِکَ «2» لَشُعَباً کَثِیرَةً وَ لِلْمَعَاصِی شُعَبٌ فَأَوَّلُ مَا عُصِیَ اللَّهُ بِهِ الْکِبْرُ مَعْصِیَةُ إِبْلِیسَ حِینَ أَبى‏ وَ اسْتَکْبَرَ وَ کانَ مِنَ الْکافِرِینَ ثُمَّ الْحِرْصُ وَ هِیَ مَعْصِیَةُ آدَمَ وَ حَوَّاءَ ع حِینَ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُمَا- فَکُلا مِنْ حَیْثُ شِئْتُما وَ لا تَقْرَبا هذِهِ الشَّجَرَةَ فَتَکُونا

مِنَ الظَّالِمِینَ «3» فَأَخَذَا مَا لَا حَاجَةَ بِهِمَا إِلَیْهِ فَدَخَلَ ذَلِکَ عَلَى ذُرِّیَّتِهِمَا إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَةِ وَ ذَلِکَ أَنَّ أَکْثَرَ مَا یَطْلُبُ ابْنُ آدَمَ مَا لَا حَاجَةَ بِهِ إِلَیْهِ ثُمَّ الْحَسَدُ وَ هِیَ مَعْصِیَةُ ابْنِ آدَمَ حَیْثُ حَسَدَ أَخَاهُ فَقَتَلَهُ فَتَشَعَّبَ مِنْ ذَلِکَ حُبُّ النِّسَاءِ وَ حُبُّ الدُّنْیَا وَ حُبُّ الرِّئَاسَةِ وَ حُبُّ الرَّاحَةِ وَ حُبُّ الْکَلَامِ وَ حُبُّ الْعُلُوِّ وَ الثَّرْوَةِ فَصِرْنَ سَبْعَ خِصَالٍ فَاجْتَمَعْنَ کُلُّهُنَّ فِی حُبِّ الدُّنْیَا فَقَالَ الْأَنْبِیَاءُ وَ الْعُلَمَاءُ بَعْدَ مَعْرِفَةِ ذَلِکَ حُبُّ الدُّنْیَا رَأْسُ کُلِّ خَطِیئَةٍ وَ الدُّنْیَا دُنْیَاءَانِ دُنْیَا بَلَاغٌ وَ دُنْیَا مَلْعُونَةٌ.

عن امیر المومنین ع: َ الْحِرْصُ وَ الْکِبْرُ وَ الْحَسَدُ دَوَاعٍ إِلَى التَّقَحُّمِ فِی الذُّنُوبِ وَ الشَّرُّ [جَامِعٌ لِمَسَاوِئِ‏] جَامِعُ مَسَاوِئِ الْعُیُوب‏

عن امیرالمومنین ع:  رَأْسُ الرَّذَائِلِ الْحَسَدُ. (عیون الحکم)

علت نکوهش حسد: عن رسول اللّه صلى الله علیه و آله :ألا لا تُعادُوا نِعَمَ اللّهِ . قیلَ : یا رسولَ اللّهِ ، و مَنِ الّذی یُعادِی نِعَمَ اللّهِ ؟! قالَ : الّذینَ یَحْسُدونَ النّاسَ .

کسی که دارد حسادت میکند به نعمت دیگری در حقیقت از این ناراحت است که چرا خدا به او داده به من نداده. مومن وقتی نعمتی را در مومن دیگری میبیند باید خوشحال شود از بهره مندی او، خرید ماشین، خانه، ازدواج، بچه دار شدن، پیشرفت در موقعیت اجتماعی و ... . اگر کسی وقتی از نعمت دیگری خبر دار شد و یک تنگی و ضیقی در قلب خودش احساس کرد باید بداند که این در حقیقت غضب به خدا و قضا و قدر اوست.

چهل حدیث امام خمینی: و تنگی و فشـار وکـدورت وظلمـتیکه در قلب بواسـطه حسـدپیـدا میشود درکمتر از اخلاـق فاسـده است . در هرحـال،

صاحب این خلق هم در دنیا معـذب و مبتلاست ، و هم در قبر در فشار وظلمت است ، و همدر آخرت گرفتار و بیچاره است .

اینها مفاسـدخودحسـداست درصورتیکه از اوخلق فاسـددیگر یا عمل باطل فاسدی تولیدنشود، وکم اتفاق افتدکه آن،

سبب فساد دیگر نشود، بلکه از اوسـیئات اخلاقی و اعمال دیگری زاییـده شود

همان طور که امام راحل به معنویات و اخلاق چه فردی و چه اجتماعی اهتمام ویژه داشتند مقام معظم رهبری نیز همین گونه اند و این را به وضوح در بیانیه گام دوم انسان میتواند مشاهده کند: معنویّت به معنی برجسته کردن ارزشهای معنوی از قبیل: اخلاص، ایثار، توکّل، ایمان در خود و در جامعه است، و اخلاق به معنی رعایت فضیلت‌هایی چون خیرخواهی، گذشت، کمک به نیازمند، راستگویی، شجاعت، تواضع، اعتمادبه‌نفس و دیگر خلقیّات نیکو است. معنویّت و اخلاق، جهت‌دهنده‌ی همه‌ی حرکتها و فعّالیّتهای فردی و اجتماعی و نیاز اصلی جامعه است؛ بودن آنها، محیط زندگی را حتّی با کمبودهای مادّی، بهشت میسازد و نبودن آن حتّی با برخورداری مادّی، جهنّم می‌آفریند.

پیام:در انتهای آیه اشاره به یک قاعده ی کلی میکند. که انما یتقبل الله من المتقین. تقوا و رعایت موازین شرعی، شرط قبولی عمل

پیام: باید دین را در یک نظام واره دید، تمسک به چند گزاره بدون دیدن نظام واره دین و بقیه ی گزاره ها باعث گمراهی انسان میشود. این نظام واره استخراج نمیشود مگر در قرآن با تعلیم امام معصوم ع. اگر الان دست ما از امام معصوم ع کوتاه است دست خود را از دامن علما کوتاه نکنیم

این داستان از این جهت مهم است که از گوشه کنار شنیده میشود عده ای هستند که پول هایی را به ناحق جمع میکنند و مقداری از آن را در راه خیر صرف میکنند، به گمان اینکه این کار آن پول را تطهیر میکند

ذیل آیه ی انما یتقبل الله من المتقین این روایت داستان گونه گفته شود.

َ کَرَجُلٍ سَمِعْتُ غُثَاءَ النَّاسِ تُعَظِّمُهُ وَ تَصِفُهُ فَأَحْبَبْتُ لِقَاءَهُ مِنْ حَیْثُ لَا یَعْرِفُنِی لِأَنْظُرَ مِقْدَارَهُ وَ مَحَلَّهُ فَرَأَیْتُهُ فِی مَوْضِعٍ قَدْ أَحْدَقَ بِهِ خَلْقٌ مِنْ غُثَاءِ الْعَامَّةِ فَوَقَفْتُ مُنْتَبِذاً عَنْهُمْ مَغْشِیّاً بِلِثَامٍ أَنْظُرُ إِلَیْهِ وَ إِلَیْهِمْ فَمَا زَالَ یُرَاوِغُهُمْ حَتَّى خَالَفَ طَرِیقَهُمْ وَ فَارَقَهُمْ وَ لَمْ یَقِرَّ فَتَفَرَّقَتِ الْعَوَامُ عَنْهُ لِحَوَائِجِهِمْ وَ تَبِعْتُهُ أَقْتَفِی أَثَرَهُ فَلَمْ یَلْبَثْ أَنْ مَرَّ بِخَبَّازٍ فَتَغَفَّلَهُ فَأَخَذَ مِنْ دُکَّانِهِ رَغِیفَیْنِ مُسَارَقَةً فَتَعَجَّبْتُ مِنْهُ ثُمَّ قُلْتُ فِی نَفْسِی لَعَلَّهُ مُعَامَلَةٌ ثُمَّ مَرَّ مِنْ بَعْدِهِ بِصَاحِبِ رُمَّانٍ فَمَا زَالَ بِهِ حَتَّى تَغَفَّلَهُ فَأَخَذَ مِنْ عِنْدِهِ رُمَّانَتَیْنِ مُسَارَقَةً فَتَعَجَّبْتُ مِنْهُ ثُمَّ قُلْتُ فِی نَفْسِی لَعَلَّهُ مُعَامَلَةٌ ثُمَّ أَقُولُ وَ مَا حَاجَتُهُ إِذاً إِلَى الْمُسَارَقَةِ ثُمَّ لَمْ أَزَلْ أَتْبَعُهُ حَتَّى مَرَّ بِمَرِیضٍ فَوَضَعَ الرَّغِیفَیْنِ وَ الرُّمَّانَتَیْنِ بَیْنَ یَدَیْهِ وَ مَضَى وَ تَبِعْتُهُ حَتَّى اسْتَقَرَّ فِی بُقْعَةٍ مِنْ صَحْرَاءَ فَقُلْتُ لَهُ یَا عَبْدَ اللَّهِ لَقَدْ سَمِعْتُ بِکَ وَ أَحْبَبْتُ لِقَاءَکَ فَلَقِیتُکَ لَکِنِّی رَأَیْتُ مِنْکَ مَا شَغَلَ قَلْبِی وَ إِنِّی سَائِلُکَ عَنْهُ لِیَزُولَ بِهِ شُغُلُ قَلْبِی قَالَ مَا هُوَ قُلْتُ رَأَیْتُکَ مَرَرْتَ بِخَبَّازٍ وَ سَرَقْتَ مِنْهُ رَغِیفَیْنِ ثُمَّ بِصَاحِبِ الرُّمَّانِ فَسَرَقْتَ مِنْهُ رُمَّانَتَیْنِ فَقَالَ لِی قَبْلَ کُلِّ شَیْ‏ءٍ حَدِّثْنِی مَنْ أَنْتَ قُلْتُ رَجُلٌ مِنْ وُلْدِ آدَمَ مِنْ أُمَّةِ مُحَمَّدٍ ص قَالَ حَدِّثْنِی مِمَّنْ أَنْتَ قُلْتُ رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ بَیْتِ رَسُولِ اللَّهِ ص قَالَ أَیْنَ بَلَدُکَ قُلْتُ الْمَدِینَةُ قَالَ لَعَلَّکَ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ قُلْتُ بَلَى قَالَ لِی فَمَا یَنْفَعُکَ شَرَفُ أَصْلِکَ مَعَ جَهْلِکَ بِمَا شُرِّفْتَ بِهِ وَ تَرْکِکَ عِلْمَ جَدِّکَ وَ أَبِیکَ لِأَنْ لَا تُنْکِرَ مَا یَجِبُ أَنْ یُحْمَدَ وَ یُمْدَحَ فَاعِلُهُ قُلْتُ وَ مَا هُوَ قَالَ الْقُرْآنُ کِتَابُ اللَّهِ قُلْتُ وَ مَا الَّذِی جَهِلْتُ قَالَ قَوْلُ‏

__________________________________________________

 (1) سورة الفاتحة، الآیة: 6.

اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثالِها وَ مَنْ جاءَ بِالسَّیِّئَةِ فَلا یُجْزى‏ إِلَّا مِثْلَها «1» وَ إِنِّی لَمَّا سَرَقْتُ الرَّغِیفَیْنِ کَانَتْ سَیِّئَتَیْنِ وَ لَمَّا سَرَقْتُ الرُّمَّانَتَیْنِ کَانَتْ سَیِّئَتَیْنِ فَهَذِهِ أَرْبَعُ سَیِّئَاتٍ فَلَمَّا تَصَدَّقْتُ بِکُلِّ وَاحِدٍ مِنْهَا کَانَتْ أَرْبَعِینَ حَسَنَةً فَانْتَقَصَ مِنْ أَرْبَعِینَ حَسَنَةً أَرْبَعُ سَیِّئَاتٍ بَقِیَ لِی سِتٌّ وَ ثَلَاثُونَ قُلْتُ ثَکِلَتْکَ أُمُّکَ أَنْتَ الْجَاهِلُ بِکِتَابِ اللَّهِ أَ مَا سَمِعْتَ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَقُولُ إِنَّما یَتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقِینَ «2» إِنَّکَ لَمَّا سَرَقْتَ الرَّغِیفَیْنِ کَانَتْ سَیِّئَتَیْنِ وَ لَمَّا سَرَقْتَ الرُّمَّانَتَیْنِ کَانَتْ سَیِّئَتَیْنِ وَ لَمَّا دَفَعْتَهُمَا إِلَى غَیْرِ صَاحِبِهِمَا بِغَیْرِ أَمْرِ صَاحِبِهِمَا کُنْتَ إِنَّمَا أَضَفْتَ أَرْبَعَ سَیِّئَاتٍ إِلَى أَرْبَعِ سَیِّئَاتٍ وَ لَمْ تُضِفْ أَرْبَعِینَ حَسَنَةً إِلَى أَرْبَعِ سَیِّئَاتٍ فَجَعَلَ یُلَاحِینِی فَانْصَرَفْتُ وَ تَرَکْتُه

این داستان از این جهت مهم است که از گوشه کنار شنیده میشود عده ای هستند که پول هایی را به ناحق جمع میکنند و مقداری از آن را در راه خیر صرف میکنند، به گمان اینکه این کار آن پول را تطهیر میکند

ترجمه روایت:‏ مانند آن مردى است که شنیدم عوام مردم خیلى احترامش مى‏کنند و از او تعریف مینمایند علاقمند شدم او را ببینم بطورى که مرا نشناسد تا ببینم قدر و قیمتش چیست.

بالاخره دیدم در محلى اطرافش را گروهى از عوام اهل سنت گرفته‏اند در گوشه‏اى ایستادم و صورت خود را پوشیده بودم نگاهش میکردم پیوسته از جمعیت کناره میگرفت تا از آنها جدا شد و براه خود ادامه داد مردم از پى کار خود رفتند من از پى او رفتم ببینم چه میکند.

رسید بدکان نانوائى همین که نانوا غافل شد دو گرده نان دزدید خیلى تعجب کردم‏

با خود گفتم شاید با او معامله دارد بعد رسید به انار فروشى او را نیز غافل نموده دو انار دزدید بیشتر تعجب کردم باز گفتم شاید معامله‏ایست.

ولى میگفتم پس چرا بصورت دزدى بردارد. همین طور رفت تا رسید بشخص مریضى دو گرده نان و انارها را باو داده رفت. از پى او رفتم تا رسید بصومعه‏اى در بیابان گفتم بنده‏ى خدا آوازه ترا شنیدم میل داشتم ترا به‏بینم ولى از تو چیزى مشاهده کردم نگران شدم مایلم بپرسم تا نگرانى من برطرف شود.

گفت چه چیز؟ گفتم دیدم از نانوا دو گرده نان دزدیدى از انار فروش نیز همین طور. اول پرسید تو که هستى گفتم یکى از فرزندان آدم از امت محمّد. باز گفت از کدام خانواده هستى. گفتم از اهل بیت پیامبر. گفت: از کدام شهرى جواب دادم مدینه. گفت شاید شما جعفر بن محمّد بن على بن حسین ابن علی بن ابى طالبی.

گفتم بلى. گفت چه فایده‏اى براى تو دارد این شرافت نژادى که اطلاعى از دانش جد و پدرت ندارى و گر نه ناپسند نمى‏شمردى کارى را که باید انجام دهنده‏ى آن را ستایش کنى.

گفتم چه چیز را نفهمیده‏ام. گفت قرآن کتاب خدا را. گفتم کدام آیه آن را نمیدانم. گفت این آیه که میفرماید مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثالِها وَ مَنْ جاءَ بِالسَّیِّئَةِ فَلا یُجْزى‏ إِلَّا مِثْلَها «1» وقتى من دو گرده نان دزدیدم دو گناه کردم با دزدیدن دو انار نیز چهار گناه مى‏شود وقتى آنها را صدقه دادم مى‏شود چهل ثواب از چهل ثواب چهار گناه کم کن باقى مى‏ماند سى و شش ثواب.

گفتم: مادرت بعزایت بنشیند تو قرآن را نمیفهمى خداوند میفرماید:

إِنَّما یَتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقِینَ «2» وقتى دو نان دزدیدى دو گناه کردى، با دزدیدن دو انار چهار گناه کردى چون بدون اجازه صاحبش بدیگرى دادى چهار گناه‏ دیگر بر آن افزودى نه اینکه چهل ثواب کرده باشى در مقابل چهار گناه. شروع کرد با من به بحث و نزاع رهایش کردم و براه خود رفتم.

در ابتدای روایت علت این گمراهی دوری از اهل بیت ع ذکر شده است:

 قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَّ اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقِیمَ «1» یَقُولُ أَرْشِدْنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِیمَ أَرْشِدْنَا لِلُزُومِ الطَّرِیقِ الْمُؤَدِّی إِلَى مَحَبَّتِکَ وَ الْمُبَلِّغِ إِلَى جَنَّتِکَ مِنْ أَنْ نَتَّبِعَ أَهْوَاءَنَا فَنَعْطَبَ أَوْ نَأْخُذَ بِآرَائِنَا فَنَهْلِکَ فَإِنَّ مَنِ اتَّبَعَ هَوَاهُ وَ أُعْجِبَ بِرَأْیِهِ کَانَ کَرَجُلٍ سَمِعْت‏...

احتجاج طبرسى- حضرت صادق علیه السّلام در باره این آیه: اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقِیمَ فرمود میگوید ما را راهنمائى کن براهى که موجب محبت تو و بهشت برین شود و مانع پیروى هواى نفس گردد که بدبخت شویم و یا بدلخواه خود رفتار کنیم و هلاک گردیم کسى که پیرو هواى نفس باشد و بدلخواه خود عمل کند مانند آن مردى است که شنیدم‏

الان هم نباید به صرف دیدن چند روایت یا چند آیه یا خواندن چند کتاب خود را از محضر علما مستغنی دید. به فرموده ی روایت باید به رواه احادیث رجوع کرد. (این تفکر هم خیلی در حال رواج است)

خواندن و عمل به آیات و روایات بسیار خوب است اما به شرط اینکه انسان دست خود را از دامن علما کوتاه نکند.

معانی الاخبار: ِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّهُ قَالَ: حَدِیثٌ تَدْرِیهِ خَیْرٌ مِنْ أَلْفِ حَدِیثٍ تَرْوِیهِ وَ لَا یَکُونُ الرَّجُلُ مِنْکُمْ فَقِیهاً حَتَّى یَعْرِفَ مَعَارِیضَ کَلَامِنَا وَ إِنَّ الْکَلِمَةَ مِنْ کَلَامِنَا لَتَنْصَرِفُ عَلَى سَبْعِینَ وَجْهاً لَنَا مِنْ جَمِیعِهَا الْمَخْرَجُ.

فهم عمق و بطون دین کار ساده ای نیست و طول عمر و تلاش و مرارت زیاد در این راه میطلبد و این طور نیست که با خواندن چند کتاب حاصل شود

بقیه ی داستان هابیل و قابیل،

لَئنِ بَسَطتَ إِلىَ‏َّ یَدَکَ لِتَقْتُلَنىِ مَا أَنَا بِبَاسِطٍ یَدِىَ إِلَیْکَ لِأَقْتُلَکَ  إِنىّ‏ِ أَخَافُ اللَّهَ رَبَّ الْعَلَمِینَ(28)

پیام:جبهه ی حق اهل یقه گیری دائم و نزاع نیست، تا جایی که بتواند مدارا میکند.

سیاست جمهوری اسلامی، اعلام شده از طرف مقام معظم رهبری در سال 93:

لذا ما مکرر گفته‌ایم این گروه‌هاى بى‌عقلى را که به نام سَلَفى‌گرى، به نام تکفیر، به نام اسلام با نظام جمهورى اسلامى مقابله میکنند، دشمن اصلى نمیدانیم؛ ما شما را فریب‌خورده میدانیم؛ به اینها گفته‌ایم: لَئِن بَسَطتَ اِلَىَّ یَدَکَ لِتَقتُلَنى ما اَنا بِباسِطٍ یَدِىَ اِلَیکَ لِاَقتُلَکَ اِنّى اَخافُ اللهَ رَبَّ العَلَمین؛ (۱) تو اگر خطا میکنى، اشتباه میکنى، کمر به قتل برادر مسلمان خودت میبندى، ما تو [آدمِ] نادان و جاهل را کسى نمیدانیم که بایستى کمر به قتل او ببندیم؛ البته از خودمان دفاع میکنیم، هر کسى به ما حمله بکند، با مشت محکم ما مواجه خواهد شد، این طبیعى است؛ اما معتقدیم اینها دشمنان اصلى نیستند، فریب‌خورده هستند. دشمن اصلى آن دشمن پشت پرده است

إِنىّ‏ِ أُرِیدُ أَن تَبُوأَ بِإِثْمِى وَ إِثمِْکَ فَتَکُونَ مِنْ أَصْحَابِ النَّارِ  وَ ذَالِکَ جَزَ ؤُاْ الظَّالِمِینَ(29)

فَطَوَّعَتْ لَهُ نَفْسُهُ قَتْلَ أَخِیهِ فَقَتَلَهُ فَأَصْبَحَ مِنَ الخَْاسِرِینَ(30)

فَبَعَثَ اللَّهُ غُرَابًا یَبْحَثُ فىِ الْأَرْضِ لِیرُِیَهُ کَیْفَ یُوَارِى سَوْءَةَ أَخِیهِ  قَالَ یَاوَیْلَتىَ أَ عَجَزْتُ أَنْ أَکُونَ مِثْلَ هَذَا الْغُرَابِ فَأُوَارِىَ سَوْءَةَ أَخِى  فَأَصْبَحَ مِنَ النَّدِمِینَ(31)

پیام:اشاره به آیات آفاقی: گاهی خدا میخواهد از طریق یک حیوان یا یک درخت یا یک اتفاق درسی به انسان بدهد، باید در این موارد دقت کرد تا فهم کرد