نور در حرم نور

آیه ی 110 سوره ی مبارکه بقره

فارغ از تحلیل های دقیق و گاها اختلافی مطلب بسیار ساده و مطابق با طبیعت انسانی ست. چون الدنیا مزرعة الآخرة است هر چه اینجا بکاری همان برداشت میشود. هیچ کسی بعد از کاشت گندم امید برداشت جو ندارد. گندم از گندم بروید جو ز جو. اما اینکه این گندمی که رشد کرده همان گندم است یا چیز دیگر مطلبی ست که شاید ثمره ی عملی خاصی هم بر آن مترتب نشود. هر کس هر آنچه که خودش انجام داده را حاضر میبیند، سوره کهف آیه 49 می‌فرماید: وَ وَجَدُوا ما عَمِلُوا حاضِراً وَ لایَظْلِمُ رَبُّکَ احَداً

#داستان، این ها اعمال خودتان است

منقول است از علامه طباطبایی: اوایل جوانی در نجف‌اشرف بودیم، شخصی بود که به او می‌گفتند: «شیخ عبود». مردی با بصیرت بود. اغلب به قبرستان وادی السّلام سر می‌زد. یک روز طلبه‌های جوان دور او را گرفتند و گفتند: چه خبر؟ گویا منتظر خبرهای عجیب و غریب بودند. آن مرد گفت: از این خبرهایی که شما می‌خواهید، نه، امّا خود یک خبر دارم. چند عدد از قبرها را دیدم که خالی هستند. از قبری پرسیدم: می‌گویند در قبر مار و مور و عقرب و جود دارد، ولی الآن که چیزی نیست؟ ناگاه شنیدم که قبر گفت: ای رفیق! ما که مار و مور نداریم. شما آدم‌ها خودتان مار و مور می‌آورید. این‌ها اعمال خود شماست و هرگز نمی‌توانید از اعمالتان فرار کنید.

#روایت، اهمیت باور به تجسم اعمال

الإختصاص ؛ النص ؛ ص147^[1]

قَالَ فَمَا التَّصْدِیقُ بِالْوَعْدِ قَالُوا قَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ ص وَ أَخْبَرَهُ بِالثَّوَابِ وَ الذُّخْرِ وَ جَزِیلِ الْمَآبِ لِمَنْ جَاهَدَ مُحْسِناً بِمَالِهِ وَ نَفْسِهِ وَ نِیَّتِهِ فَلَمْ یَتَعَجَّلْ شَیْئاً مِنْ ثَوَابِ الدُّنْیَا عِوَضاً مِنْ ثَوَابِ الْآخِرَةِ وَ لَمْ یُفَضِّلْ نَفْسَهُ عَلَى أَحَدٍ لِلَّذِی کَانَ عِنْدَهُ وَ تَرَکَ ثَوَابَهُ لِیَأْخُذَهُ مُجْتَمِعاً کَامِلًا یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَ عَاهَدَ اللَّهَ أَنْ لَا یَنَالَ مِنَ الدُّنْیَا إِلَّا بِقَدْرِ الْبُلْغَةِ وَ لَا یَفْضُلَ لَهُ شَیْ‏ءٌ مِمَّا أَتْعَبَ فِیهِ بَدَنَهُ وَ رَشَحَ فِیهِ جَبِینُهُ إِلَّا قَدَّمَهُ قَبْلَهُ فَأَنْزَلَ اللَّهُ‏ وَ ما تُقَدِّمُوا لِأَنْفُسِکُمْ مِنْ خَیْرٍ تَجِدُوهُ‏ عِنْدَ اللَّهِ‏^[2]

(از تصدیق این است که معتقد باشیم این مجاهدت ها قرار نیست در دنیا به ما برسد، برعکس او چیزی که الان خیلی رایج شده، جملاتی شبیه به اینکه، "این همه کار خیر کردم چی شد نتیجه ش" در این دنیا فقط مقدار اندکی از عمل بازمیگردد، در حقیقت بازگشت اصلی اعمال به ما در سرای دیگر است که این در حقیقت همان ایمان و تصدیق به وعده های خداست)

تجسم و بازگشت اعمال از مهم ترین ارکان معاد و از همچنین از مهم ترین عوامل انگیزشی در انجام امور خیر یا بازدارنده در مورد پرهیز از زشتی هاست.

#دسته بندی

گاهی این تجسم اعمال در وجود خود شخص متجلی است مثل اینکه کسانی که به دنبال سخن چینی و ملامت کردن دیگران هستند، لبهایی همانند لب شتر دارند. گوشت‌های پهلوشان را چیده و در دهانشان می‏گذاردند و میخورند. یا کسانی که در این دنیا ربا میخورند در آن دنیا، شکمشان آنقدر بزرگ میشود که به واسطه بزرگی شکمشان توان برخواستن ندارند گاهی نیز به شکل یک موجود خارجی به فرد میپیوندد.

#روایت، اعمال به شکل یک موجود زنده قرین انسان هستند

بحار، تقطیع شده:

«لَا بُدَّ لَکَ مِنْ قَرِینٍ یُدْفَنُ مَعَکَ وَ هُوَ حَیٌّ وَ تُدْفَنُ مَعَهُ وَ أَنْتَ مَیِّتٌ فَإِنْ کَانَ کَرِیماً أَکْرَمَکَ وَ إِنْ کَانَ لَئِیماً أَسْلَمَکَ- لَا یُحْشَرُ إِلَّا مَعَکَ وَ لَا تُحْشَرُ إِلَّا مَعَهُ وَ لَا تُسْأَلُ إِلَّا عَنْهُ وَ لَا تُبْعَثُ إِلَّا مَعَهُ فَلَا تَجْعَلْهُ إِلَّا صَالِحاً فَإِنَّهُ إِنْ کَانَ صَالِحاً لَمْ تَأْنَسْ إِلَّا بِهِ وَ إِنْ کَانَ فَاحِشاً لَا تَسْتَوْحِشْ إِلَّا مِنْهُ وَ هُوَ عَمَلُک‏ »[۶]

«بی گمان، برای تو همراهی است که با تو در قبر دفن می شود. اگر این همراه بزرگوار باشد، تو را اکرام می‌کند و اگر پست باشد، تو را [به دوزخ] تسلیم می‌کند، جز با تو محشور نمی‌شود و تو محشور نمی‌شوی جز با او و بازخواست نمی‌شوی جز از او، پس او را شایسته قرار ده؛ زیرا اگر صالح و شایسته باشد با آن انس می‌گیری و اگر ناصالح و فاسد باشد، تنها از او هراسان می‌شوی و او عمل توست».

#قرآن، نمونه ای از تجسم اعمال

سوره توبه آیه 34 و 35

: وَ الَّذِینَ یَکْنِزُونَ الذَّهَبَ وَ الْفِضَّةَ وَ لَا یُنْفِقُونَهَا فِی سَبِیلِ اللَهِ فَبَشِّرْهُم بِعَذَابٍ أَلِیمٍ * یَوْمَ یُحْمَی عَلَیْهَا فِی نَارِ جَهَنَّمَ فَتُکْوَی بِهَا جِبَاهُهُمْ وَ جُنُوبُهُمْ وَ ظُهُورُهُمْ هَذَا مَا کَنَزْتُمْ لِانفُسِکُمْ فَذُوقُوا مَا کُنتُمْ تَکْنِزُونَ

#روایت، نمونه ای از تجسم اعمال به شکل یک موجود زنده

کافی

عَنْ سَدِیرٍ الصَّیْرَفِیِّ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع فِی حَدِیثٍ طَوِیلٍ إِذَا بَعَثَ اللَّهُ الْمُؤْمِنَ مِنْ قَبْرِهِ خَرَجَ مَعَهُ مِثَالٌ یَقْدُمُ أَمَامَهُ کُلَّمَا رَأَى الْمُؤْمِنُ هَوْلًا مِنْ أَهْوَالِ یَوْمِ الْقِیَامَةِ قَالَ لَهُ الْمِثَالُ لَا تَفْزَعْ وَ لَا تَحْزَنْ وَ أَبْشِرْ بِالسُّرُورِ وَ الْکَرَامَةِ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ حَتَّى یَقِفَ بَیْنَ یَدَیِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَیُحَاسِبُهُ حِساباً یَسِیراً وَ یَأْمُرُ بِهِ إِلَى الْجَنَّةِ وَ الْمِثَالُ أَمَامَهُ فَیَقُولُ لَهُ الْمُؤْمِنُ یَرْحَمُکَ اللَّهُ نِعْمَ الْخَارِجُ خَرَجْتَ مَعِی مِنْ قَبْرِی وَ مَا زِلْتَ تُبَشِّرُنِی بِالسُّرُورِ وَ الْکَرَامَةِ مِنَ اللَّهِ حَتَّى رَأَیْتُ ذَلِکَ فَیَقُولُ مَنْ أَنْتَ فَیَقُولُ أَنَا السُّرُورُ الَّذِی کُنْتَ أَدْخَلْتَ عَلَى أَخِیکَ الْمُؤْمِنِ فِی الدُّنْیَا خَلَقَنِی اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْهُ لِأُبَشِّرَکَ.