نور در حرم نور

تفسیر قران در محضر حضرت معصومه سلام الله علیها

نور در حرم نور

تفسیر قران در محضر حضرت معصومه سلام الله علیها

کلمات کلیدی

آخرین نظرات

4 - 28 آثار تقوا (طلاق/ 2 و 4 و 5)

چهارشنبه, ۹ تیر ۱۳۹۵، ۱۱:۳۵ ق.ظ
65:2
65:4
65:5
۹۵/۰۴/۰۹ موافقین ۰ مخالفین ۰
امیرحسین صفاریان

n28

نظرات  (۱۱)

۱۳ تیر ۹۵ ، ۱۵:۰۸ سلمان علی زاده
اهمیت و جایگاه تقوا

الف) از منظر قرآن، فقط اعمال متقیان پذیرفته است: «اِنَّما یَتَقَبَّلُ اللّهُ مِنَ المُتَّقین» [۸۹] و به کاری که بنیان آن براساس تقوا نباشد، هرگز اعتنایی نیست [۹۰] [۹۱] ، هرچند ساختن مسجد باشد: «والَّذینَ اتَّخَذوا مَسجِدًا ضِرارًا و کُفرًا... •لاتَقُم فیهِ اَبَدًا لَمَسجِدٌ اُسِّسَ عَلَی التَّقوی مِن اَوَّلِ یَوم اَحَقُّ اَن تَقومَ فیهِ فیهِ رِجالٌ یُحِبّونَ اَن یَتَطَهَّروا واللّهُ یُحِبُّ المُطَّهِّرین • اَفَمَن اَسَّسَ بُنیـنَهُ عَلی تَقوی مِنَ اللّهِ...» [۹۲]
ب) بر پایه روایات فراوانی، شرط قبولی اعمال، تقواست. [۹۳]
ج) تقوا دستور خداوند به خاتم پیامبران صلوات الله علیه: «یـاَیُّهَا النَّبِیُّ اتَّقِ اللّه...» [۹۴] و نیز سفارش او به پیروان اسلام و دیگر ادیان الهی است و چنانچه ویژگی دیگری بیش از آن به صلاح بندگان و در خوبی، جامع‌تر و در ارزش عظیم‌تر و در عبودیت فراگیرتر می بود، خداوند مهربان به آن وصیت می‌کرد [۹۵] : «ولِلّهِ ما فِی السَّمـوتِ وما فِی الاَرضِ ولَقَد وصَّینَا الَّذینَ اوتوا الکِتـبَ مِن قَبلِکُم واِیّاکُم اَنِ اتَّقوا اللّهَ» [۹۶] پیامبر صلوات الله علیه و امامان معصوم علیهم السلام نیز به رعایت تقوای الهی سفارش کرده [۹۷] ، آن را سرآمد کارها [۹۸] و بزرگ‌ترین وصیت دانسته‌اند. [۹۹]
د) صفت تقوا محبوب و ممدوح خداوند است و در قرآن کریم بهترین توشه آخرت دانسته شده و در روایات به آن بسیار سفارش شده است. [
۱۳ تیر ۹۵ ، ۱۵:۱۰ سلمان علی زاده
آثار تقوا در قرآن

آثاری که برای تقوا در قرآن ذکر شده است، به سه گروه تقسیم می گردد: آثار دنیوی، آثار اخروی و آثار مستمر.

 

الف. آثار دنیوی


خداوند به کسی که تقوا داشته باشد، از راهی که به حساب نمی آورد، روزی می دهد:
«وَ مَن یتَّق اللّه َ یجعل لَّه مخرجا * وَ یَرزُقهُ من حیثُ لا یحتسِب»؛[۱] و هر کس خدا ترس شود، خدا راه بیرون شدن را بر او می گشاید و از جایی که گمان نبرد، به او روزی عطا کند.
هدایت قرآن نصیب افراد با تقوا می گردد:
«ذَلک الکِتبُ لا ریبَ فیهِ هُدیً لِّلمُتَّقین»؛[۲] این کتاب بی هیچ شک، راهنمای پرهیزکاران است.
کسانی که تقوا ورزند، خدا درهای برکات آسمان و زمین را بر آنان باز می کند:
«وَ لو أَنَّ أَهل القرَی ءَامَنوا وَ اتَّقَوا لَفتَحنا علیهم برَکَتٍ مّن السَّماءِ و الأرضِ»؛[۳] و چنانچه مردم شهر و دیار همه ایمان آورده و پرهیزکار می شدند، همانا ما درهای برکات آسمان و زمین را بر روی آن ها می گشودیم.

 

ب. آثار اخروی


«انَّ المُتَّقین فی جَنَّتٍ و نَعیمٍ»؛[۴] متقیان هم امروز در باغ های بهشت پرنعمت اند.
«فانَّ خیرَ الزَّاد التَّقوی»؛[۵] بهترین توشه این راه تقواست.
«انمَّا یَتَقَّبلُ اللّه ُ مِنَ المُتَّقین»؛[۶] خدا قربانی متّقیان را خواهد پذیرفت.
«وَ من یَتَّق اللّه َ یُکفِّر عنهُ سیّئاتهِ وَ یعظِم لهُ أَجرا»؛[۷] و هر که از خدا بترسد، خدا گناهانش را بپوشاند و او را پاداش بزرگ عطا کند.
«ثُمَّ نُنَجِّی الَّذینَ اتَّقَوا وَّ نذَرُ الظَّلِمیِن فیها جِثِیّا»؛[۸] پس از ورود همه در دوزخ، ما افرادی را که خدا ترس و با تقوا بوده اند، از جهنم نجات خواهیم داد و ستمکاران را فروگذاریم تا در آن آتش به زانو درافتند.

 

ج. آثار مستمر


خوشبخت کسانی هستند که اطاعت خدا و رسول نمایند و از خدا ترسیده، تقوا پیشه کنند:
«وَ مَن یُطع اللّه َ وَ رَسُولَهُ و یخشَ اللّه َ وَ یتَّقه فَاولئِک همُ الفائِزون»؛[۹] و هر کس فرمان خدا و رسول را اطاعت کند و خدا ترس و پرهیزکار باشد، چنین کسانی را پیروزی و سعادت خواهد بود.
«انَّ أَکرمَکم عندَ اللّه ِ أَتقکُم»؛[۱۰] بزرگوارترین شما نزد خدا با تقواترین مردمند.
«فانَّ اللّه َ یحبُّ المّتَّقین»؛[۱۱] خداوند پرهیزکاران را دوست دارد.
«إنْ أَولیَاؤُهُ الَّا المُتَّقون»؛[۱۲] تنها متقین دوستان خدا هستند.
«وَ اعلَمُوا أنَّ اللّه َ معَ المُتَّقین»؛[۱۳] خدا همواره با متقین

۱۳ تیر ۹۵ ، ۱۵:۱۱ سلمان علی زاده
← آثار دنیوی-فردی
برخی آثار فردی تقوا عبارت‌اند از:
۱) هدایت:
«هـذا بَیانٌ لِلنّاسِ وهُدًی ومَوعِظَةٌ لِلمُتَّقین» [۱۷۶] [۱۷۷] [۱۷۸]
۲) قدرت تشخیص حق از باطل:
«اِن تَتَّقوا اللّهَ یَجعَل لَکُم فُرقانـًا» [۱۷۹]
۳) جلب دوستی پروردگار:
«بَلی مَن اَوفی بِعَهدِهِ واتَّقی فَاِنَّ اللّهَ یُحِبُّ المُتَّقین» [۱۸۰]
«اِنَّ اللّهَ یُحِبُّ المُتَّقین» [۱۸۱]
۴) برون‌رفت از تنگناها، نجات از سختی‌ها و شبهات و آسان شدن کارها و مشکلات: [۱۸۲]
«و مَن یَتَّقِ اللّهَ یَجعَل لَهُ مَخرَجـا» [۱۸۳]
«و مَن یَتَّقِ اللّهَ یَجعَل لَهُ مِن اَمرِهِ یُسرا» [۱۸۴]
«فَاَمّا مَن اَعطی واتَّقی • وصَدَّقَ بِالحُسنی • فَسَنُیَسِّرُهُ لِلیُسری» [۱۸۵]
۵) روزی غیر مترقبه:
«و مَن یَتَّقِ اللّهَ... • و یَرزُقهُ مِن حَیثُ لا یَحتَسِبُ » [۱۸۶] که به فرموده امام صادق علیه السلام، این روزی برکتی است که خداوند به مال انسان می‌دهد. [۱۸۷] [۱۸۸] [۱۸۹]
۶) اصلاح کارها:
«یـاَیُّهَا الَّذینَ ءامَنوا اتَّقُوا اللّهَ وقولوا قَولاً سَدیدا • یُصلِح لَکُم اَعمــلَکُم ویَغفِر لَکُم ذُنوبَکُم» [۱۹۰] که به گفته برخی مفسران اصلاح عمل به این است که خداوند آن را بپذیرد یا از سر لطف، انسان را به انجام دادن کار صالح موفق کند. [۱۹۱]
۷) بشارت‌های الهی:
«اَلَّذینَ ءامَنوا و کانوا یَتَّقون • لَهُمُ البُشری فِی الحَیوةِ الدُّنیا» [۱۹۲] این بشارت ها وعده‌های خداوند در قرآن مجید به متقیان است [۱۹۳] و به گفته‌ای، مراد، بشارت ملائکه رحمت به پرهیزگاران هنگام مرگ [۱۹۴] و بر اساس روایتی، رؤیای نیکوی خود مؤمن یا دیگران درباره وی است. [۱۹۵]
بر پایه این آیه شریفه: «فَاِنَّما یَسَّرنـهُ بِلِسَانِکَ لِتُبَشِّرَ بِهِ المُتَّقینَ» [۱۹۶]که بیان می‌کند مفاهیم قرآن برای بشارت دادن به متقیان با بیان پیامبر گرامی صلوات الله علیه و ساده و فهم پذیر شده است، تفسیر نخست، قوی تر است و بیشتر این بشارت‌ها به استناد آیات دیگر، بشارت هایی هدایتی و موعظه‌ای و تذکرگونه است که انسان را از ورطه سقوط و عذاب الهی می‌رهاند و به بهشت جاودان و نعیم ابدی رهنمون می گردد:
«الـم • ذلِکَ الـکِتـبُ لارَیبَ فیهِ هُدًی لِلمُتَّقین» [۱۹۷]
«هـذا بَیانٌ لِلنّاسِ وهُدًی ومَوعِظَةٌ لِلمُتَّقین» [۱۹۸]
«و اِنَّهُ لَتَذکِرَةٌ لِلمُتَّقین » [۱۹۹] و نیز سایر آیات. [۲۰۰] [۲۰۱] [۲۰۲] [۲۰۳] [۲۰۴]

← آثار دنیوی-اجتماعی
بعضی آثار اجتماعی تقوا که گاهی در کنار صبر بر آن تأکید شده عبارت‌اند از:
۱) بهره مندی از برکات آسمان و زمین:
«ولَو اَنَّ اَهلَ القُرَی ءامَنوا واتَّقَوا لَفَتَحنا عَلَیهِم بَرَکـت مِنَ السَّماءِ والاَرضِ ولـکِن کَذَّبوا فَاَخَذنـهُم بِما کانوا یَکسِبون» [۲۰۵]
۲) برخورداری از امداد الهی:
«بَلی اِن تَصبِروا وتَتَّقوا و یَأتوکُم مِن فَورِهِم هـذا یُمدِدکُم رَبُّکُم بِخَمسَةِ ءالـف مِنَ المَلـئِکَةِ مُسَوِّمین • وما جَعَلَهُ اللّهُ اِلاّ بُشری لَکُم ولِتَطمَئِنَّ قُلوبُکُم بِهِ ومَا النَّصرُ اِلاّ مِن عِندِ اللّهِ العَزیزِ الحَکیم» [۲۰۶]و آیاتی دیگر. [۲۰۷] [۲۰۸] [۲۰۹] [۲۱۰]
۳) حفظ و حراست الهی و خنثی شدن توطئه های دشمنان:
«اِن تَمسَسکُم حَسَنَةٌ تَسُؤهُم واِن تُصِبکُم سَیِّئَةٌ یَفرَحوا بِها واِن تَصبِروا وتَتَّقوا لا یَضُرُّکُم کَیدُهُم شیــًا اِنَّ اللّهَ بِما یَعمَلونَ مُحیط» [۲۱۱]
۴) ایمن بودن از عذاب الهی:
«واَنجَینَا الَّذینَ ءامَنوا وکانوا یَتَّقون» [۲۱۲]و نیز آیاتی دیگر. [۲۱۳] [۲۱۴]

← آثار اخروی
پاره‌ای از آثار اخروی تقوا عبارت اند از:
۱) آخرت نیکو، فرجام پسندیده و رستگاری:
«والأخِرَةُ عِندَ رَبِّکَ لِلمُتَّقین» [۲۱۵]
«والعـقِبَةُ لِلمُتَّقین» [۲۱۶]
«... واُولـئِکَ هُمُ المُفلِحون» [۲۱۷]
«واتَّقوا اللّهَ لَعَلَّکُم تُفلِحون» [۲۱۸] [۲۱۹] [۲۲۰]و نیز آیات دیگر. [۲۲۱] [۲۲۲] [۲۲۳] [۲۲۴] [۲۲۵] [۲۲۶]
۲) پاداش آخرتی عظیم:
«لِلَّذینَ اَحسَنوا مِنهُم واتَّقَوا اَجرٌ عَظیم» [۲۲۷]
«واِن تُؤمِنوا وتَتَّقوا فَلَکُم اَجرٌ عَظیم» [۲۲۸]
«واِن تُؤمِنوا وتَتَّقوا یُؤتِکُم اُجورَکُم» [۲۲۹]
۳) زدوده شدن کینه از دل‌های متقیان و ایجاد برادری میان ایشان در آخرت و روز قیامت:
«اِنَّ المُتَّقینَ فی جَنّـت و عُیون • و نَزَعنا ما فی صُدورِهِم مِن غِلّ اِخونـًا عَلی سُرُر مُتَقـبِلین» [۲۳۰] ؛
«الاَخِلاّءُ یَومَئِذ بَعضُهُم لِبَعض عَدُوٌّ اِلاَّ المُتَّقین» [۲۳۱]
۴) نجات از آتش عذاب و جهنم سوزان، خوف و اندوه و بدی‌ها:
«ثُمَّ نُنَجّی الَّذینَ اتَّقَوا و نَذَرُ الظّــلِمینَ فیها جِثیـّا» [۲۳۲]
«و یُنَجّی اللّهُ الَّذینَ اتَّقَوا بِمَفازَتِهِم لا یَمَسُّهُمُ السّوءُ ولا هُم یَحزَنون» [۲۳۳] و نیز آیات دیگر. [۲۳۴]
۵) برتری بر کافران در روز قیامت:
«والَّذینَ اتَّقَوا فَوقَهُم یَومَ القِیـمَةِ واللّهُ یَرزُقُ مَن یَشاءُ بِغَیرِ حِساب» [۲۳۵]
۶) بهره مندی از بهشت و نعمت‌های آن:
«اِنَّ لِلمُتَّقینَ عِندَ رَبِّهِم جَنّـتِ النَّعیم» [۲۳۶]
«اِنَّ المُتَّقینَ فی جَنّـت ونَعیم • فـکِهینَ بِما ءاتـهُم رَبُّهُم» [۲۳۷] و نیز سایر آیات نظیر آن. [۲۳۸] [۲۳۹] [۲۴۰] [۲۴۱] [۲۴۲] [۲۴۳] [۲۴۴] [۲۴۵] [۲۴۶] [۲۴۷] [۲۴۸]
۷) نعمت‌های ویژه ابرار:
«و لـکِنَّ البِرَّ مَنِ اتَّقی» برای پرهیزگاران نیز هست. چند آیه ابتدایی [۲۴۹] سوره انسان، به اتفاق مفسران شیعه [۲۵۰] [۲۵۱] [۲۵۲] و بسیاری از مفسران اهل سنت [۲۵۳] [۲۵۴] [۲۵۵] در شأن حضرت علی علیه السلام، حضرت فاطمه علیها السلام، امام حسن و امام حسین علیهما السلام فرود آمده‌اند و مراد از «ابرار» در این سوره ایشان‌اند که مصداق بارز پرواپیشگان‌اند.
۱۳ تیر ۹۵ ، ۱۵:۱۴ سلمان علی زاده
تقوا در کلام امیرالمؤمنین علی علیه السلام:«گناهان همچون مرکب های سرکش است که گناهکاران بر آن ها سوار می شوند و لجامشان گسیخته می گردد و آنان را در قعر دوزخ سرنگون می سازد، اما تقوا مرکبی است راهوار و آرام که صاحبانش بر آن سوار می شوند. زمام آن ها را به دست می گیرند و تا قلب بهشت پیش می‌تازند».
۱۳ تیر ۹۵ ، ۱۵:۱۵ سلمان علی زاده

حضرت علی علیه السلام می فرماید:


«بدانید ای بندگان خدا که تقوا قلعه ای محکم و شکست ناپذیر است، اما فجور و گناه حصاری است سست و بی دفاع که اهلش را از آفات نجات نمی دهد و کسی که به آن پناهنده شود،‌ در امان نیست. بدانید انسان تنها به وسیله تقوا از گزند گناه مصون می‌ماند».
۱۳ تیر ۹۵ ، ۱۵:۱۷ سلمان علی زاده
حضرت علی علیه السلام می فرماید:«تقوا کلید درستی و توشه قیامت و آزادی از هر بندگی و نجات از هر تباهی است».
۱۳ تیر ۹۵ ، ۱۵:۱۹ سلمان علی زاده
امام علی(ع) بین انسان و تقوا تعهدی متقابل در نظر گرفته و فرموده اند:«خواب خویش را به وسیله تقوا به بیداری تبدیل کنید … از تقوا صیانت کنید و خود را به وسیله تقوا محفوظ بدارید».استاد مطهری می گوید:«تقوا نگهبان انسان است و انسان نگهبان تقوا و این دور محال نیست، بلکه دور جایز است. این نگهبانی متقابل از نوع نگهبانی انسان و جامه است که انسان نگهبان جامه از دزدیدن و پاره شدن است و جامه نگهبان انسان از سرما و گرما است».
۱۳ تیر ۹۵ ، ۱۵:۲۹ سلمان علی زاده
آثار تقوا فراوان است، ما در اینجا چند اثر از مهمترین آثار آنرا به عنوان نمونه ذکر می کنیم:

   الف. آثار فردی:

1. بصیرت: از جمله آثار تقوا و عبودیت، بصیرت یا همان روشن بینی خاصی است که به وسیله آن، شخص با تقوا حق را از باطل تشخیص می دهد. ...


به همین خاطر است که در طول تاریخ علمای با تقوا هیچ گاه فریب باطل را نخورده و در مقابل باطل ایستادگی کرده اند. در این مورد در قرآن کریم آمده است:«یا ایُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إن تَتَّقُوا اللهَ یَجعَل لَکُم فُرقَاناً» یعنی «ای کسانی که ایمان آورده اید اگر تقوای الهی پیشه کنید، خداوند به شما فرقان (قدرت تشخیص حق از باطل) می دهد.»[1]       

در بسیاری از موارد دیده می شود که بعضی از انسان ها در میان دو راهی حق و باطل، باطل را به عنوان حق پنداشته و به آن عمل کرده اند، که تاریخ از این گونه اشتباهات پر است، این به خاطر عدم بصیرت اشخاص بوده است. لذا خداوند می فرماید به متقین قدرت شناخت حق از باطل می دهیم.

2. حکمت: از جمله آثار تقوا و عبودیت، علم و حکمت است که خداوند بر زبان انسان جاری می سازد. لذا پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله) می فرماید: «ما أخلَصَ عَبدٌ لِلّهِ عَزَّ و جَلَّ أربَعِینَ صباحاً إلّا جَرَت یَنَابِیعُ الحِکمَهِ مِن قَلبِهِ عَلی لِسانِه» یعنی هیچ بنده ای چهل بامداد برای خدا اخلاص نورزید، مگر آن که چشمه های حکمت از قلبش به زبانش جاری شد.[2]

3. خروج از سختی ها: متقین از سختی ها و مشکلات خارج می شوند، همان گونه که خداوند در قرآن فرموده است: «و مَن یَتَّقِ اللهَ یَجعَل لَه مَخرَجاً» یعنی «هر کس تقوای الهی پیشه کند، خداوند برای او محل خروج (از مشکلات) قرار می دهد.»[3]

4. کثرت رزق و روزی: از دیگر آثار تقواست که خداوند در قرآن کریم وعده داده است آنجا که می فرماید: «و مَن یَتَّقِ اللهَ یَجعَل لَه مَخرَجاً وَ یَرزُقهُ مِن حَیثُ لا یَحتَسِبُ» یعنی «هر کس تقوای الهی پیشه کند، خداوند برای او محل خروج (از مشکلات) قرار می دهد. و از جایی که گمان نمی برد، به او روزی عطا می کند.» [4]

5. آگاهی از عالم غیب: از جمله آثار تقوا، اطلاع از عالم غیب است. و این اطلاع به خاطر اتصال و نزدیکی به خداوند است که علّام الغیوب است و بدینوسیله با عالم غیب در ارتباط قرار می گیرد و می تواند از غیب خبر دهد. در این زمینه داستان های زیادی نقل شده است که میتوان به داستان حضرت موسی و خضر (ع) اشاره کرد که در قرآن ذکر شده است.

6. پرورش یافتن قوای درونی: بوسیله تقوا قوای درونی انسان پرورش می یابد، به گونه ای که شخص می تواند کارهایی را انجام دهد که دیگران از انجام آن کارها، ناتوانند و این قدرتی است که خداوند به انبیاء و ائمه (ع) و بندگان خاص خود عطا فرموده است. که از جمله آنها می توان طی الارض را نام برد که در یک چشم به هم زدن از نقطه ای به نقطه ای دور دست سفر می کنند. در این رابطه نیز داستان های زیادی از علمای مشهور نقل شده است. البته لازم به ذکر است که اینگونه حالات در مقابل هدف که معرفت و شناخت باری تعالی است، چیز کمی می باشد، اما به هر حال قدرتی است که خداوند به انسان متقی می دهد.



1.سوره انفال، آیه 29

2.منتخب میزان الحکمه ص 178حدیث 1893

3. سوره طلاق، آیه 2

4.سوره طلاق، آیه 2 و 3 


۱۳ تیر ۹۵ ، ۱۵:۳۳ سلمان علی زاده
نهج‌البلاغه تقوا را به عنوان یک نیروی معنوی و روحی معرفی می‌کند که بر اثر ممارست و تمرین پدید می‌آید. باز هم امام علی(ع) می‌فرماید: «تقوا چیزی است که پرهیز از محرمات الهی و ترس از خدا، از لوازم و آثار آن است.» (خطبه ۲۳۳)
۱۳ تیر ۹۵ ، ۱۵:۳۶ سلمان علی زاده
تقوا در بینش قرآنى آن است که آدمى از خطرى که از فعل اختیارى خود او نشأت مى گیرد و متوجه سعادت ابدى اوست ، بترسد و کارى کند که از آسیب آن در امان ماند; بنابراین در تقوا ویژگیهایى ملحوظ است :
1 . خطر پرهیز شده ، ازناحیه فعل اختیارى خود شخص است .
2 . آن خطر متوجه سعادت ابدى انسان است .
3 . شخص در حقیقت از خداوند مى ترسد و در برابر او تقوا مى ورزد .
۱۳ تیر ۹۵ ، ۱۶:۰۳ سلمان علی زاده
امام علی علیه السلام در خطبه 220 می فرماید: «قد احیی عقله، و امات نفسه حتی دق جلیله، و لطف غلیظه، و برق له لامع کثیر البرق، فابان له الطریق، و سلک به السبیل، فتدافعته الابواب الی باب السلامه؛ عقل خویش را زنده کرده و نفس اماره را میرانده است تا آنجا که اثر این مجاهدت در بدن وی ظاهر شده و استخوان وی را نازک و غلظت وجود وی را تبدیل به لطافت کرده. در این موقع برقی شدید برای وی می جهد و راه را به او نشان می دهد و او را در راه می اندازد و پیوسته از این در به آن در و از این مرحله به آن مرحله او را حرکت می دهد تا می رسد به آنجا که باب سلامت مطلق است».

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی