11-2 خدا و رسول و مومنان(اهل بیت) ناظر اعمال ما هستند (توبه/105)
حَدَّثَنِی أَبِی عَنْ یَعْقُوبَ بْنِ شُعَیْبٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فِی قَوْلِهِ وَ قُلِ اعْمَلُوا- فَسَیَرَى اللَّهُ عَمَلَکُمْ وَ رَسُولُهُ وَ الْمُؤْمِنُونَ الْمُؤْمِنُونَ هَاهُنَا الْأَئِمَّةُ الطَّاهِرُونَ ص
وَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ الصَّفَّارِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِنَّ أَعْمَالَ الْعِبَادِ تُعْرَضُ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ ص کُلَّ صَبَاحٍ- أَبْرَارِهَا وَ فُجَّارِهَا فَاحْذَرُوا- فَلْیَسْتَحْیِ أَحَدُکُمْ أَنْ یَعْرِضَ عَلَى نَبِیِّهِ الْعَمَلَ الْقَبِیحَ
، وَ عَنْهُ ص قَالَ مَا مِنْ مُؤْمِنٍ یَمُوتُ أَوْ کَافِرٍ یُوضَعُ فِی قَبْرِهِ- حَتَّى یُعْرَضَ عَمَلُهُ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ ص وَ عَلَى أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع وَ هَلُمَّ جَرّاً إِلَى آخِرِ مَنْ فَرَضَ اللَّهُ طَاعَتَهُ فَذَلِکَ قَوْلُهُ «وَ قُلِ اعْمَلُوا فَسَیَرَى اللَّهُ عَمَلَکُمْ وَ رَسُولُهُ وَ الْمُؤْمِنُونَ»
2- حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنِ النَّضْرِ بْنِ سُوَیْدٍ عَنْ یَحْیَى الْحَلَبِیِّ عَنْ أُدَیْمِ بْنِ الْحُرِّ عَنْ مُعَلَّى بْنِ خُنَیْسٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فِی قَوْلِ اللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى اعْمَلُوا فَسَیَرَى اللَّهُ عَمَلَکُمْ وَ رَسُولُهُ وَ الْمُؤْمِنُونَ قَالَ هُوَ رَسُولُ اللَّهِ ص وَ الْأَئِمَّةُ تُعْرَضُ عَلَیْهِمْ أَعْمَالُ الْعِبَادِ کُلَّ خَمِیسٍ.
شخصی به نام موسی بن سیار میگوید من با امام رضا علیه السلام وارد طوس شدیم اولین باری بود که حضرت آمده بود در تشییع جنازهای شرکت کردیم من دیدم حضرت خیلی ملاتفت میکند به آن متوفا خودش کنار جنازه است او را بلند کرده خلاصه این که وقتی جنازه کنار قبر قرار گرفت و میخواستند او را وارد قبر بکنند حضرت دستاش را بر سینهی آن شخص متوفا گذاشت و فرمود بشارت باد بر تو بهشت ولیکن نترس به هر حال وقتی که تمام شد و برگشتیم از حضرت پرسیدم که کار شما خیلی عجیب بود مگر میشناختید این شخص را اولین باری بود که ما چنین جایی آمدیم حضرت فرمودند که مگر نمیدانی که بر ما ائمه اعمال شیعیانمان عرضه میشود اگر تقصیر و کوتاهی دیدیم در یکی از آنها از خدا میخواهیم که بگذرد و اگر دیدیم کار خوبی انجام داده میگوییم خدا پاداشش را بدهد ما از این دست روایات که خوب و بد اعمال عرضه میشود بر اهل بیت زیاد داریم .
این روایت است امام صادق علیه السلام به یکی از اصحابشان فرمود که پیغمبر را مبادا ناراحت بکنید بندهی خدا یکه خورد ما کجا پیغمبر کجا گفت چطور؟ ما چطور پیغمبر را ناراحت میکنیم امام صادق علیه السلام فرمود أَمَا تَعْلَمُونَ أَنَّ أَعْمَالَکُمْ تُعْرَضُ عَلَیْهِ آیا نمیدانید اعمالتان عرضه به پیغمبر داده میشود فَإِذَا رَأَى فِیهَا مَعْصِیَةً سَاءَهُ ذَلِکَ وقتی که معصیت خدا را در اعمال شما ببیند، این پیغمبر را ناراحت میکند پیغمبر را ناراحت نکنید و او را خوشحال بکنید وقتی که در رابطه با ملائکه این است که ملائکه اعمال ما را ناظراند حتی نیات ما را نیات خوب یا بد ما را خبر دارند که از امام کاظم علیه السلام سوال شد که ملائکه از نیتهای ما هم آگاه اند؟ امام کاظم علیه السلام فرمودند آیا بوی چاه فاضلاب و بوی عطر یکسان است؟ راوی گفت نه امام کاظم علیه السلام فرمود که وقتی که شخصی نیت گناه بکند نفس او برای ملائکه مثل یک بوی متعفن و گندی است که از این میفهمند که این نیت نیت گناه و معصیت است و وقتی نیت عمل صالحی بکند بوی خوشی بوی عطری به مشامشان میرسد .
وقتی ملائکه از نیات آگاهاند اولیاء الهی معصومین انسانهای کامل که ملائکه خادمین آنها هستند اینها قطعا آگاه هستند کسی که از دنیا میرود کسی که برتر از دنیا است و سعهی وجودی پیدا کرده روحاش بر بام دنیا رفته کاملا اشراف و احاطه دارد بر دنیا محدودیتهای زمانی و مکانی برداشته میشود و اشرافی و احاطهای بر همهی بندگان خدا دارد به خصوص خلیفة الله که واسطهی فیض است و تمام موجودات عالم وجود را اشراف دارد بعضی از بندگان خدا آوردهاند که خیلی رتبهشان پایینتر از معصومین است اصلا قابل مقایسه نبوده اما اشرافهایی داشتند .
این آیه که بیان کنندهى آگاهى خدا وپیامبر ومؤمنان از عملکرد ماست، همان عقیدهى شیعه را مبنى بر «عرضهى اعمال» بر اولیاى خدا بیان مىکند. این عرضه، روزانه یا هر هفته و هر ماه انجام مىگیرد و اگر اعمال ما خوب باشد، اولیاى خدا از ما شاد مىشوند و اگر بد باشد، نگران و اندوهگین مىگردند. ایمان به این عرضهى عمل، در ایجاد تقوا و حیا مؤثّر است. امام صادق علیه السلام فرمود: اى مردم! با گناهِ خود، رسول خدا را ناراحت نکنید
در کتاب شریف کافی بابی داریم تحت عنوان:
عرض الاعمال على النبى و الائمه
محمد بن مسلم قال: هل یعرض على النبى علیه و اله السلام قال ما فیه شک قوله عز و جل فَسَیَرَى اللَّهُ عَمَلَکُمْ وَ رَسُولُهُ وَ الْمُؤْمِنُونَ قال للّه شهداء فى ارضه.