باور به اینکه تنها اعمال ما در قیامت با ما همراه هستند + راهبرد: تقوا

ص 414

یَأَیهَُّا النَّاسُ اتَّقُواْ رَبَّکُمْ وَ اخْشَوْاْ یَوْمًا لَّا یجَْزِى وَالِدٌ عَن وَلَدِهِ وَ لَا مَوْلُودٌ هُوَ جَازٍ عَن وَالِدِهِ شَیًْا  إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ  فَلَا تَغُرَّنَّکُمُ الْحَیَوةُ الدُّنْیَا وَ لَا یَغُرَّنَّکُم بِاللَّهِ الْغَرُورُ(33 / لقمان)

باور به استجابت دعا وعده قطعی الهی

استجابت دعا، وعده قطعی الهی

امروز در خطبه‌ی اوّل می‌خواهم صحبت کوتاهی درباب وعده‌ی الهی در استجابت دعا عرض کنم. یکی از وظایف ما در ماه رمضان، دعا کردن است. دعا انسان را به خدا نزدیک می‌کند؛ معارف را در دل انسان ماندگار و مؤثّر می‌کند؛ ایمان را قوی می‌کند؛ علاوه بر این‌که مضمون دعا - که خواستن از خداست - ان‌شاءاللَّه مستجاب می‌شود و خواسته‌ی انسان برآورده می‌گردد؛ یعنی دعا از چند سو دارای برکات بزرگ است. لذاست که در قرآن کریم، بارها در باب دعا و دعایی که بندگان صالح خدا کرده‌اند، سخن گفته شده است. همه اینها برای آن است که به ما درس داده شود. انبیای الهی در مواقع سختی دعا می‌کردند و از خدای متعال کمک می‌خواستند: «فدعا ربه انّی مغلوب فانتصر»(۱) که از قول حضرت نوح علیه‌السّلام نقل شده است. یا از قول حضرت موسی علیه‌السّلام نقل شده است: «فدعا ربه ان هؤلاء قوم مجرمون»(۲). موسی به خدا شکایت کرد و به او پناه برد.

خدای متعال در چند آیه از آیات قرآن وعده کرده است که دعا را مستجاب خواهد کرد. یکی از آیات، همین آیه‌ی مبارکه‌ی «و قال ربّکم ادعونی استجب لکم»(۳) است؛ یعنی پروردگار شما فرموده است که مرا دعا کنید، تا استجابت کنم. ممکن است استجابت به معنای برآورده شدنِ صددرصد آن خواسته هم نباشد. گاهی ممکن است قوانین خلقت، اقتضای این را نکند که خدا آن حاجت را حتماً برآورده کند.

 

در مواردی قوانینی وجود دارد که آن خواسته برآورده شدنی نیست، یا به‌زودی برآورده شدنی نیست. در غیر این موارد، قاعدتاً خدای متعال پاسخش این است که خواسته‌ی شما را برآورده می‌کند؛ همچنان که در دعای شریف ابی‌حمزه‌ی ثمالی- که در سحرهای ماه رمضان خوانده می‌شود - به همین معنا اشاره می‌کند. در قرآن فرموده است: «و سئلوا اللَّه من فضله ان اللَّه کان بکلّ شی‌ءٍ علیما»(۴)؛ اگرچه خدا عالم است و نیازهای شما را می‌داند، اما شما از خدا بخواهید و به خدا عرض کنید. این آیه را در دعا ذکر می‌کند. البته در دعای شریف: «ان اللَّه کان بکلّ شی‌ءٍ رحیما» دارد؛ اما در قرآن «کان بکلّ شی‌ءٍ علیما» است. بعد می‌فرماید: «و لیس من صفاتک یا سیدی ان تأمر بالسؤال و تمنع العطیّه»(۵). امام سجاد علیه‌السّلام عرض می‌کند: پروردگارا! عادت تو این نیست که مردم را به خواستن امر کنی؛ اما آنچه که آنها خواستند به آنها ندهی. یعنی معنای کرم الهی و رحمت الهی و قدرت محیطه‌ی الهی این است که اگر می‌گوید بخواهید، اراده فرموده است که آن خواسته را اجابت کند.

 

این همان وعده‌ی الهی است که در همین آیه‌ای که در اوّل خطبه تلاوت کردم، صریح این معنا را بیان می‌کند: «و اذا سألک عبادی عنّی فانّی قریبٌ اجیب دعوة الدّاع اذا دعان»(۶)؛ هرگاه بندگان من درباره‌ی من از تو سؤال کنند که کجاست، بگو ای پیامبر، من نزدیکم و پاسخ می‌گویم و دعوت و خواسته‌ی آن کسی را که از من می‌خواهد و مرا می‌خواند، اجابت می‌کنم. هر کس خدا را بخواند، پاسخی در مقابلش هست: «لکلّ مسألة منک سمع حاضر و جواب عتید»(۷)؛ هر سؤالی از خدا، هر خواسته‌ای از خدا، یک پاسخ قطعی در مقابل دارد. این خیلی مهمّ است و باید بندگان مؤمن خدا آن را خیلی قدر بدانند. حالا کسی که ایمان ندارد، طبیعی است که از این موقعیت - مثل خیلی از موقعیتهای دیگر - استفاده نمی‌کند. این وعده‌ی قطعی الهی است؛ یعنی خدای متعال هر خواسته‌ای را جواب خواهد داد.۱۳۷۷/۱۰/۰۴

 

بیانات در خطبه‌های نمازجمعه‌

 

دعا, وعده‌های الهی

 

قرآن

---

۱ ) سوره مبارکه القمر آیه ۱۰
فَدَعا رَبَّهُ أَنّی مَغلوبٌ فَانتَصِر
ترجمه:
او به درگاه پروردگار عرضه داشت: «من مغلوب (این قوم طغیانگر) شده‌ام، انتقام مرا از آنها بگیر!»

۲ ) سوره مبارکه الدخان آیه ۲۲
فَدَعا رَبَّهُ أَنَّ هٰؤُلاءِ قَومٌ مُجرِمونَ
ترجمه:
(آنها هیچ یک از این پندها را نپذیرفتند، و موسی) به پیشگاه پروردگارش عرضه داشت: اینها قومی مجرمند!

۳ ) سوره مبارکه غافر آیه ۶۰
وَقالَ رَبُّکُمُ ادعونی أَستَجِب لَکُم ۚ إِنَّ الَّذینَ یَستَکبِرونَ عَن عِبادَتی سَیَدخُلونَ جَهَنَّمَ داخِرینَ
ترجمه:
پروردگار شما گفته است: «مرا بخوانید تا (دعای) شما را بپذیرم! کسانی که از عبادت من تکبّر می‌ورزند به زودی با ذلّت وارد دوزخ می‌شوند!»

۴ ) سوره مبارکه النساء آیه ۳۲
وَلا تَتَمَنَّوا ما فَضَّلَ اللَّهُ بِهِ بَعضَکُم عَلىٰ بَعضٍ ۚ لِلرِّجالِ نَصیبٌ مِمَّا اکتَسَبوا ۖ وَلِلنِّساءِ نَصیبٌ مِمَّا اکتَسَبنَ ۚ وَاسأَلُوا اللَّهَ مِن فَضلِهِ ۗ إِنَّ اللَّهَ کانَ بِکُلِّ شَیءٍ عَلیمًا
ترجمه:
برتریهایی را که خداوند برای بعضی از شما بر بعضی دیگر قرار داده آرزو نکنید! (این تفاوتهای طبیعی و حقوقی، برای حفظ نظام زندگی شما، و بر طبق عدالت است. ولی با این حال،) مردان نصیبی از آنچه به دست می‌آورند دارند، و زنان نیز نصیبی؛ (و نباید حقوق هیچ‌یک پایمال گردد). و از فضل (و رحمت و برکت) خدا، برای رفع تنگناها طلب کنید! و خداوند به هر چیز داناست.

۵ )

۶ ) سوره مبارکه البقرة آیه ۱۸۶
وَإِذا سَأَلَکَ عِبادی عَنّی فَإِنّی قَریبٌ ۖ أُجیبُ دَعوَةَ الدّاعِ إِذا دَعانِ ۖ فَلیَستَجیبوا لی وَلیُؤمِنوا بی لَعَلَّهُم یَرشُدونَ
ترجمه:
و هنگامی که بندگان من، از تو در باره من سؤال کنند، (بگو:) من نزدیکم! دعای دعا کننده را، به هنگامی که مرا می‌خواند، پاسخ می‌گویم! پس باید دعوت مرا بپذیرند، و به من ایمان بیاورند، تا راه یابند (و به مقصد برسند)!

 

باور به زود گذر بودن دنیا و بشارت الهی

ثر مراقبت خانم‌ها از حجاب، در زندگی اخروی و پیشرفت کشور
این زندگی میگذرد؛ لذات و سختی‌هایش همه به طرفةالعینی میگذرد. شما در دوره‌ی جوانی، این حرف را درست نمیفهمید. انسان در دوران جوانی خیال میکند دنیا ثابت است، ساکن است، همیشه همین جور است؛ به سن ما که رسیدید، یک نگاه میکنید، می‌بینید دنیا عجب سریع میگذرد؛ چشم به هم میزنید، گذشته. خب، آن طرف: «و انّ الدّار الأخرة لهی الحیوان»؛(۱) زندگی و حیات، آنجاست. «ذلک الّذی یبشّر الله عباده»(۲) - که امروز در آیات کریمه میخواندند - بشارتهای الهی آنجاست. هم برای آنجا، هم برای حفظ عزت کشور و پیشرفت کشور، وضع حجاب را، وضع عفاف را، وضع تقیدات و پایبندی را خانمها باید مراقبت کنند؛ این وظیفه است. خودنمائی و جلوه‌فروشی، یک لحظه است و آثار سوء آن برای کشور، برای جامعه، برای اخلاق، حتّی برای سیاست، آثار مخرب و ماندگار است؛ در حالی که ملاحظه‌ی عفاف، ملاحظه‌ی حدود شرعی در رفتار و حرکات بانوان، اگر چنانچه سختی‌ای داشته باشد، سختیِ کوتاهی است، اما آثارش، آثار عمیق و ماندگاری است. خود خانمها خیلی باید مراقبت کنند مسئله‌ی حجاب را، مسئله‌ی عفاف را؛ وظیفه‌ی آنهاست، افتخار آنهاست، شخصیت آنهاست.

حجاب مایه‌ی تشخص و آزادی زن است؛ برخلاف تبلیغات ابلهانه و ظاهربینانه‌ی مادیگرایان، مایه‌ی اسارت زن نیست. زن با برداشتن حجابهای خود، با عریان کردن آن چیزی که خدای متعال و طبیعت پنهان بودن آن را از او خواسته، خودش را کوچک میکند، خودش را سبک میکند، خودش را کم‌ارزش میکند. حجاب وقار است، متانت است، ارزشگذاری زن است، سنگین شدن کفه‌ی آبرو و احترام اوست؛ این را باید خیلی قدر دانست و از اسلام باید به خاطر مسئله‌ی حجاب تشکر کرد؛ این جزو نعمتهای الهی است.۱۳۹۱/۰۲/۲۳

 

بیانات در دیدار جمعی از مداحان سراسر کشور

 

زن, حجاب, عفت, آخرت

 

قرآن

---

۱ ) سوره مبارکه العنکبوت آیه ۶۴
وَما هٰذِهِ الحَیاةُ الدُّنیا إِلّا لَهوٌ وَلَعِبٌ ۚ وَإِنَّ الدّارَ الآخِرَةَ لَهِیَ الحَیَوانُ ۚ لَو کانوا یَعلَمونَ
ترجمه:
این زندگی دنیا چیزی جز سرگرمی و بازی نیست؛ و زندگی واقعی سرای آخرت است، اگر می‌دانستند!

۲ ) سوره مبارکه الشورى آیه ۲۳
ذٰلِکَ الَّذی یُبَشِّرُ اللَّهُ عِبادَهُ الَّذینَ آمَنوا وَعَمِلُوا الصّالِحاتِ ۗ قُل لا أَسأَلُکُم عَلَیهِ أَجرًا إِلَّا المَوَدَّةَ فِی القُربىٰ ۗ وَمَن یَقتَرِف حَسَنَةً نَزِد لَهُ فیها حُسنًا ۚ إِنَّ اللَّهَ غَفورٌ شَکورٌ
ترجمه:
این همان چیزی است که خداوند بندگانش را که ایمان آورده و اعمال صالح انجام داده‌اند به آن نوید می‌دهد! بگو: «من هیچ پاداشی از شما بر رسالتم درخواست نمی‌کنم جز دوست‌داشتن نزدیکانم [= اهل بیتم‌]؛ و هر کس کار نیکی انجام دهد، بر نیکی‌اش می‌افزاییم؛ چرا که خداوند آمرزنده و سپاسگزار است.

باور به اینکه برای فرار از وظیفه و عهد الهی هیچ کاری سودمند نیست چراکه ضار و نافع خداست

ص 420

وَ لَقَدْ کانُوا عاهَدُوا اللَّهَ مِنْ قَبْلُ لا یُوَلُّونَ الْأَدْبارَ وَ کانَ عَهْدُ اللَّهِ مَسْؤُلاً (15) قُلْ لَنْ یَنْفَعَکُمُ الْفِرارُ إِنْ فَرَرْتُمْ مِنَ الْمَوْتِ أَوِ الْقَتْلِ وَ إِذاً لا تُمَتَّعُونَ إِلاَّ قَلیلاً (احزاب/16)

قُلْ مَنْ ذَا الَّذی یَعْصِمُکُمْ مِنَ اللَّهِ إِنْ أَرادَ بِکُمْ سُوءاً أَوْ أَرادَ بِکُمْ رَحْمَةً وَ لا یَجِدُونَ لَهُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَلِیًّا وَ لا نَصیراً (17)

شاید مناسب باشد که دسته آیات مربوط به ترس و ضعف ایمان و باور برخی از مسلمانان در جنگ احزاب و همچنین قوت ایمان برخی مومنین و باور به وعده های الهی به طور کامل برای مردم بیان شود و در ضمن آن باورهای زیر به عنوان پیام گفته شود:

- باور به اینکه ضار و نافع خداست و این فکر اشتباه است که با فرار از وظیفه و پیمان های الهی به منافعی دست پیدا خواهیم کرد. (16 و 17)

- کسانی که ایمان ضعیفی دارند در هنگام جنگ و سختی ها پا پس می کشند و پیامبر و مومنین را تنها میگذارند و به راحتی به وعده های الهی گمان بد می برند و آنها را دروغ و افسانه می پندارند. (آیه20 و18 و 14 و 12 و...)

- مومنین وقتی سختی ها را می بینند تازه بر ایمانشان افزوده می شود و آنها را مقدمه ی تحقق وعده های الهی میدانند (22)

- ...

باور به ولایت بعضی از مومنین بر بعضی دیگر و ولایت پیامبر بر همه مومنین

ص 418

النَّبِیُّ أَوْلى‏ بِالْمُؤْمِنینَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَ أَزْواجُهُ أُمَّهاتُهُمْ وَ أُولُوا الْأَرْحامِ بَعْضُهُمْ أَوْلى‏ بِبَعْضٍ فی‏ کِتابِ اللَّهِ مِنَ الْمُؤْمِنینَ وَ الْمُهاجِرینَ إِلاَّ أَنْ تَفْعَلُوا إِلى‏ أَوْلِیائِکُمْ مَعْرُوفاً کانَ ذلِکَ فِی الْکِتابِ مَسْطُوراً (احزاب/6)

باور به اینکه انسان دو قلب (مبدأ محبت) ندارد

ص 418

ما جَعَلَ اللَّهُ لِرَجُلٍ مِنْ قَلْبَیْنِ فی‏ جَوْفِهِ وَ ما جَعَلَ أَزْواجَکُمُ اللاَّئی‏ تُظاهِرُونَ مِنْهُنَّ أُمَّهاتِکُمْ وَ ما جَعَلَ أَدْعِیاءَکُمْ أَبْناءَکُمْ ذلِکُمْ قَوْلُکُمْ بِأَفْواهِکُمْ وَ اللَّهُ یَقُولُ الْحَقَّ وَ هُوَ یَهْدِی السَّبیلَ (احزاب/4)

باور به انتقام الهی از کسانی که پس از هدایت شدن، از آیات الهی جدا می شوند

ص 417

وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ ذُکِّرَ بِآیاتِ رَبِّهِ ثُمَّ أَعْرَضَ عَنْها إِنَّا مِنَ الْمُجْرِمینَ مُنْتَقِمُونَ (سجده/22)

ظلم بزرگ کسانی که یک بار هدایت شدند و آیات و معجزات الهی را دیدند و دوباره از راه حق خارج شدند

سنت الهی: هدایتگری خداوند به وسیله مشکلات و عذابها

ص 417

وَ لَنُذیقَنَّهُمْ مِنَ الْعَذابِ الْأَدْنى‏ دُونَ الْعَذابِ الْأَکْبَرِ لَعَلَّهُمْ یَرْجِعُونَ (سجده/21)

گاهی عذاب سبکی که به فاسقان میرسد به خاطر هدایت شدن آنهاست

عدم باور به ملاقات خدا و آثار آن

ص 416

فَذُوقُوا بِما نَسیتُمْ لِقاءَ یَوْمِکُمْ هذا إِنَّا نَسیناکُمْ وَ ذُوقُوا عَذابَ الْخُلْدِ بِما کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ (سجده/14)

باور: فراموش کردنِ ملاقات خدا و روز قیامت (اعتقاد به باورهای غلط و غیر الهی) منجر به اعمالی می شود که عذاب جاویدان الهی را در پی خواهد داشت

باور به ملاقات ربّ / راهبردی در پاسخ به شبهات

ص 415

وَ قالُوا أَ إِذا ضَلَلْنا فِی الْأَرْضِ أَ إِنَّا لَفی‏ خَلْقٍ جَدیدٍ بَلْ هُمْ بِلِقاءِ رَبِّهِمْ کافِرُونَ (10) قُلْ یَتَوَفَّاکُمْ مَلَکُ الْمَوْتِ الَّذی وُکِّلَ بِکُمْ ثُمَّ إِلى‏ رَبِّکُمْ تُرْجَعُونَ (سجده/11)

 

همه ی بندگان خداوند متعال را ملاقات خواهند کرد و بسیاری از کسانی که شبهه میکنند که مگر می شود ما پس از مرگ دوباره زنده شویم، مشکلشان در امکانِ وقوع این مساله نیست بلکه مشکلشان این است که از اساس منکر ملاقات ربشان هستند. خداوند در آیه ی 11 این سوال علمی را هم پاسخ میدهد و می فرماید اینطور نیست که این بدن خاکی شما زنده شود بلکه واقعیتِ شما که همان روح شما باشد توسط ملک الموت استیفا شده و آن روح به سمت خداوند متعال باز میگردد.

- یک نکته ی دیگر این آیه راهبردِ پاسخ به سوالات است: برخی از سوالاتی که افراد میپرسند ریشه ی غیر الهی دارد و به جای پرداختن به آن سوال یا شبهه باید ریشه ی حرفشان در وجود آنها اصلاح شود.

 

باور به تدبیر و ربوبیت الهی بر امور عالم

ص 415

یُدَبِّرُ الْأَمْرَ مِنَ السَّماءِ إِلَى الْأَرْضِ ثُمَّ یَعْرُجُ إِلَیْهِ فی‏ یَوْمٍ کانَ مِقْدارُهُ أَلْفَ سَنَةٍ مِمَّا تَعُدُّونَ (سجده/5)

ص 413 - لقمان 22

باور به تلازم میان تسلیم خدا بودن و در امان بودن

ص 412 - لقمان 16

باور به محاسبه دقیق اعمال انسان 

ص 410 - روم 57

باور به وعده الهی

ص 409 - روم 47

باور به نصرت الهی

مثال در آیه48: خداوند هرجایی که بخواهد باران را فرومیریزد. که این باران طبق آیه49 پس از ناامیدی ایشان است. نکته آن است که باران به عنوان نمونه ذکر شده. مومنین هرگاه ناامید شوند طبق فرموده خدا مورد یاری قرار خواهند گرفت.

ص 408 - روم 41

باور به اینکه اعمال انسانها عامل فساد و تباهی در زمین است

ص 408 - روم 37

رزق دست خداست و برای هر که بخواهد آنرا بسط میدهد.

راهبرد در آیه 39: شما با ربا دادن و گرفتن دنبال افزایش رزقتان هستید در حالیکه اشتباه میکنید و نه تنها رزقتان زیاد نمیشود بلکه نزد خدا پایین می آیید. و اگر به دنبال رضایت خدا باشید و زکات دهید هم روزیتان افزایش پیدا میکند و هم نزد خدا بالا میروید. 

ص 406 و 407 - روم 17 الی 27

هر آنچه در هستی وجود دارد، آفریده و آیات خداوند هستند.

ص 405 - روم 6

خداوند هیچ گاه از وعده هایش تخلف نمیکند.

ص 404 - عنکبوت 69

جهاد مقدمه هدایت است.