جز این نیست که همۀ مؤمنان با هم برادرند؛ بنابراین [در همۀ نزاع ها و اختلافات] میان برادرانتان صلح و آشتى برقرار کنید، و از خدا پروا نمایید که مورد رحمت قرار گیرید.

و همگى به ریسمان خدا [قرآن و اهل بیت علیهم السلام] چنگ زنید، و پراکنده و گروه گروه نشوید؛ و نعمت خدا را بر خود یاد کنید آن گاه که [پیش از بعثت پیامبر و نزول قرآن] با یکدیگر دشمن بودید، پس میان دل هاى شما پیوند و الفت برقرار کرد، در نتیجه به رحمت و لطف او با هم برادر شدید، و بر لب گودالى از آتش بودید، ولى شما را از آن نجات داد؛ خدا این گونه، نشانه هاى [قدرت، لطف و رحمت] خود را براى شما روشن مى سازد تا هدایت شوید

یکی از مصادیق بارز ریسمان العی که می‌تواند محور وحدت امت اسلام باشد قرآن است. همچنانکه در «معانی الاخبار» از امام سجاد(ع) نقل شده است که فرمود: حبل الله، قرآن است. هماانطور که مقام معظم رهبری نیز فرمودند قرآن باید محور اجتماع امت اسلامی و همه‌ی ملتهای اسلامی باشد.[1]

و از خدا و پیامبرش فرمان برید، و با یکدیگر نزاع و اختلاف مکنید، که سست و بد دل مى‏شوید، و قدرت و شوکتتان از میان مى‏رود؛ و شکیبایى ورزید؛ زیرا خدا با شکیبایان است.

#آیات مرتبط

و [شما ای اهل ایمان!] مانند کسانی نباشید که پس از آنکه دلایل روشن برای آنان آمد، پراکنده و گروه گروه شدند و [در دین] اختلاف پیدا کردند، و آنان را عذابی بزرگ است؛

امت موسى هفتاد و یک فرقه شدند، هفتاد فرقه آنها هالک و یک فرقه ناجى است؛ و امت عیسى هفتاد و دو فرقه، تمام هالک و یک ناجى، و امت حضرت پیغمبر صلّى اللّه علیه و آله و سلّم هفتاد و سه فرقه، تمام آنها هالک الا یک فرقه، و ایشان شیعیان من هستند که خداوند در شأن آنها فرموده: و ممّن خلقنا امّة یهدون بالحقّ و به یعدلون. [1]

و [از منافقان] کسانی هستند که بر پایه دورویی و نفاق، مسجدی ساختند برای آسیب رساندن و ترویج کفر و تفرقه افکنی میان مؤمنان و کمین گاهی برای [گردآمدن] کسانی که پیش از این با خدا و پیامبرش جنگیده بودند، سوگند سخت می خورند که ما با ساختن این مسجد جز خوبی [و خدمت] قصدی نداشتیم، ولی خدا گواهی می دهد که بی تردید آنان دروغگویند.

آن‌قدر حفظ وحدت بین مسلمین و مؤمنین برای اسلام اهمیت دارد که حتی اگر مسجدی به هدف تفرقه‌افکنی میان مؤمنین ساخته‌شد باید ویران گردد و حرمت و قداستش حفظ نگردد.

#آیات مرتبط

خدا کسانى را دوست دارد که صف‏زده در راه او جهاد مى‏کنند [و از ثابت قدمى‏] گویى بنایى پولادین و استوارند.

مجاهدان راه حق در برابر دشمن باید یک دل و یک جان و مستحکم و استوار بایستند، گویى همه یک واحد به هم پیوسته‏اند که هیچ شکافى در میان آن نیست.

#آیات مرتبط

درحقیقت، دین در نزد خدا همانا اسلام و تسلیم بودن است و اهل کتاب در آن اختلاف نکردند، مگر پس از آن که به حقّانیت آن پی بردند، آن هم به خاطر حسد و رقابت میان خویش...

یعنی قرآن کریم اسلام را کاملاً در مقابل اختلافی که اهل کتاب راه انداختند معرفی کرده است.

#آیات مرتبط

محمد [صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم] فرستاده‌ی خداست و کسانی که با او هستند، بر کافران سختگیر [و] با هم مهربانند.

چیزی که این وحدت را تکمیل می‌کند، همان است که ما از آن به «مقاومت» تعبیر می‌کنیم. معتقدیم که مقاومت و تقریب، دو بخش مکمل یک واحد هستند. یعنی ما اگر بخواهیم یک «امّت واحده» داشته باشیم و اگر بخواهیم این وحدت امت را نگهداریم، باید در برابر دشمنان خارجی که می‌خواهند همه‌ی موجودیت این امت را لگدمال کنند، مقاومت کنیم.

#آیات مرتبط

همانا این، امت شماست، امتى یگانه، و من پروردگار شما هستم، پس مرا پرستش کنید. و (از تفرقه بپرهیزید، ولى با این وجود) آنها کار خودرا در میانشان به تفرقه کشاندند (و باید بدانند که سرانجام) همگى به سوى ما باز مى‌گردند.

#آیات مرتبط

قرآن وقتى مسلمانان و دیگر پیروان ادیان الهى را در خطر شرک مى‏بیند خطاب به اهل‏کتاب مى‏فرماید: ای اهل کتاب! بیایید به سوی سخنی که میان ما و شما یکسان است [و همه کتاب های آسمانی و پیامبران آن را ابلاغ کردند] که جز خدای یگانه را نپرستیم، و چیزی را شریک او قرار ندهیم، و بعضی از ما بعضی را اربابانی به جای خدا نگیرد. یعنى بیایید روى قدر مشترک‏مان در مقابل مشرکین تکیه کنیم.

#آیات مرتبط

حتى قرآن به مسلمانان دستور مى‏دهد که به بت‏هاى کفار فحش ندهید، چون نتیجه‏اى ندارد جز اینکه آن‏ها عصبانى مى‏شوند و به خداى شما فحش مى‏دهند. با سب و لعن و هتاکى هیچ کس بر دیگرى پیروز نمى‏شود. در محیط محبت، انسانیت و دوستى مى‏توان مطلب حقى را به دیگرى انتقال داد.

#آیات مرتبط

گفت: ای پسر مادرم! نه ریش مرا بگیر و نه سرم را، من ترسیدم که بگویی: میان بنی اسرائیل تفرقه و جدایی انداختی و سفارش مرا [در حفظ وحدت بنی اسرائیل] رعایت نکردی.

#آیات مرتبط

«شیخ طوسی» گوید: حسن بصرى گوید: سبب نزول آیه چنین بوده که مسلمین به خدایان مشرکین یعنى بت ها دشنام می‌دادند و مشرکین در مقام تلافى به خداوند دشنام مى گفتند. ابوجهل گفت: یا محمد باید دشنام دادن نسبت به خدایان ما را ترک گوئید و در غیر این صورت ما خداى شما را دشنام خواهیم داد سپس این آیة نازل گردید.  سوره انعام، آیه 108: وَلَا تَسُبُّوا الَّذِینَ یَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَیَسُبُّوا اللَّهَ عَدْوًا بِغَیْرِ عِلْمٍ ۗ کَذَٰلِکَ زَیَّنَّا لِکُلِّ أُمَّةٍ عَمَلَهُمْ ثُمَّ إِلَىٰ رَبِّهِمْ مَرْجِعُهُمْ فَیُنَبِّئُهُمْ بِمَا کَانُوا یَعْمَلُونَ

#شأن نزول

ِ عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ وَهْبٍ قَالَ: قُلْتُ لَهُ کَیْفَ یَنْبَغِی لَنَا أَنْ نَصْنَعَ فِیمَا بَیْنَنَا وَ بَیْنَ قَوْمِنَا وَ بَیْنَ خُلَطَائِنَا مِنَ النَّاسِ مِمَّنْ لَیْسُوا عَلَى أَمْرِنَا قَالَ تَنْظُرُونَ إِلَى أَئِمَّتِکُمُ الَّذِینَ تَقْتَدُونَ بِهِمْ فَتَصْنَعُونَ مَا یَصْنَعُونَ فَوَ اللَّهِ إِنَّهُمْ لَیَعُودُونَ مَرْضَاهُمْ وَ یَشْهَدُونَ جَنَائِزَهُمْ وَ یُقِیمُونَ الشَّهَادَةَ لَهُمْ وَ عَلَیْهِمْ وَ یُؤَدُّونَ الْأَمَانَةَ إِلَیْهِمْ.[1]

از معاویة بن وهب گوید: به امام صادق (ع) گفتم: چگونه سزاوار است که ما با قوم خود و مردمى که با آنها معاشرت داریم و هم مذهبِ ما نیستند عمل کنیم؟ فرمود: به امامانِ خود که از آنها پیروى مى‏کنید نگاه کنید و آن کار را که آنها را مى‏کنند، بخدا سوگند که امامان شما بیمارانِ آنها را عیادت مى‏کنند و به جنازه‏هاى آنها حاضر مى‏شوند و بر سود و زیانِ آنها گواهى مى‏دهند و امانتِ آنها را به آنها مى‏پردازند.

عَنْ أَبِی أُسَامَةَ زَیْدٍ الشَّحَّامِ قَالَ قَالَ لِی أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع اقْرَأْ عَلَى مَنْ تَرَى أَنَّهُ یُطِیعُنِی مِنْهُمْ وَ یَأْخُذُ بِقَوْلِیَ السَّلَامَ وَ أُوصِیکُمْ بِتَقْوَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ الْوَرَعِ فِی دِینِکُمْ وَ الِاجْتِهَادِ لِلَّهِ وَ صِدْقِ الْحَدِیثِ وَ أَدَاءِ الْأَمَانَةِ وَ طُولِ السُّجُودِ وَ حُسْنِ الْجِوَارِ فَبِهَذَا جَاءَ مُحَمَّدٌ ص أَدُّوا الْأَمَانَةَ إِلَى مَنِ ائْتَمَنَکُمْ عَلَیْهَا بَرّاً أَوْ فَاجِراً فَإِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص کَانَ یَأْمُرُ بِأَدَاءِ الْخَیْطِ وَ الْمِخْیَطِ «1»- صِلُوا عَشَائِرَکُمْ وَ اشْهَدُوا جَنَائِزَهُمْ وَ عُودُوا مَرْضَاهُمْ وَ أَدُّوا حُقُوقَهُمْ فَإِنَّ الرَّجُلَ مِنْکُمْ إِذَا وَرِعَ فِی دِینِهِ وَ صَدَقَ الْحَدِیثَ وَ أَدَّى الْأَمَانَةَ وَ حَسُنَ خُلُقُهُ مَعَ النَّاسِ قِیلَ هَذَا جَعْفَرِیٌّ فَیَسُرُّنِی ذَلِکَ وَ یَدْخُلُ عَلَیَّ مِنْهُ السُّرُورُ وَ قِیلَ هَذَا أَدَبُ جَعْفَرٍ وَ إِذَا کَانَ عَلَى غَیْرِ ذَلِکَ دَخَلَ عَلَیَّ بَلَاؤُهُ وَ عَارُهُ وَ قِیلَ هَذَا أَدَبُ جَعْفَرٍ فَوَ اللَّهِ لَحَدَّثَنِی أَبِی ع أَنَّ الرَّجُلَ کَانَ یَکُونُ فِی الْقَبِیلَةِ مِنْ شِیعَةِ عَلِیٍّ ع فَیَکُونُ زَیْنَهَا آدَاهُمْ لِلْأَمَانَةِ وَ أَقْضَاهُمْ لِلْحُقُوقِ وَ أَصْدَقَهُمْ لِلْحَدِیثِ إِلَیْهِ وَصَایَاهُمْ وَ وَدَائِعُهُمْ تُسْأَلُ الْعَشِیرَةُ عَنْهُ فَتَقُولُ مَنْ مِثْلُ فُلَانٍ إِنَّهُ لآَدَانَا لِلْأَمَانَةِ وَ أَصْدَقُنَا لِلْحَدِیثِ.[2]

از ابى اسامه زید شحّام گوید: امام صادق (ع) به من فرمود:

به هر کدام که مى‏دانى از من فرمان مى‏برند و به گفته من عمل مى‏کنند سلامِ مرا برسان، و من به شما سفارش مى‏کنم به تقواى خداى عز و جل و ورع در دیانتِ خود و کوشش براى خدا و راستگوئى و پرداخت امانت و طول دادنِ سجده و خوش همسایگى که محمد (ص) اینها را آورده است. امانتِ هر که به شما امانت سپرده پس‏ دهید، خوش کردار باشد یا بدکار زیرا رسول خدا (ص) را شیوه این بود که مى‏فرمود: نخ و سوزنى را هم به صاحبش بپردازید. با تیره خود پیوست کنید و بر سرِ جنازه مرده‏هاشان حاضر شوید و از بیمارهاشان عیادت کنید و حقوقِ آنها را بپردازید زیرا هر مردى از شماها هر گاه در دینِ خود ورع داشته باشد و راست گوید و امانت را بپردازد و با مردم خوش رفتارى کند و گفته شود این جعفرى است من شاد مى‏شوم و از او شادى بر من وارد مى‏شود و گفته مى‏شود این اثرِ پرورش جعفر است، به خدا سوگند که پدرم برایم باز گفت که: مردى در میان یک قبیله از شیعه‏هاى على (ع) بود و زیورِ آن قبیله بشمار مى‏رفت از همه بهتر امانت را مى‏پرداخت و حقوق را مراعات مى‏کرد و راستگوتر بود و همه وصیّت و امانت خود را بدو مى‏سپردند از همه مردم عشیره که از او پرسش مى‏کردى مى‏گفتند: چه کسى مانندِ فلانى است، راستى که او از همه ماها امانت پردازتر و راستگوتر است.

یکی از راه‌های ایجاد اتحاد و وحدت بین مسلمین در هر زمان، متحد شدن در برابر دشمن زمانه مسلمین است. امروز هم آمریکا و اسرائیل نه دوست سنی هستند و نه دوست شیعه و دشمن اصل اسلام هستند و در حال جنگ و غارت همه مسلمین هستند. ولی برخی از مسلمین مسأله‌شان مذهبی و زدن دیگر مسلمین شده است.

خطبه 162 نهج البلاغه: و من کلام له (علیه السلام) لبعض أصحابه و قد سأله: کیف دفعکم قومُکم عن هذا المقام و أنتم أحَقّ به؟ فقال: یَا أَخَا بَنِی أَسَدٍ إِنَّکَ لَقَلِقُ الْوَضِینِ تُرْسِلُ فِی غَیْر سَدَدٍ وَ لَکَ بَعْدُ ذِمَامَةُ الصِّهْرِ وَ حَقُّ الْمَسْأَلَةِ، وَ قَدِ اسْتَعْلَمْتَ فَاعْلَمْ: أَمَّا الِاسْتِبْدَادُ عَلَیْنَا بِهَذَا الْمَقَامِ وَ نَحْنُ الْأَعْلَوْنَ نَسَباً وَ الْأَشَدُّونَ بِالرَّسُولِ (صلی الله علیه وآله) نَوْطاً، فَإِنَّهَا کَانَتْ أَثَرَةً شَحَّتْ عَلَیْهَا نُفُوسُ قَوْمٍ وَ سَخَتْ عَنْهَا نُفُوسُ آخَرِینَ. وَ الْحَکَمُ اللَّهُ وَ الْمَعْوَدُ إِلَیْهِ یَوْمُ الْقِیَامَةِ

وَ دَعْ عَنْکَ نَهْباً صِیحَ فِی حَجَرَاتِهِ، وَ لَکِنْ حَدِیثاً مَا حَدِیثُ الرَّوَاحِلِ! وَ هَلُمَّ الْخَطْبَ فِی ابْنِ أَبِی سُفْیَانَ، فَلَقَدْ أَضْحَکَنِی الدَّهْرُ بَعْدَ إِبْکَائِهِ، وَ لَا غَرْوَ وَاللَّهِ فَیَا لَهُ خَطْباً یَسْتَفْرِغُ الْعَجَبَ وَ یُکْثِرُ الْأَوَدَ، حَاوَلَ الْقَوْمُ إِطْفَاءَ نُورِ اللَّهِ مِنْ مِصْبَاحِهِ وَ سَدَّ فَوَّارِهِ مِنْ یَنْبُوعِهِ وَ جَدَحُوا بَیْنِی وَ بَیْنَهُمْ شِرْباً وَبِیئاً، فَإِنْ تَرْتَفِعْ عَنَّا وَ عَنْهُمْ مِحَنُ الْبَلْوَى أَحْمِلْهُمْ مِنَ الْحَقِّ عَلَى مَحْضِهِ وَ إِنْ تَکُنِ الْأُخْرَى، «فَلا تَذْهَبْ نَفْسُکَ عَلَیْهِمْ حَسَراتٍ إِنَّ اللَّهَ عَلِیمٌ بِما یَصْنَعُونَ».

1. علل و عوامل غصب امامت:

اى برادر بنى اسدى تو مردى پریشان و مضطربى که نابجا پرسش مى کنى، لیکن تو را حق خویشاوندى است، و حقّى که در پرسیدن دارى و بى گمان طالب دانستنى. پس بدان که: آن ظلم و خود کامگى که نسبت به خلافت بر ما تحمیل شد، در حالى که ما را نسب برتر و پیوند خویشاوندى با رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله و سلّم استوارتر بود، جز خودخواهى و انحصار طلبى چیز دیگرى نبود که: گروهى بخیلانه به کرسى خلافت چسبیدند، و گروهى سخاوتمندانه از آن دست کشیدند، داور خداست، و بازگشت همه ما به روز قیامت است.

2. شکوه از ستم هاى معاویه:

(در اینجا شعر امرء القیس را خواند که:) «واگذار داستان تاراج آن غارتگران را، و به یاد آور داستان شگفت دزدیدن اسب سوارى را». (یعنی سخن گذشتگان را بگذار و آنچه امروز با آن درگیر و مواجه هستیم را بگو) بیا و داستان پسر ابو سفیان را به یاد آور، که روزگار مرا به خنده آورد از آن پس که مرا گریاند. سوگند به خدا که جاى شگفتى نیست، کار از بس عجیب است که شگفتى را مى زداید و کجى و انحراف مى افزاید.

مردم کوشیدند نور خدا را در داخل چراغ آن خاموش سازند، جوشش زلال حقیقت را از سر چشمه آن ببندند، چرا که میان من و خود، آب را وبا آلود کردند. اگر محنت آزمایش از ما و این مردم برداشته شود، آنان را به راهى مى برم که سراسر حق است، و اگر به گونه دیگرى انجامد: (با حسرت خوردن بر آنها جان خویش را مگذار، که خداوند بر آنچه مى کنند آگاه است).

#روایات

حجم زیادی از اختلافات و کشمکش‌های مذهبی معلول توهین و جسارت به مقدسات مذاهب است. وقتی یک مطلبی حتی به اشتباه و بدون پایه و اساس جزء اعتقادات و مقدسات گروهی شد، نحوه برخورد با آن مقدسات بسیار حساس می‌شود و قطعا برخوردهای توهین‌آمیز نه تنها آن مقدسات را از تقدس نمی‌اندازد، بلکه نتیجه معکوس می‌گذارد و باعث دورتر شدن مسلمین از هم خواهد شد. هیچ انسان عاقلی، با توهین به مقدساتش، از مقدساتش دست برنخواهد داشت. وحدت و تعامل و همکاری و اثرگذاری بدون تحریک احساسات امکان دارد. با تحریک احساسات، در خانواده خودمان، با برادر خودمان هم نمی‌توانیم تعامل داشته باشیم.

در یکی از مجالس مأمون که امام جواد علیه السلام و یحیی بن اکثم حضور داشتند، وقتی از فضایل خلفا آن هم با تکیه بر احادیث نبوی بحث شد، امام تلاش کرد بی‌پایگی این فضایل را با حفظ احترام خلفا بویژه حفظ احترام ابابکر و عمر با تمسک به منابع مشترک یعنی قرآن و روایات محکم رسول، اثبات کند.

َ أَنَّ الْمَأْمُونَ بَعْدَ مَا زَوَّجَ ابْنَتَهُ أُمَّ الْفَضْلِ أَبَا جَعْفَرٍ کَانَ فِی مَجْلِسٍ وَ عِنْدَهُ أَبُو جَعْفَرٍ ع وَ یَحْیَى بْنُ أَکْثَمَ وَ جَمَاعَةٌ کَثِیرَةٌ فَقَالَ لَهُ یَحْیَى بْنُ أَکْثَمَ مَا تَقُولُ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ فِی الْخَبَرِ الَّذِی رُوِیَ أَنَّهُ نَزَلَ جَبْرَئِیلُ‏ع عَلَى رَسُولِ اللَّهِ ص وَ قَالَ یَا مُحَمَّدُ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یُقْرِئُکَ السَّلَامَ وَ یَقُولُ لَکَ سَلْ أَبَا بَکْرٍ هَلْ هُوَ عَنِّی رَاضٍ فَإِنِّی عَنْهُ رَاضٍ؟ فَقَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع لَسْتُ بِمُنْکِرٍ فَضْلَ أَبِی بَکْرٍ وَ لَکِنْ یَجِبُ عَلَى صَاحِبِ هَذَا الْخَبَرِ أَنْ یَأْخُذَ مِثَالَ الْخَبَرِ الَّذِی قَالَهُ رَسُولُ اللَّهِ ص فِی حَجَّةِ الْوَدَاعِ قَدْ کَثُرَتْ عَلَیَّ الْکَذَّابَةُ وَ سَتَکْثُرُ بَعْدِی فَمَنْ کَذَبَ عَلَیَّ مُتَعَمِّداً فَلْیَتَبَوَّأْ مَقْعَدَهُ مِنَ النَّارِ فَإِذَا أَتَاکُمُ الْحَدِیثُ عَنِّی فَاعْرِضُوهُ عَلَى کِتَابِ اللَّهِ وَ سُنَّتِی فَمَا وَافَقَ کِتَابَ اللَّهِ وَ سُنَّتِی فَخُذُوا بِهِ وَ مَا خَالَفَ کِتَابَ اللَّهِ وَ سُنَّتِی فَلَا تَأْخُذُوا بِهِ وَ لَیْسَ یُوَافِقُ هَذَا الْخَبَرُ کِتَابَ اللَّهِ قَالَ اللَّهُ تَعَالَى وَ لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ وَ نَعْلَمُ ما تُوَسْوِسُ بِهِ نَفْسُهُ وَ نَحْنُ أَقْرَبُ إِلَیْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِیدِ  فَاللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ خَفِیَ عَلَیْهِ رِضَاءُ أَبِی بَکْرٍ مِنْ سَخَطِهِ حَتَّى سَأَلَ عَنْ مَکْنُونَ سِرِّهِ؟ هَذَا مُسْتَحِیلٌ فِی الْعُقُولِ ثُم‏ ... فَقَالَ یَحْیَى وَ قَدْ رُوِیَ أَنَّ السَّکِینَةَ تَنْطِقُ عَلَى لِسَانِ عُمَرَ؟فَقَالَ ع لَسْتُ بِمُنْکِرٍ فَضْلَ عُمَرَ وَ لَکِنَّ أَبَا بَکْرٍ أَفْضَلُ مِنْ عُمَرَ فَقَالَ عَلَى رَأْسِ الْمِنْبَرِ إِنَّ لِی شَیْطَاناً یَعْتَرِینِی فَإِذَا مِلْتُ فَسَدِّدُونِی‏....[1]

به هر حال ائمه معصومین ملاحظات احساسی و عاطفی و مذهبی دیگران را مدنظر داشته و این سیره اهل بیت علیهم‌السلام در عدم تحریک احساسات مذهبی، باید همواره نصب‌العین شیعیان و پیروانشان باشد تا با طرح مسائل اختلافی با بیان تند و تحریک‌کننده آتش اختلافات مذهبی را برافروخته نکنند.

در روایتى امام صادق علیه‏السلام در کتاب وسائل الشیعه، ج 11، ص 486، حدیث 2 چنین مى‏‌فرماید:

«ایّا کم و ذکر علىّ و فاطمة علیهماالسلام فانّ النّاس لیس شى‏ء ابغض الیهم من ذکر علىّ و فاطمة علیهماالسلام؛[2]

از آوردن نام على و فاطمه علیهماالسلام نزد مردم بپرهیزید، زیرا آنها یادآورى این دو را از هرچیز دیگر ناخوش‏تر مى‏دارند.»

«شیخ صدوق» در کتاب «اعتقادات»، روایتى از امام صادق (ع) نقل مى‏کند: «وَ قِیلَ لِلصَّادِقِ- عَلَیْهِ السَّلَامُ: یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ، إِنَّا نَرَى فِی الْمَسْجِدِ رَجُلًا یُعْلِنُ بِسَبِّ أَعْدَائِکُمْ وَ یُسَمِّیهِمْ. فَقَالَ: «مَا لَهُ- لَعَنَهُ اللَّهُ- یَعْرِضُ بِنَا»[1]

وقتى به حضرت اطلاع دادند یکى از شیعیان شما در مسجد و به صورت علنی دشمنان شما را با اسم لعن کرد، حضرت فرمودند: او را چه شده است؟ خدا او را لعنت کند. او براى ما لعنت مى‏خرد و دردسرسازی می‌کند.

تفسیر العیاشی عَنْ عُمَرَ الطَّیَالِسِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ وَ لا تَسُبُّوا الَّذِینَ یَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَیَسُبُّوا اللَّهَ عَدْواً بِغَیْرِ عِلْمٍ‏  قَالَ فَقَالَ یَا عُمَرُ رَأَیْتَ أَحَداً یَسُبُّ اللَّهَ قَالَ فَقُلْتُ جَعَلَنِیَ اللَّهُ فِدَاکَ فَکَیْفَ قَالَ مَنْ سَبَّ وَلِیَّ اللَّهِ فَقَدْ سَبَّ اللَّهَ.[2]

#روایات

عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: مَنْ صَلَّى فِی مَنْزِلِهِ ثُمَّ أَتَى مَسْجِداً مِنْ مَسَاجِدِهِمْ فَصَلَّى مَعَهُمْ خَرَجَ بِحَسَنَاتِهِم‏[1]

هر کس در خانه خودش نماز بخواند و بعد به مسجدى از مساجد اهل سنت درآید و با آنان نیز، نماز جماعت بخواند، به اندازه همه آنان پاداش مى‏برد.

عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: مَنْ صَلَّى مَعَهُمْ فِی الصَّفِّ الْأَوَّلِ کَانَ کَمَنْ صَلَّى خَلْفَ رَسُولِ اللَّهِ ص.[2]

حمّاد بن عثمان از آن حضرت (امام صادق علیه السّلام) روایت کرده که فرمود: هر کس در صف اول پشت سر رسول اهل سنّت نماز بخواند، همانند کسى است که در صف اول پشت سر رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله نماز خوانده باشد.

امیرالمؤمنین در نامه 62 نهج البلاغه خطاب به مردم مصر می‌فرمایند:

أَمَّا بَعْدُ، فَإِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ بَعَثَ مُحَمَّداً (صلی الله علیه وآله) نَذِیراً لِلْعَالَمِینَ وَ مُهَیْمِناً عَلَى الْمُرْسَلِینَ؛ فَلَمَّا مَضَى، تَنَازَعَ الْمُسْلِمُونَ الْأَمْرَ مِنْ بَعْدِهِ. فَوَاللَّهِ مَا کَانَ یُلْقَى فِی رُوعِی وَ لَا یَخْطُرُ بِبَالِی أَنَّ الْعَرَبَ تُزْعِجُ هَذَا الْأَمْرَ مِنْ بَعْدِهِ (صلی الله علیه وآله) عَنْ أَهْلِ بَیْتِهِ وَ لَا أَنَّهُمْ مُنَحُّوهُ عَنِّی مِنْ بَعْدِهِ؛ فَمَا رَاعَنِی إِلَّا انْثِیَالُ النَّاسِ عَلَى فُلَانٍ یُبَایِعُونَهُ فَأَمْسَکْتُ [بِیَدِی] یَدِی حَتَّى رَأَیْتُ رَاجِعَةَ النَّاسِ قَدْ رَجَعَتْ عَنِ الْإِسْلَامِ یَدْعُونَ إِلَى مَحْقِ دَیْنِ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه وآله)؛ فَخَشِیتُ إِنْ لَمْ أَنْصُرِ الْإِسْلَامَ وَ أَهْلَهُ أَنْ أَرَى فِیهِ ثَلْماً أَوْ هَدْماً تَکُونُ الْمُصِیبَةُ بِهِ عَلَیَّ أَعْظَمَ مِنْ فَوْتِ وِلَایَتِکُمُ الَّتِی إِنَّمَا هِیَ مَتَاعُ أَیَّامٍ قَلَائِلَ یَزُولُ مِنْهَا مَا کَانَ کَمَا یَزُولُ السَّرَابُ [وَ] أَوْ کَمَا یَتَقَشَّعُ السَّحَابُ. فَنَهَضْتُ فِی تِلْکَ الْأَحْدَاثِ حَتَّى زَاحَ الْبَاطِلُ وَ زَهَقَ وَ اطْمَأَنَّ الدِّینُ وَ تَنَهْنَهَ.[1]

پس از یاد خدا و درود خداوند سبحان محمّد صلّى اللّه علیه و آله و سلّم را فرستاد تا بیم دهنده جهانیان، و گواه پیامبران پیش از خود باشد. آنگاه که پیامبر صلّى اللّه علیه و آله و سلّم به سوى خدا رفت، مسلمانان پس از وى در کار حکومت با یکدیگر درگیر شدند. سوگند به خدا نه در فکرم مى گذشت، و نه در خاطرم مى آمد که عرب خلافت را پس از رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله و سلّم از اهل بیت او بگرداند، یا مرا پس از وى از عهده دار شدن حکومت باز دارند، تنها چیزى که نگرانم کرد شتافتن مردم به سوى فلان شخص بود که با او بیعت کردند. من دست باز کشیدم، تا آنجا که دیدم گروهى از اسلام باز گشته، مى خواهند دین محمّد صلّى اللّه علیه و آله و سلّم را نابود سازند، پس ترسیدم که اگر اسلام و طرفدارانش را یارى نکنم، رخنه اى در آن بینم یا شاهد نابودى آن باشم، که مصیبت آن بر من سخت تر از رها کردن حکومت بر شماست، که کالاى چند روزه دنیاست و به زودى ایّام آن مى گذرد چنانکه سراب ناپدید شود، یا چونان پاره هاى ابر که زود پراکنده مى گردد. پس در میان آن آشوب و غوغا بپا خاستم تا آن که باطل از میان رفت، و دین استقرار یافته، آرام شد.

7.

قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِنَّ ذِمَّةَ الْمُسْلِمِینَ وَاحِدَةٌ یَسْعَى بِهَا أَدْنَاهُمْ وَ کُلُّهُمْ یَدٌ عَلَى مَنْ سِوَاهُم‏[2]

همه دولتهاى اسلامى یک روز به خود آیند و تفرقه‏ها و هواهاى نفسانى و اغراض شخصیه را کنار بگذارند و تحت لواى اسلام و قرآن مجتمع شوند، و در این اجتماعْ قدرتى ما فوق قدرتهاى موجود در عالَم را به دست بیاورند. مسلمین قریب یک میلیارد جمعیت دارند و مخازن بزرگ در اختیار آنهاست و صحراهاى بسیار وسیع در اختیار آنهاست؛ و مع الأسف براى اینکه نتوانستند تفاهم بین خودشان حاصل کنند و دستهاى خیانتکار نگذاشته است وحدت کلمه پیدا شود، خزائن آنها را بردند و بر آنها سلطه و حکومت پیدا کردند. شما دیدید که جمعیت 53 میلیونى- که در مقابل یک میلیارد چیزى نیست- و با نداشتن هیچ ابزار جنگى در دست، به واسطه قدرت ایمان و به اتکا به قرآن و اسلام، بر این قدرت شیطانى که پشت سر او قدرتهاى بزرگتر شیطانى بود غلبه کرد و دست آنها را از مخازن ایران قطع کرد. اگر همه ملتها و دولتهاى اسلامى اغراض شخصیه را کنار بگذارند و همه با هم به اسلام رو بیاورند و تحت لواى «لا اله الا اللَّه» باشند، قدرت اول را در دنیا احراز مى‏کنند؛ براى اینکه معنویت اسلام کمک آنهاست و خداى تبارک و تعالى پشتیبان.[1]

اگر مسلمین وحدت کلمه داشتند، امکان نداشت اجانب بر آنها تسلط پیدا بکنند. این تفرقه در بین مسلمین است که باعث شده است که اجانب بر ما تسلط پیدا بکنند. این تفرقه مسلمین است که از اول با دست اشخاص جاهل تحقق پیدا کرد، و الآن هم ما گرفتار هستیم. واجب است بر همه مسلمین که با هم باشند. یک زمان حساسى است؛ ما بین حیات و موت مردد هستیم. ما الآن مملکتمان یا باید تا ابد زیر یوغ استعمار و استبداد باشد، یا باید الآن از این یوغ خارج بشود. اگر وحدت کلمه را حفظ نکنید، تا آخر باید مبتلا باشید.[1]

اگر ان شاء اللَّه آن وحدت بین مسلمین و دولتهاى کشورهاى اسلامى که خداوند تعالى و رسول عظیم الشأنش خواسته‏اند و امر به آن و اهتمام در آن فرموده‏اند حاصل شود، دولتهاى کشورهاى اسلامى با پشتیبانى ملتها مى‏توانند یک ارتش مشترک دفاعى بیش از صد میلیونىِ تعلیم دیده ذخیره و یک ارتش ده‏ها میلیونى زیر پرچم داشته باشند، که بزرگترین قدرت را در جهان به دست آورند. و اکنون که این حاصل نیست، دولتهاى اسلامى منطقه و حواشى آن مى‏توانند یک ارتش ذخیره ده‏ها میلیونى و یک ارتش بیش از ده میلیونىِ تحت پرچم براى دفاع از کشورهاى اسلامى داشته باشند، که این نیز فوق قدرتهاست. و امید است دولتهاى منطقه، با قطع نظر از زبان و نژاد و مذهب، فقط تحت پرچم اسلام در این امر فکر کنند و طرح آن را بریزند؛ و از ننگ خضوع در برابر ابرقدرتها نجات یابند، و شیرینى استقلال و آزادى را بچشند.[1]

در روایت از حضرت رسول آمده است که: شماها، همه مسلمین، همه مؤمنین کُلُّهُمْ یَدٌ عَلَى مَنْ سِوَاهُم‏[1]، همه یک دست‏اند. حتى تعبیر دو تا دست هم نفرموده‏اند، کأنّه همه یکى هستند. باید اجتماع شما و وحدت شما به آنجا برسد که یک باشید؛ بین خودتان و برادرهاى خودتان جدایى نبینید، و این دستورى است، دستور اسلامى. و برادر هستید شما، چندین برادر با هم یک. و این اسباب این مى‏شود که هیچ قدرتى نتواند به شما چیره بشود.[2]

من امیدوارم که این اخلاق(اتکا به ایمان و اسلام و وحدت کلمه‏) در ملت ما باقى بماند؛ و همه ملتها و مسلمین همین اخلاق را و همین سیره را داشته باشند تا عظمت صدر اسلام را بازیابند. براى من یک مطلب به شکل معماست و آن این است که همه دوَل اسلامیّه و ملتهاى اسلام مى‏دانند که این درد چیست، مى‏دانند که دستهاى اجانب در بین است که اینها را متفرق از هم بکند، مى‏بینند که با این تفرقه‏ها ضعف و نابودى نصیب آنها مى‏شود، مى‏بینند که یک دولت پوشالى اسرائیل در مقابل مسلمین ایستاده- که اگر مسلمین مجتمع بودند، هر کدام یک سطل آب به اسرائیل مى‏ریختند او را سیل مى‏برد- مع ذلک در مقابل او زبون هستند. معما این است که با اینکه اینها را مى‏دانند، چرا با علاج قطعى، که آن اتحاد و اتفاق است روى نمى‏آورند؟ چرا توطئه‏هایى که استعمارگرها براى تضعیف آنها به کار مى‏برند، آنها توطئه‏ها را خنثى نمى‏کنند؟ آیا این معما چه وقت باید حل شود؟ و پیش کى باید حل بشود؟ این توطئه‏ها را کى باید خنثى کند غیر از دولتهاى اسلام و ملتهاى مسلمین؟ این معمایى است که شما اگر جوابى دارید و حل کردید این معما را به ما هم تذکر بدهید.[1]

توجه و بازگشت به قرآن[1]، شخصیت و سنت پیامبر اسلام[2]، محبت اهل بیت[3] که ریشه قرآنی و روایی دارد و مورد قبول همه مسلمانان است و حج(قبله واحد) و دشمنی و مبارزه[4] با دشمن مستکبر ظالم جهانی (آمریکا[5] و اسرائبل[6]) به عنوان تهدید مشترک تمام مسلمین عالم، می‌توانند عامل وحدت مسلمین باشد.

اگر ما با هم باشیم، کشورهای اسلامی، ملّتهای مسلمان - سنّی و شیعه و فِرَق مختلف تسنّن و تشیّع - با یکدیگر دلهایشان صاف باشد، نسبت به یکدیگر سوءظن نداشته باشند، سوءنیّت نداشته باشند، به یکدیگر اهانت نکنند، ببینید در دنیا چه اتّفاقی خواهد افتاد؛ چه عزّتی برای اسلام درست خواهد شد! وحدت؛ وحدت.[1]

اسلام همه‌ی جوانب زندگی را فرامی‌گیرد و برای هر بخشی از کارهای عظیم زندگی انسان نسخه، درمان، راه‌حل و فرجی دارد؛ اما امروز در میان دردهای گوناگون مسلمانها، آنچه که بزرگتر از همه و امّ‌الأمراض دیگرِ دردهاست، تفرق مسلمانهاست. ما مسلمانها به این توصیه‌ی پیغمبر بزرگ خودمان «و لا تکونوا کالّذین تفرّقوا و اختلفوا» و یا به این توصیه «واعتصموا بحبل‌اللَّه جمیعاً و لاتفرّقوا»، عمل نمی‌کنیم؛ ضعف دنیای اسلام هم بر اثر همین تفرق است. امروز عامل تداوم ضعف مسلمین، تفرق آنهاست. در هر دوره‌ای از زمان بیماری‌هایی بوده است. در این دوره، بیماری اصلی، عدم اتحاد کلمه‌ی مسلمانها است. می‌بینید که مرکز استکبار جهانی علناً و صریحاً نسبت به اسلام موضعگیری و جبهه‌گیری می‌کند. طرف، اسلام است. با اسلام معارض و مخالفند؛ چون می‌دانند که اسلام با داشتن یک‌پنجم جمعیت دنیا و با حضور در یکی از حساسترین مناطق جهانی - که این منطقه‌ی مسلمان‌نشین است - و با دارا بودن ثروت و ذخایر عظیم و با داشتن میراث علمی و معنوی عمیق و عریق و کهن، بالقوه می‌تواند با جمع‌آوری امکانات خود مجموعه‌یی مقتدر، ثروتمند و مستقل تشکیل بدهد. و امروز برای دستگاه استکبار جهانی وجود یک مجموعه‌ی ثروتمند و قدرتمند و مستقل قابل تحمل نیست؛ هیچ دلیل دیگری لازم ندارد.[1]

قرآن به ما صریحاً میگوید: »و اعتصموا بحبل اللَّه جمیعاً«؛(۱) با همدیگر اعتصام به حبل اللَّه پیدا کنید. اعتصام به حبل اللَّه را تک تک هم میشود انجام داد؛ اما قرآن میگوید: »واعتصموا بحبل اللَّه جمیعاً«؛ با هم باشید. »و لاتفرّقوا«؛ تفرق پیدا نکنید، حتّی در اعتصام بحبل اللَّه؛ چه برسد به اینکه بعضی بخواهند اعتصام بحبل اللَّه کنند، بعضی بخواهند اعتصام بحبل الشیطان بکنند. حتّی اعتصام بحبل اللَّه هم که همه بخواهند بکنند، »جمیعاً«؛ با هم، همدلانه این کار انجام بگیرد. این مسئله‌ی بزرگ دنیای اسلام است.[1]

حوادثی که امروز اتفاق‌افتاده، این اختلافات گوناگونی که میان کشورهای اسلامی اتفاق‌افتاده، این حوادث هولناکی که در بعضی از کشورهای منطقه، در سوریه، در عراق، در یک برهه‌ای در لیبی، در یمن و در افغانستان، از این اتفاقاتی که در اینجاها افتاد، انسان میفهمد که چقدر اتحاد دنیای اسلام مهم بود و چقدر یکپارچگی امت اسلامی عنصر ذی‌قیمتی بود که امام آن را اعلام کردند، آن را درخواست کردند، آن را مطرح کردند که اگر بود، بسیاری از این قضایا اتفاق نمی‌افتاد.[2]

قرآن می‌فرماید: «واعتصموا بحبل اللَّه جمیعاً ولاتفرّقوا». اعتصام به حبل‌اللَّه برای هر مسلمان یک وظیفه است؛ اما قرآن اکتفا نمی‌کند به این که ما را به اعتصام به حبل‌اللَّه امر کند، بلکه به ما می‌گوید که اعتصام به حبل‌اللَّه را در هیئت اجتماع انجام بدهید؛ «جمیعاً»؛ همه با هم اعتصام کنید. و این اجتماع و این اتحاد، یک واجب دیگر است. بنابراین، علاوه بر این که مسلمان باید معتصم به حبل‌اللَّه باشد، باید این اعتصام را به همراه دیگرِ مسلمانها و همدست با آنها انجام دهد. ما این اعتصام را درست بشناسیم و آن را انجام دهیم. آیه‌ی شریفه‌ی قرآن می‌فرماید: «فمن یکفر بالطاغوت و یؤمن باللَّه فقداستمسک بالعروة الوثقی». این، اعتصام به حبل‌اللَّه را برای ما معنا می‌کند. تمسک به حبل‌اللَّه چگونه است؟ با ایمان باللَّه و کفر به طاغوت.

امروز طاغوت اعظم در دنیا، رژیم ایالات متحده امریکاست؛ زیرا صهیونیسم را او به وجود آورده است و آن را تأیید می‌کند. امریکا جانشین طاغوت اعظم قبلی یعنی انگلیس است. امروز تجاوز رژیم ایالات متحده و همفکرانش و همکارانش، دنیای اسلام را در وضعیت دشواری قرار داده است و دنیای اسلام در پیشرفت خود، در موضعگیری خود، در ترقی مادی و معنوی خود، زیر فشار امریکا و همکاران و همفکران اوست. در همین تجاوز رژیم صهیونیستی به لبنان در این یک ماه اخیر - که به این حماسه بزرگ اسلامی از سوی حزب‌اللَّه منتهی شد و نصرت الهی بر اینها نازل شد - امریکا صریحاً وارد میدان جنگ شد و فقط به حمایت زبانی و مالی و سیاسی اکتفا نکرد و برای رژیم صهیونیستی تسلیحات فراهم کرد، فرستاد و کمک کرد. در واقع این جنگ را امریکاییها خواستند و آنها شروع کردند. امروز طاغوت اعظم آمریکاییها هستند.

در بسیاری از بخشهای امت اسلامی ایمان باللَّه هست؛ اما کفر به طاغوت نیست. کفر به طاغوت لازم است. بدون کفر به طاغوت،تمسک به عروه‌ی وثقای الهی امکانپذیر نیست. ما کشورها و دولتها و ملتها را به این که به جنگ با امریکا بشتابند، دعوت نمی‌کنیم؛ ما دعوت می‌کنیم که تسلیم امریکا نشوند. ما دعوت می‌کنیم که با دشمن اسلام و مسلمین همکاری نکنند. یکی از اقسام همکاری نکردن همین است که به وسوسه‌های آنها در زمینه‌ی وحدت امت اسلامی اعتنا نکنند و امت اسلامی را با اتحاد خودش حفظ کنند.[1]

وحدت در جمهوری اسلامی یک نامگذاری محض یا یک حرکت سیاسی و تاکتیکی نیست؛ بلکه یک اعتقاد و ایمان قلبی و عمیق است.[1]

هدف از این کار آن است که با شعار وحدت مسلمین، که شعار درست و ضروری‌یی هم است و من از قدیم این اعتقاد و تفکر را داشتم و دارم و آن را یک مسأله‌ی استراتژیک می‌دانم - یک مسأله‌ی تاکتیکی و مصلحتی هم نیست که حالا بگوییم مصلحت ما ایجاب می‌کند که با مسلمین غیر شیعه ارتباطات داشته باشیم - مسلمانان، بتدریج این اختلافات مذهبی و طایفه‌یی را کم کنند و از بین ببرند؛ چون در خدمت دشمنان است. ما با این انگیزه‌ی صحیح، مسأله‌ی وحدت مسلمین را در جمهوری اسلامی، یک مسأله‌ی اساسی قرار داده‌ایم. امام بارها فرمودند، ارگانهای مختلف جمهوری اسلامی نیز بر این اساس برنامه‌ریزی و طراحی و تلاش کردند و ماها هم سخنرانی کردیم.[2]

امروز وحدت دنیای اسلام، یک هدف اعلاست که اگر این وحدت حاصل شد، آن وقت دنیای اسلام حقیقتاً می‌تواند به عزت کامل و عمل به احکام اسلامی دست پیدا کند؛ می‌تواند این کار را هم بکند. هم دولتها باید کمک کنند، هم ملتها باید کمک کنند.[1]

اختلاف بین طرفداران دو عقیده بر اثر تعصبات، یک امری است که هست و طبیعی است، و مخصوص شیعه و سنی هم نیست. بین فِرَق شیعه، خودشان؛ بین فِرَق سنی، خودشان؛ در طول زمان از این اختلافات وجود داشته است. تاریخ را نگاه کنید، می‌بینید هم بین فرق فقهی و اصولی اهل تسنن - مثل اشاعره و معتزله، مثل حنابله و احناف و شافعیه و اینها - هم بین فرق مختلف شیعه، بین خودشان، اختلافاتی وجود داشته است. این اختلافات وقتی به سطوح پایین - مردم عامی - می‌رسد، به جاهای تند و خطرناکی هم می‌رسد؛ دست به گریبان می‌شوند. علما می‌نشینند با هم حرف می‌زنند و بحث می‌کنند؛ لیکن وقتی نوبت به کسانی رسید که سلاح علمی ندارند، از سلاح احساسات و مشت و سلاح مادی استفاده می‌کنند که این خطرناک است. در دنیا این همیشه بوده؛ همیشه هم مؤمنین و خیرخواهان سعی می‌کردند که مانع بشوند؛ علما و زبدگان، تلاششان این بوده است که نگذارند سطوح غیرعلمی کارشان به درگیری برسد؛ لیکن از یک دوره‌ای به این طرف، یک عامل دیگری هم وارد ماجرا شد و آن «استعمار» بود. نمی‌خواهیم بگوییم اختلاف شیعه و سنی همیشه مربوط به استعمار بوده؛ نه، احساساتِ خودشان هم دخیل بوده؛ بعضی از جهالتها، بعضی از تعصبها، بعضی از احساسات، بعضی از کج‌فهمیها دخالت داشته؛ لیکن وقتی استعمار وارد شد، از این سلاح حداکثر استفاده را کرد.[1]

مسئولان فرهنگی، نویسندگان و علما، باید از طرح مسائل اختلاف‌آفرین و تفرقه‌افکن بپرهیزند؛ هم سنّی و هم شیعه، همه، باید روی این نقطه‌ اتحاد تکیه کنند و توقع از علما و زبدگان و نخبگان سیاسی است که خطورت زمان را بفهمند، اهمیت اتحاد مسلمانان را بفهمند و توطئه‌ دشمنان را برای شکستن این اتحاد و همدلی بفهمند.[1]

دنیای اسلام یک نسخه امروز دارد و آن اتّحاد است. در درون کشورها هم همین نسخه وجود دارد؛ ملّتها باید متّحد باشند. ... بین مردم نباید دودستگی به‌وجود بیاید. دشمن این را میخواهد. ... گذارید دودستگی بشود؛ وحدت را حفظ کنید، با هم باشید. ... این نسخه‌ای است که امروز همه‌ی ما بایستی به این نسخه عمل کنیم؛ دنیای اسلام هم باید به این نسخه عمل کند.[1]

ما وقتى به وحدت دعوت میکنیم، مقصود ما این نیست که فِرَق مسلمین ‌-اعمّ از شیعه و سنّى یا فِرَقى که در داخلِ تشیّع و تسنّن هستند یا دیگرِ فِرَق مسلمانان عالم- موظّف و مجبورند که از عقیده‌ی خودشان دست بردارند و به یک عقیده‌ی سوّمى یا به عقیده‌ی طرف مقابل گرایش پیدا کنند... بحث ما این است که میخواهیم به همه‌ی مسلمانان از شیعه و سنّى بگوییم و تذکّر بدهیم که شما یک نقاط مشترکى دارید، یک نقاط اختلاف و افتراقى؛... عرض ما این است که اوّلاً آن نقاط اشتراک از نقاط افتراق بیشتر است؛ یعنى همه‌ی مسلمین به خداى واحد، به قبله‌ی واحد، به پیغمبر واحد، به احکام، به نماز، به روزه، به زکات، به حج اعتقاد دارند. شما دو مسلمان را پیدا نمیکنید که وقتى صبح میشود براى نماز بلند نشود؛ مگر اینکه بخواهد به تکلیفش عمل نکند. ... حرف ما این است: میگوییم، اى مسلمانان عالم! در هر جاى دنیا که هستید، اگر شماها با هم دشمنى نکنید، علیه هم مبارزه و جنگ نکنید، دشمنانتان را بشناسید، دوستانتان را بشناسید، وضع زندگى شما با آنچه امروز است تفاوت خواهد کرد. امروز دچار تشتّت و دچار ضعف و دچار عقب‌ماندگى هستید؛ کشورهاى اسلامى غالباً یا عموماً فقیرند، وابسته‌اند، اسیرند.... اگر شماها با هم باشید، اگر شماها با هم دعوا نکنید، اگر نیرویتان را علیه هم مصرف نکنید، این نیرو چیز عظیمى است، از آن میشود براى بهتر کردن دینتان و دنیایتان استفاده کنید؛ این حرف ما است. ما نمیگوییم که سنّی‌هاى عالَم بیایند شیعه بشوند یا شیعه‌هاى عالَم دست از عقیده‌شان بردارند.[1]

یکی از مهمترین کارها رفع بدبینی‌های بی‌اساس پیروان مذاهب مختلف اسلامی نسبت به هم است. خیلی از برادران اهل سنت  تصورات اشتبهای نسبت به شیعیان دارند، از جمله اینکه شیعه می‌گوید علی خدا است و زن‌های پیامبر زانیه هستند و قرآن تحریف شده است. بدبینی‌هایی که به راحتی قابل حل هستند.

همین تصورات اشتباه در شیعیان نیز نسبت به اهل سنت وجود دارد. اینکه همه اهل سنت ناصبی هستند و دشمن اهل بیت علیهم السلام و ... در حالیکه علما و ائمه مذاهب اربعه اهل سنت با ابراز علاقه و احترام نسبت به اهل بیت علیهم‌السلام نشان داده‌اند هیچ کینه و دشمنی‌ای نسبت به حضرات معصومین علیهم‌السلام ندارند. اشعار شافعی از ائمه اربعه و دیگر شعرای فارسی زبان که بیشتر سنی بودند گواه بر این مطلب است. تا جایی مسأله پیش رفته است که شیخ محمد ابوزهره از شیوخ معاصر الازهر درباره ابوحنیفه گفته است: «ان أبا حنیفة شیعی فی میوله و ارائه فی حکام عصره ای انه یری الخلافة فی اولاد علی من فاطمة و ان الخلفاء الذین عاصروه قد اغتصبو الأمر منهم وکانوا لهم ظالمین»[1] یا از ابوحنیفه نقل است  «لولا السنتان لهلک النعمان». که اشاره به شاگردی دو ساله ابوحنیفه نزد امام صادق علیه‌السلام دارد. مطالعه زندگی ابوحنیفه و شافعی و مالک گواه بر این مطلب است که این ائمه اهل سنت آنقدر به شیعیان نزدیک بوده‌اند که در زمان خودشان از سوی حاکمان به تشیع متهم شده و تحت اذیت قرار گرفته بودند.

تعامل و اثرگذاری بدون تحریک احساسات امکان دارد. با تحریک احساسات، با برادر خودمان هم نمی‌توانیم تعامل داشته باشیم.

در ادامه به سوالاتی اشاره می‌کنیم که چنین سوالاتی باید مورد توجه و تحقیق مؤمنین قرار گیرد:

#متفرقه

راه تبلیغ ‌تشیع و ‌مکتب اهل بیت علیهم‌السلام چیست؟

‌سیره ‌اهلبیت علیهم‌السلام در ‌جذب مردم به ‌دین و ‌هدایت آنها چه بوده؟ با توهین و اهانت؟ یا محبت و دستگیری؟

چرا برخی تلویزیون های ماهواره‌ای اینهمه روی ‌اهانت به ‌بزرگان اهل سنت مانور می‌دهند؟

پشت پرده این ‌توهین ها به ‌مقدساتاهلسنت چیست؟

چه کسانی از ‌تفرقه و ‌اختلاف شیعه و سنی سود می‌برند؟

‌وحدت که امیرالمؤمنین به خاطرش ۲۵ سال خانه‌نشین شد به ضرر کیست؟

‌تولی و ‌تبری در عصر امروز چه معنایی دارد؟

‌مصداق و ‌مدل صحیح تبری چیست؟

‌دشمن اصلی در تبری ‌بچه هیئتی ها چه جایگاهی دارد؟

الان مسأله اصلی چیست؟

دشمن اصلی اسلام که داره همه کار می‌کنه یا دشمن درجه۲ ۱۴۰۰ سال پیش قبل!! نه حتی دشمن اصلی ۱۴۰۰ سال پیش؟ (خود امیرالمؤمنین بعد از غصب خلافت دشمن اصلی رو کی تصور کرد؟ اگه غاصبان و ... بودن چرا وقتی ابوسفیان آمد به امیرالمؤمنین دست یاری داد تا شمشیر بکشد، دست او را رد کرد؟)

آیا تبری باید فقط در مصادیق گذشته باقی بماند؟ جایگاه «وَ آخِرَ تابِعٍ لَهُ عَلی ذلِکَ» در ‌برائت و ‌بیزاری از ‌دشمنان اهل بیت علیهم‌السلام کجاست؟

جواب خون شیعیانی که در اکثر نقاط زمین جزء اقلیت محسوب می‌شوند را چه کسی می‌دهد؟

اصلا ‌رنگ قرمز رو چه کسی رسم کرده؟ این مراسم‌های به اصطلاح ‌عیدالزهرا و ‌فرحة الزهراء از کجا وارد ‌دینداری ما شده است؟