#آیات-مرتبط

1-وَ جَعَلْناهُمْ أَئِمَّةً یَهْدُونَ بِأَمْرِنا وَ أَوْحَیْنا إِلَیْهِمْ فِعْلَ الْخَیْراتِ وَ إِقامَ الصَّلاةِ وَ إیتاءَ الزَّکاةِ وَ کانُوا لَنا عابِدین‏(73 انبیاء)

2-وَ کانَ یَأْمُرُ أَهْلَهُ بِالصَّلاةِ وَ الزَّکاةِ وَ کانَ عِنْدَ رَبِّهِ مَرْضِیًّا (55 مریم)

3-وَ جَعَلَنی‏ مُبارَکاً أَیْنَ ما کُنْتُ وَ أَوْصانی‏ بِالصَّلاةِ وَ الزَّکاةِ ما دُمْتُ حَیًّا (31 مریم)

4-قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَکَّى وَ ذَکَرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّى(15 و 16 اعلی)

5-الَّذی یُؤْتی‏ مالَهُ یَتَزَکَّى (18 لیل)

6-الَّذینَ لا یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ هُمْ بِالْآخِرَةِ هُمْ کافِرُونَ (7 فصلت)

7-وَ الَّذینَ هُمْ لِلزَّکاةِ فاعِلُونَ (4 مومنون)

8-الَّذینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّکاةَ وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْکَرِ وَ لِلَّهِ عاقِبَةُ الْأُمُورِ (41 حج

#روایات

با توجه به روایات شریفه ای که میفرمایند الناس علی دین ملوکهم یا من جعل نفسه للناس امام فلیبدأ بتعلیم نفسه قبل تعلیم غیره، در میابیم که اگر حاکم اسلامی بخواهد مروج ارزش های اسلامی همچون نماز و زکات باشد، باید خودش سرامد و اسوه این خصا و فضائل باشد.لذا در اینجا اشاره ای میکنیم به روایاتی که توجه و تقید امام علی علیه السلام –بعنوان اسوه و نمونه کامل حاکم طراز اسلامی-به نماز و زکات را میرساند می آوریم.

1-وَ کَانَ یَصُومُ النَّهَارَ وَ یُصَلِّی بِاللَّیْلِ أَلْفَ رَکْعَةٍ وَ عَمَّرَ طَرِیقَ مَکَّةَ وَ صَامَ مَعَ النَّبِیِّ ص سَبْعَ سِنِینَ وَ بَعْدَهُ ثَلَاثِینَ سَنَةً وَ حَجَّ مَعَ النَّبِیِّ ص عَشْرَ حِجَجٍ وَ جَاهَدَ فِی أَیَّامِهِ الْکُفَّارَ وَ بَعْدَ وَفَاتِهِ الْبُغَاةَ [1]

2-ُ کَانَ ع إِذَا حَضَرَ وَقْتُ الصَّلَاةِ تَلَوَّنَ وَ تَزَلْزَلَ فَقِیلَ لَهُ مَا لَکَ فَیَقُولُ جَاءَ وَقْتُ أَمَانَةٍ عَرَضَهَا اللَّهُ تَعَالَى‏ عَلَى السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ الْجِبالِ فَأَبَیْنَ أَنْ یَحْمِلْنَها ... وَ حَمَلَهَا الْإِنْسانُ‏ فِی ضَعْفِی‏^[2] فَلَا أَدْرِی أُحْسِنُ إذا [أَدَاءَ] مَا حَمَلْتُ أَمْ لا[3]

3- أَخَذَ زَیْنُ الْعَابِدِینَ بَعْضَ صُحُفِ عِبَادَاتِهِ فَقَرَأَ فِیهَا یَسِیراً ثُمَّ تَرَکَهَا مِنْ یَدِهِ تَضَجُّراً وَ قَالَ مَنْ یَقْوَى عَلَى عِبَادَةِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ع.[4]

#روایات

4-إِنَّ عَلِیّاً فِی ‏آخِرِ عُمُرِهِ یُصَلِّی فِی کُلِّ یَوْمٍ وَ لَیْلَةٍ أَلْفَ رَکْعَةٍ.[1]

5-کَانَ عِنْدَ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ع أَرْبَعَةُ دَرَاهِمَ مِنَ الْفِضَّةِ فَتَصَدَّقَ بِوَاحِدٍ لَیْلًا وَ بِوَاحِدٍ نَهَاراً وَ بِوَاحِدٍ سِرّاً وَ بِوَاحِدٍ عَلَانِیَةً فَنَزَلَ‏ الَّذِینَ یُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ بِاللَّیْلِ‏^[2]

6-َ أَنَّهُ کَانَتْ غَلَّةُ عَلِیٍّ أَرْبَعِینَ أَلْفَ دِینَارٍ فَجَعَلَهَا صَدَقَةً^[3] وَ أَنَّهُ بَاعَ سَیْفَهُ وَ قَالَ لَوْ کَانَ عِنْدِی عَشَاءٌ مَا بِعْتُهُ.[4]

7-وَ قَالَ لَهُ رَجُلٌ وَ رَأَى عِنْدَهُ وَسْقَ نَوًى مَا هَذَا یَا أَبَا الْحَسَنِ قَالَ مِائَةُ أَلْفِ عَبْدٍ إِنْ شَاءَ اللَّهُ فَغَرَسَهُ فَلَمْ یُغَادِرْ مِنْهُ نَوَاةٌ وَاحِدَةٌ فَهُوَ مِنْ أَوْقَافِهِ.[5]

{ترجمه: مردی در نزد علی ع بار بسیار نخل را دید ، پرسید که این ها چیست ؟ علی ع فرمود صد هزار نخل خرما ، علی ع همه را غرس کرد و همه را در راه خدا داد و حتی یک هسته خرما را هم نگاه نداشت ، این نخل ها از اوقاف علی ع است}

8-الصَّادِقُ ع‏ أَنَّهُ أَعْتَقَ أَلْفَ نَسَمَةٍ مِنْ کَدِّ یَدِهِ جَمَاعَةً لَا یُحْصَوْنَ کَثْرَةً.[6]

نکات_نفسیری

1-کسانى که اهل نماز و زکات نیستند، حقّ ولایت بر مردم را ندارند. إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللَّهُ‏ ... ( «إِنَّما»، نشانه‏ى انحصار ولایت در افراد خاصّ است)[1]

2-معمولًا دستور به نماز همراه با زکات در قرآن آمده است. شاید اشاره دارد به اینکه یاد خدا باید همراه با توجّه به خلق خدا باشد

3-بعضى از مفسران گفته‏اند تعبیر به" اقیموا" اشاره به این است که نماز شما تنها اذکار و اوراد نباشد بلکه آن را بطور کامل بپا دارید که مهمترین رکن آن توجه قلبى و حضور دل در پیشگاه خدا و تاثیر نماز در روح و جان آدمى است‏

4-نماز و زکات دو دستور مهم دینی است که اولی موجب تحکیم رابطه میان بندگان و خداوند متعال است و البته مهم ترین عامل پیوند با خداوند متعال؛ چراکه فرموده است اقم الصلوه لذکری.

و دومین دستور مهم زکات است. این دستور موجب تقویت همبستگی های اجتماعی است [2]

#امام_و_آقا

1-نماز، دری گشوده بر روی همه‌ی آحاد امت است که از آن میتوان به هدایت و رحمت خداوند رسید و زندگی را در سمت و سوی درست و سرشار از خیر و برکت قرار داد. سلامت معنوی هر فرد وابسته به نماز است و صراط مستقیم و حیات طیبه‌ی هر جامعه نیز تنها با اقامه‌ی نماز در آن تحقق می‌یابد. اینهمه تأکید بر اقامه‌ی نماز در کتاب و سنت، هدفی جز این ندارد که این باب رحمت بر روی فرد و جامعه‌ی مسلمان گشوده بماند و فرصت بهره‌مندی از آن دست دهد.[1]

2-تجربه‌های روزگار نشان داد که بیاعتنایی به نماز، چه بر سر یک انسانی و چه بر سر جهاد انسانها میآورد؛ هم جهاد را تعطیل میکند، هم جهت مبارزه را از جهاد بودن خارج میکند و به مبارزه‌ی برای قدرت و برای هوای نفس تبدیل میکند. آن چیزی که مبارزه‌ی یک انسان و چالش یک امت را رنگ جهاد و معنای جهاد میبخشد، همان توجه به خداست، که قوامش به نماز است. لذا اولین واجبی که بر پیغمبر واجب میشود، نماز است[2]

3-انسان در زندگی شخصی‌اش، گاه بر اثر محنتها و شدّتها و مصیبتها، و در زندگی جمعی‌اش گاه با حوادث تحول آفرین مانند حرکت عمومی به سوی جهاد یا انفاق یا کمک به نیازمندان، به عامل ذکر نزدیک می‌شود، و گاه با سرگرمیهای هوس آلود و غرق شدن در سرخوشی و اشرافیگری و عیش بارگی، از آن دور می‌افتد. عنصری که می‌تواند در همه‌ی این احوال او را به بهشت «ذکر» نزدیک یا نزدیکتر کند، نماز است.[3]

4- جنبه‌ی اجتماعی و ترجمان اجتماعی نظام‌ساز زکات این است که انسانی که در محیط اسلامی و جامعه‌ی اسلامی، برخوردار از مال دنیوی است، خود را متعهّد میداند، مدیون میداند، طلبکار نمیداند، خود را بدهکار جامعه‌ی اسلامی میداند؛ هم در مقابل فقرا و ضعفا، هم در مقابل سبیل‌الله؛ بنابراین زکات با این نگاه، یک حکم و شاخص نظام‌ساز است.[4]

5-با مطرح شدن امیرالمومنین علیه‌الصلاه والسلام به عنوان حاکم و امام و ولی اسلامی، همه‌ی مسلمانان درطول تاریخ باید بدانند که حاکم اسلامی، باید فردی در این جهت، با اینقواره‌ها و نزدیک به این الگو و نمونه باشد.[5]

#شعرو_و_داستان

1-در سجده سرت شکافت مولای نماز

2-یکی از اسراء نمازش که تمام شد، سربازش عراقی صدایش کرد و گفت: - شماها از نماز خواندن خسته نمی شوید؟ همیشه می بینم چند نفر در حال نماز هستید، حتی شبها و نیمه شبها، شما خواب ندارید؟ آن برادر با آرامش رو به سرباز عراقی کرد و جواب داد: - ما به خاطر همین نماز اینجا اسیر شده ایم. نماز همه چیز ماست. نماز نور چشم ماست[1]

3-یکی از دوستان نزدیک شهید رجائی چنین می‌گوید: روزی حدود ظهر نزد شهید بزرگوار رجائی بودم صدای اذان شنیده شد، در حالی که ایشان از جایشان حرکتی کرده، می‌خواستند خود را برای اقامه‌ی نماز آماده کنند، یکی از خدمتگزاران وارد اتاق شد و گفت: غذا آماده است، سرد می‌شود، اگر اجازه می‌فرمایید بیاورم، شهید رجائی فرمودند: خیر بعد از نماز. وقتی که خدمتگزار از اتاق خارج شد، ایشان با چهره‌ای متبسم و دلی آرام خطاب به من فرمودند: عهد کرده‌ام هیچ وقت قبل از نماز ناهار نخورم اگر زمانی ناهار را قبل از نماز بخورم. یک روز روزه می‌گیرم [2]

#نظرات_شخصی

1-

حاکم جامعه اسلامی باید در همه ارزش ها پیشگام و پیشقدم باشد؛ چراکه مردم جامعه اسلامی او را بعنوان الگو و پیشگاه خود به حساب می آورند. لذا حضرت علی علیه السلام در نعجهج البلاغه فرمودند: من جعل نفسه للناس اماما فلیبدأ بتعلیم نفسه قبل تعلیم غیره.و از شاخص ترین ارزش ها و بایسته های دینی همانا نماز  و زکات است کی متکفل بعد فردی و ارتباط شخص با خداوند و دیگری متکفل بعد اجتماعی و ارتباطات افرادد با یکدیگر است. از همین رو حاکم و کارگزار جامعه اسلامی باید در تعهد و حساسیت نسبت به آموزه های دینی سرامد باشد؛ یعنی برای انتخاب و تعیین مسول جامعه اسلامی تنها نباید به تخصص و توان فنی فرد نگریست بلکه باید در کنار آن و بلکه قبل از آن به تعهد شخص نسبت به دستورات دینی خاصه نماز و انفاق و و ایثار نگریست. واساسا از مهم ترین تفاوات های جامعه اسلامی با جامعه غیر اسلامی در همین نوع انتخاب مسولین است

2-

اگر در جامعه اسلامی هنگام انتخاب مسولین میزان تقید و تعهد آنها نسبت به احکام و دستورات الهی سنجیده شود و از مهم ترین ملاکهای انتخاب همین مساله باشد، لاجرم خیلی از مشکلات و نواقص هم بعدا پیش نخواهد آمد.

مثلا کسی که برای رأی آوردن و تصدی مسولیت خیلی راحت صداقت را زیر پا میگذارد و دست به دامن تزویر و دورویی میشود، مشخصا چنین شخصس دغدغه گسترش و ترویج ارزش ها و آموزه های اسلامی را ندارد چرا که اگر داشت، به راحتی مردم رافریب نمیداد و تزویر نمی کرد... ویا مثلا کسی که مردم را با عدم صداقت میترساند از رقیب که اگر آنها سرکار بیایند جنگ میشود و یا در خیابان ها دیوار میشکند!

پر واضح است که نمیشود با روی کار آمدن چنین افرادی انتطار داشت که فضای کلی کشور به سمت اعتلای مفاهیم اخلاقی و دینی پیش برود.