نور در حرم نور

#داستان

خاطره ای از دوران تبعید حضرت آقا به شهر ایرانشهر استان سیستان و بلوچستان: « من خودم در بلوچستان تبعید بودم... دستگاه‌ها نمی‌خواستند بگذارند تلاشی از سوی ما انجام بگیرد؛ اما در عین حال ما گفتیم بیایید کاری کنیم که یک نشانه‌ای از اتحاد شیعه و سنی را در این شهر نشان بدهیم؛ که این مسئلهٔ هفتهٔ وحدت - ولادت نبی اکرم در دوازدهم ربیع‌الاول به روایت اهل سنت، و در هفدهم ربیع‌الاول به روایت شیعه - آن روز به ذهن ما رسید و در ایرانشهر آن را عمل کردیم؛ یعنی از دوازدهم تا هفدهم جشن گرفتیم.»

خون دلی که لعل شد

#آیات مرتبط

مفاهیمی چون «واعتصموا...»(نساء/ 164)، «تعاونوا...»(مائده/ 2)، «اصلحوا...»(نساء/ 164)، «اصلاح بین الناس...»(نساء/ 114)، «الَّف بینهم...»(انفال/ 63)، «امّةٌ واحدة...»انبیاء/ 92، «امّة وسط...»(بقره/ 142)، «حزب الله»(مجادله/22)، «صبغة الله...»(بقره/128) و «اخوة» (حجرات/10 ) که در جای جایِ قرآن بیان شده است، دلیل مبرهنی بر اهمیت وحدت نزد خداوند متعال است.

#متفرقه

تمدن نوین اسلامی، تمدنی خدامحور، دین بنیاد و حق گراست و یکی از ملزومات و راهبردهای مهم آن، ایجاد همگرایی در جهان اسلام است. در حالی که وحدت، زمینه ساز تحقق تمدن نوین اسلامی است، در این سو تمدن نوین اسلامی نیز بسترساز تحکیم و تقویت اتحاد و انسجام بین مسلمانان و کشورهای اسلامی است که به عنوان ایده برتر میتواند از طریق توانایی در جلب توجه و جذب ملت های مسلمان و متعاقب آن تأثیرگذاری نرم، روند پیشرفت و تعالی فکری، معنوی و مادی در میان ملل مسلمان را رونق بخشیده و جوامع اسلامی را به سمت ساخت یک قدرت بزرگ در جهان به حرکت در آورد.

#متفرقه

قرآن کریم در سوره مبارکه شوری می‌فرماید: «شرع لکم من الدّین ما وصّى به نوحاً و الذی أوحینا إلیک و ما وصّینا به ابراهیم و موسى‏ و عیسى‏ أن أقیموا الدّین و لا تتفرّقوا فیه»(شوریر۱۳) یکی از بحثهایی که از مقوّمات اصلی وحدت است، چه در بین شیعیان و اهل سنت و یا مسلمانان و سایر ادیان، عمل به این آیه شریفه است که می‌فرماید وظیفة همه‌ی انبیا از نوح و ابراهیم گرفته تا پیامبر اسلام، اقامه‌ دین در جهان است. ما اگر این اصل را به عنوان یک تکلیف به حساب نیاوریم، بحث از وحدت بحثی بی‌نتیجه خواهد ماند. این آیه نیز مؤیّد همان نکته‌ اول است که اصلا تشریع دین برای چیست؟ می‌فرماید وظیفه‌ اولیه‌ همه انبیا اقامه و اجرای دین است.
این که می‌گویند «دین امری شخصی است و ما به اعمال و عقاید دیگران چکار داریم؟» حرف نادرستی است. وظیفة حکومت اسلامی، وظیفه انبیا طبق این آیه شریفه اقامه‌ دین است. اگر حاکم اسلامی ببیند یک حکم از احکام دین در جامعه معطل مانده و به آن عمل نمی‌شود، وظیفه‌ دارد که آن را اجرا نماید و مبنای فکری و علمی‌اش نیز همین آیه است.
ما اگر بخواهیم تمدن اسلامی در پرتو وحدت شیعه و سنی و پیروان ادیان الهی داشته باشیم، باید این مؤلفه را بپذیریم که دین باید اجرا شود، امروز اگر بخشی از شیعیان بگویند در زمان غیبت ما وظیفه‌ای برای اجرای دین نداریم یا اهل سنت بگویند ما وظیفه‌ای برای اجرای دین نداریم، بلکه از هر کسی که حاکم شد تبعیت می‌کنیم، اینها چه زمانی می‌توانند فکر بلندی مثل تمدن اسلامی را تصور کنند؟ البته براساس مبانی شیعه اجرای دین به نحو کامل در زمان ظهور حضرت حجت(عج) پیاده می‌شود؛ اما در محدوده‌ای که ما توانایی داریم، باید این را به عنوان یک اصل قرار بدهیم.

#حضرت آقا

نباید به وحدت به چشم تاکتیک نگاه کرد؛ وحدت یک اصل اسلامی است: « واعتصموا بحبل‌اللَّه جمیعا»(1). یعنی اعتصام به حبل‌اللَّه، جمیعاً و مجتمعاً لازم است. اعتصام به حبل‌اللَّه، به صورت تک تک ممکن نمیشود: «ولاتفرّقوا»(2).

#حضرت آقا

جمع بندی صحبت های حضرت آقا در مورد وحدت از سایت ایشان به نشانی:

http://farsi.khamenei.ir/others-note?id=43951

وحدت بین مذاهب اسلامی، خمیرمایه و جوهره‌ی انسجام‌بخشی به جبهه‌ی اسلام ناب و شکل‌گیری تمدن نوین اسلامی بوده و تنها نسخه‌ی شفابخش برای التیام دردهای پیکر زخم‌آلود امت اسلام در فضای غبارآلود کنونی است. وحدت امت اسلامی از دیرباز، آرمان مصلحان صادق و پیشگامان دلسوز امت اسلامی بوده و برای تحقق آن با بیان و بنان خویش مجاهدت‌های فراوان در عرصه‌های مختلف انجام نموده‌اند وحتی در این راه از بذل جان دریغ ننموده‌اند.
طلوع خورشید انقلاب اسلامی در ایران نقطه عطفی برای تحقق امت واحد اسلامی شد و رهبران آن راه نجات امت اسلامی را در وحدت و تقریب بین مذاهب اسلامی دانسته‌اند، تا امت اسلامی را از تلاطم امواج فتنه‌ها و جدایی‌های ساختگی به ساحل امن وحدت و همبستگی و همگرایی برسانند. در این نوشتار کوشیده شده اندیشه‌های راهبردی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در زمینه‌ی وحدت تبیین شود.
 
نسخه شفابخش امت اسلامی
وحدت از منظر حضرت آیت‌الله خامنه‌ای نه امری تاکتیکی و استراتژی، بلکه یک اصل اسلامی است، در این زمینه می‌فرمایند: «نباید به وحدت به چشم تاکتیک نگاه کرد؛ وحدت یک اصل اسلامى است.»(۱) این بیان معظم‌له، علاوه بر تبیین حقیقت وحدت و خاستگاه دینی آن، پاسخ به آن دسته دیدگاه‌هایی است که وحدت را یک امر صرفاً تاکتیکی یا استراتژیکی قلمداد می‌نمایند. لذا ایشان وحدت را از واجبات و ضروریات دین مبین اسلام معرفی می‌نمایند، «تقریب را لازم و واجب و ضروری و در جهت اهداف نظام اسلامی می‌دانیم.»(۲) و در کلام دیگری تصریح نموده‌اند: «وحدت بین مسلمین، به صد دلیل واجب، و به صد دلیل ممکن است»(۳) و «تنها نسخه شفا بخش برای علاج دردهای جهان اسلام می‌باشد.»(۴)

به خاطر ضرورت واهمیت این موضوع و احاطه‌ی همه جانبه‌ی ایشان بر مسائل دنیای اسلام و با اهتمام کامل به تقریب مذاهب اسلامی می‌فرمایند: «بنده آرزویم این است که حیاتم در راه وحدت مسلمین باشد؛ مماتم هم در راه وحدت مسلمین باشد.»(۵) با توجه به اهمیت موضوع وحدت باید آن را صحیح و مطابق با آموزه‌های دینی معنا نمود و از سطحی‌نگری در مورد آن اجتناب نمود. بنابراین برداشت صحیح از واژه وحدت و تقریب می‌تواند نقش ویژه‌ای در تسهیل تقریب مذاهب اسلامی ایفا نماید.
 
ماهیت وحدت اسلامی
رهبر انقلاب اسلامی معانی متعددی برای وحدت بیان نموده‌اند، از آن جمله می‌توان به این که وحدت یعنی: مقابله با دشمن و همدلی با همدیگر(۶)، تکیه بر مشترکات(۷)، همکاری فِرَق مسلمین با همدیگر و عدم معارضه و مضادّه آن‌ها با هم(۸)، احساس برادری(۹)، نفی تنازع نه نفی اثبات عقیده(۱۰)، یکدلی عاطفی و سیاسی در مقابل دشمن(۱۱) اشاره نمود. در منظومه‌ی فکری ایشان در زمینه وحدت به‌طور مکرر برضروری بودن تحقق اتحاد بین مذاهب اسلامی تأکید و از تفرقه و فرقه‌گرایی به عنوان سهم مهلک امت اسلامی یاد شده است. از جمله ضرورت‌هایی که در کلام معظم‌له بیان شده می‌توان به این موارد اشاره نمود: وحدت یک اصل اسلامی و قرآنی(۱۲)، شرط اصلى اعلاى کلمه‌ی اسلام(۱۳)، فریضه‌ای شرعی و عقلی و مقدس(۱۴)، زمینه‌ساز همه‌ی کار‌های نیک(۱۵)، رمز پیروزی و اقتدار امت اسلامی(۱۶) و بزرگ‌ترین پیام سیاسی اسلام(۱۷) است.
 
هدف همه‌ی انبیاء و رهبران الهی رساندن مردم به سعادت در پرتو تشکیل حکومت دینی است. اسلام، دینی است که اگر همه معتقدین به فرامین آن متحد شوند و از دشمنی و تقابل‌گرایی‌های ساختگی که نوعاً تولید شده بنگاه‌های تفرقه‌افکن استعمار و استکبار است، برحذر باشند، می‌توانند زیر پرچم وحدت به اهداف تشکیل امت اسلام رهنمون شوند. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در موارد متعددی به اهداف و کارکردهای وحدت اشاره نموده‌اند که از آن جمله می‌توان به: شالوده‌ریزی و تکوین بنیان‌های تمدن نوین اسلامی(۱۸)، خروج از سیطره‌ی سیاسی و اقتصادی دشمن(۱۹)، نجات امت اسلامی از سلطه‌ی استکبار(۲۰)، قرار گرفتن وحدت در خدمت و در جهت حاکمیت اسلام(۲۱)، جلوگیری از مرعوب شدن دولت و ملت‌های مسلمان در برابر استکبار(۲۲)، تشکیل امت واحده(۲۳)، جهانی شدن ارزش‌های اسلامی(۲۴)، نقش‌آفرینی مسلمانان در عرصه‌های جهانی(۲۵)، پیش‌بردِ حرکت عمیق امت اسلامی به سمت پیروزی(۲۶)، دارای کارایی در برابر جبهه‌ی مقابل اسلام و امت اسلامی(۲۷) و اهداف بسیار دیگر که معظم‌له در بیانات مختلف به آنها اشاره نموده‌اند.
 
عوامل درونی ضد وحدت
عوامل و بسترهای ایجاد تفرقه در بین مذاهب اسلامی که برخی از عوامل درونی و برخی دیگر از عوامل بیرونی نشأت می‌گیرد، امروزه سبب انشقاق بین مذاهب اسلامی شده است که با آگاه شدن ملت‌ها و خودباوری دولت‌های اسلامی می‌توان مانع از ایجاد تفرقه و شعله‌ور شدن آتش فتنه در جهان اسلام شد. از دیدگاه حضرت آیت‌الله خامنه‌ای مهم‌ترین عامل درونی ایجاد تفرقه پیروی کردن از شیطان است.(۲۸) جهان اسلام، تابع یک خدا، یک پیامبر و دارای یک کتاب است، لکن شیطان با وسوسه‌ی خود در افکار و قلوب مسلمانان، از همین عوامل وحدت آفرین، عامل تفرقه می‌سازد.

جهالت و کج‌فهمی یکی دیگر از آسیب‌های درونی وحدت مذاهب اسلامی است که رهبر انقلاب اسلامی بارها بر آن تأکید نموده‌اند، ایشان می‌فرماید: «نمى‌خواهیم بگوییم اختلاف شیعه و سنى همیشه مربوط به استعمار بوده؛ نه، احساساتِ خودشان هم دخیل بوده؛ بعضى از جهالت‌ها، بعضى از تعصب‌ها، بعضى از احساسات، بعضى از کج‌فهمی‌ها دخالت داشته؛ لیکن وقتى استعمار وارد شد، از این سلاح حداکثر استفاده را کرد.»(۲۹) جهالت از حقایق آموزه‌های دینی، سبب می‌گردد که از یک آموزه، تفسیرهای گوناگون و گاهی متناقض ارائه گردد. در سایه‌ی این تفاسیر گوناگون، برخی ساده‌اندیشان، گروه مقابل خود را تکفیر می‌نمایند و خود را حق می‌پندارند. از اینجاست که زبان به تکفیر گشوده و اساس تفرقه در بین مسلمانان را بنیان می‌نهند.

همچنین غرور و خود برتربینی و تعصبات قومیتی و فرقه‌ای و مذهبی سبب جنگ‌افروزی‌های فراوان در جهان اسلام شده است. به عبارتی، توهین به عقاید مذهبی و آداب قومی، یکی از عوامل اصلی در ایجاد تفرقه در جوامع اسلامی هستند. لذا رهبر انقلاب اسلامی آن را به عنوان خط قرمز نظام اسلامی معرفی می‌نمایند و تأکید می‌کنند: «خط قرمز از نظر نظام اسلامى و از نظر ما، عبارت است از اهانت به مقدسات یکدیگر. آن کسانى که نادانسته، از روى غفلت، گاهى از روى تعصب‌هاى کور و بی‌جا، چه سنّى و چه شیعه، به مقدسات یکدیگر توهین می‌کنند، نمی‌فهمند چه می‌کنند. بهترین وسیله براى دشمن همین‌ها هستند؛ بهترین ابزار در دست دشمن همین‌ها هستند؛ این خط قرمز است.»(۳۰)
 
عوامل بیرونی ضد وحدت
عوامل بیرونی زیادی ناقض وحدت هستند، استعمار و استکبار نقش عمده و اصلی در ایجاد و استمرار تفرقه و دامن زدن به آن را برعهده دارد.(۳۱) برخی از حُکام و دولت‌های اسلامی وابسته، خواسته یا ناخواسته در ایجاد و تزریق سهم مهلک تفرقه ایفای نقش می‌نمایند که اینها را هم باید از جمله آسیب‌های بیرونی وحدت شمرد. رهبر انقلاب در تبیین این مسئله می‌فرمایند: «بخشی از سرزمین‌های اسلامی، به حضور و تصرف ایادی شرک و کفر و استکبار آلوده شده و با سوء تدبیر و خباثت بعضی از حکام ممالک اسلامی، اختلافات تازه و برادرکشی‌های بی‌سابقه در میان مسلمین پدید آمده است. این چیزی است که قلب هر مسلمان غیور و معتقد به عزت اسلام و وحدت مسلمین را جریحه دار می‌سازد.»(۳۲)

همچنین گروه‌ها و جریان‌های تکفیری دست‌ساز استکبار جهانی که به طور بی‌سابقه و فزاینده‌ای در حال رشد و نمو در بعضی جوامع اسلامی هستند، نقش پیاده‌نظام دشمن در اجرای اهداف آن را دارند.(۳۳) از جمله مذاهب جعلی در جهان اسلام، وهابیت است که در قرن اخیر در جهان اسلام پدید آمد و برخی از ساده‌اندیشان جهان اسلام را هم با خود همراه ساخت.
 
آثار و پیامدهای تفرقه
بدون تردید تفرقه، پیامدها و آثار مخربی در بین جوامع اسلامی داشته است، «جنگ شیعه و سنّی برای دشمنان اسلام خیلی قیمت دارد. اختلاف و تفرقه میان امّت اسلامی موجب می‌شود که معنویت، طراوت، قدرت، شکوه و عظمت ائتلاف ملی شما را در هم بشکند و همان‌طور که قرآن فرموده است «وَتَذهَبَ ریحُکُم»(۳۴)».(۳۵) تفرقه سبب می‌گردد که قدرت جهان اسلام به تحلیل و ضعف سوق یابد، تسلّط و سیطره‌ی دشمنان بر کشورهای اسلامی هم از نتایج تفرقه بین ملت‌های مسلمان است.(۳۶) به عبارتی دیگر، اختلاف و تفرقه شاهراه بزرگ نفوذ دشمنان در جوامع اسلامی است که تاکنون از این راه ضربات فراوانی بر پیکره امت اسلامی وارد نموده است، لذا معظم‌له هشدار دادند که: «امروز، بیشتر از همیشه باید به وحدت کلمه مسلمین اهمیت داد؛ چون اختلاف، راه همیشگی نفوذ دشمنان در جوامع اسلامی است.» (۳۷)

حکومت‌های طاغوتی با استفاده از اختلافات مذهبی در عرصه سرزمینی، تلاش دارند که جامعه را به نزاع مشغول سازد تا خود به سادگی بر آنان مسلط گردد. استعمار پیر نیز از اصل «تفرقه بیانداز و حکومت کن» بسیار استفاده نموده است. لذا دشمنان وقتی در بین ملت‌های مسلمان تفرقه ببینند، بدون تردید برای ضربه زدن در بین مسلمین طمع خواهند کرد.(۳۸) فشار، تحریم، تضعیف و تخریب برخی کشورهای اسلامی به خاطر تفرقه در جامعه اسلامی است.(۳۹)
 
نتیجه
در جمع‌بندی باید گفت از دیدگاه رهبر انقلاب اسلامی راهبرد وحدت، لازم‌ترین و واجب‌ترین و حتی ضروری‌ترین آرمان برای امت اسلامی محسوب می‌شود. رهبر انقلاب با آگاهی از زمانه و اوضاع جهان اسلام، تلاش دارند که جامعه اسلامی را به سوی وحدت آگاهانه سوق دهند و لذا بر امت اسلامی خصوصاً عالمان و حاکمان آن ضروری است که سطح آگاهی خویش را از این نسخه شفابخش و حیاتی ملت‌های مسلمان افزایش داده و آن را به عنوان اصلی مسلم از اصول مترقی اسلام ناب پذیرفته و با ایمان به این که تحقق تمدن نوین اسلامی متوقف بر انسجام و اتحاد امت اسلامی هست تمام توان خویش را برای اجرایی شدن و گسترش آن به کار گیرند.
 
پانوشت:
۱) بیانات در دیدار رئیس جمهور موقت افغانستان و رهبران مجاهدان افغانی ۱۳۶۸/۰۷/۱۱
۲) بیانات در جلسه پرسش و پاسخ دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی ۱۳۸۲/۲/۲۲
۳) بیانات در دیدار کارگزاران حج ۱۳۷۶/۱۲/۱۳
۴) بیانات در دیدار مسئولان نظام و سفراى کشورهاى اسلامى ۱۳۹۴/۴/۲۷
۵) بیانات در دیدار جمعی از علماى اهل سنّت پاکستان ۱۳۷۲/۱۰/۲۷
۶) بیانات در دیدار میهمانان شرکت‌کننده در کنفرانس وحدت اسلامی ۱۳۶۸/۰۷/۲۴
۷) بیانات در دیدار مسئولان نظام و میهمانان کنفرانس وحدت اسلامی‌ ۱۳۹۲/۱۰/۲۹
۸) بیانات در دیدار میهمانان کنفرانس وحدت اسلامی ۱۳۷۳/۶/۴
۹) بیانات در دیدار جمعی از روحانیون حوزه‌های علمیه‌ی اهل سنت ۱۳۶۸/۱۰/۰۵
۱۰) بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم و مسئولان و جمعی از شیعیان استان سرحدّ پاکستان‌ ۱۳۶۸/۰۷/۱۹
۱۱) بیانات در دیدار کارگزاران حج ۱۶/۱۲/۱۳۷۵
۱۲) بیانات در دیدار رئیس جمهور موقت افغانستان و رهبران مجاهدان افغانی ۱۳۶۸/۰۷/۱۱
۱۳) بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم ۱۳۶۸/۰۷/۰۵
۱۴) بیانات در دیدار میهمانان کنفرانس وحدت اسلامی ۱۳۷۳/۶/۴
۱۵) بیانات در دیدار مسئولان استان سیستان و بلوچستان ۱۳۷۹/۸/۱۶
۱۶) بیانات در اجتماع بزرگ زائران و مجاوران حضرت رضاعلیه السلام ۱۳۷۹/۱/۶
۱۷) بیانات در دیدار کارگزاران حج ۱۳۷۷/۱۱/۲۸
۱۸) بیانات در دیدار جمعی از دانش‌آموزان و دانشجویان ۱۳۷۳/۰۸/۱۱
۱۹) بیانات در دیدار شرکت کنندگان در همایش کنفرانس وحدت اسلامى ۱۳۸۵/۵/۳۰
۲۰) پیام به کنگره بزرگداشت حضرت آیت‌الله العظمى بروجردى و علامه شیخ محمود شلتوت ۱۳۷۹/۱۰/۱۸
۲۱) بیانات در دیدار مسئولان نظام و میهمانان شرکت کننده در کنفرانس وحدت‌اسلامی ۱۳۶۹/۰۷/۱۶
۲۲) بیانات در دیدار مسئولان و سفرای کشورهای اسلامی ۱۳۸۰/۹/۲۵
۲۳) بیانات در دیدار کاگزاران نظام ۱۳۷۸/۴/۱۰
۲۴) بیانات در مراسم بیعت طلاب و روحانیون ۱۳۶۸/۰۴/۰۴
۲۵) بیانات در دیدار جمعی از ائمه‌ی جمعه‌ی کشورهای نامیبیا، موزامبیک، آفریقای جنوبی و لسوتو ۱۳۶۸/۱۲/۰۳
۲۶) بیانات در دیدار کارگزاران نظام ۱۳۸۶/۱/۱۷
۲۷) بیانات دردیدار مسئولان نظام‌ و سفرای کشورهای اسلامی ۱۳۸۹/۶/۱۹
۲۸) بیانات در دیدار مردم خرم‌آباد ۱۳۷۰/۰۵/۳۰
۲۹) بیانات در دیدار شرکت‌کنندگان در هم‌اندیشى علماى شیعه و اهل تسنن ۱۳۸۵/۱۰/۲۵
۳۰) بیانات در دیدار مردم سقز ۱۳۸۸/۲/۲۹
۳۱) بیانات در دیدار مسئولان نظام و سفرای کشورهاى اسلامى ۱۳۹۳/۳/۶
۳۲) انتصاب حجت‌الاسلام والمسلمین حاج سیّد احمد خمینی به سرپرستی حجاج ایرانی ۱۳۷۰/۰۱/۱۷
۳۳) بیانات در دیدار جمعی از روحانیون حوزه‌های علمیه‌ی اهل سنت ۱۳۶۸/۱۰/۰۵
۳۴) سوره أنفال، آیه ۴۶
۳۵) ییانات‌ در دیدار مردم زاهدان ۱۳۸۱/۱۲/۰۲
۳۶) بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم در سالروز میلاد امیرالمؤمنین ۱۳۸۵/۵/۱۷
۳۷) بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم ۱۳۶۸/۰۷/۰۵
۳۸) بیانات در دیدار شرکت کنندگان در همایش جهان اسلام ۱۳۸۲/۱۰/۲
۳۹) بیانات در دیدار کارگزاران نظام و سفرای کشورهای اسلامی ۱۳۷۹/۱۰/۷

#حضرت آقا

وصیّتی که خدای متعال در آن آیه‌ی شریفه‌ی سوره‌ی شوری، به نوح و به ابراهیم و به موسی‌ و به بقیّه کرده است: اَن اَقیمُوا الدّین؛ (۱۲) آنکه مورد نظر است، اقامه‌ی دین است؛ یعنی همه‌ی دین را باید اقامه کرد؛ وَ لاتَتَفَرَّقوا فیهِ کَبُرَ عَلَی المُشرِکینَ ماتَدعوهُم اِلَیهِ اللهُ یَجتَبی اِلَیهِ مَن یَشآءُ وَ یَهدی اِلَیهِ مَن یُنیب؛ (۱۳) یعنی همه‌ی دین - همه‌ی اجزا و همه‌ی ارکان دین - مورد توجّه است، و معارض اصلی هم در مقابل این حرکت و این رویکرد - یعنی اقامه‌ی دین بتمامه، بجمیع اجزائه، بکلّه - عبارتند از قلدرهای عالم، مستکبران عالم؛ کَبُرَ عَلَی المُشرِکینَ ما تَدعوهُم اِلَیه؛ (۱۴) آنچه تو به آن دعوت میکنی، برای مشرکین‌[گران است]؛

21/12/93

#نکات تفسیری

«شَرَعَ» از «شَرِیعَةٍ» به معناى راهى است که مردم را به ساحل رودخانه‏هاى بزرگ مى‏رساند، مانند شریعه‏ى علقمه براى رسیدن به آب رود فرات. از آنجا که احکام دین، راه رسیدن به کمالات است، به آن شریعت گفته مى‏شود.

تفسیر نور(10جلدى)، ج‏8، ص: 382

#آیات مرتبط

وحدت در عرض اطیعوالله‏

أَطیعُوا اللّهَ (مکتب) وَ رَسُولَهُ (رهبر) وَ لا تَنازَعُوا (وحدت‏ انفال/ 46.

 گوساله پرستی ترجیح بر تفرقه‏

إِنِّی خَشیتُ أَنْ تَقُولَ فَرَّقْتَ بَیْنَ بَنی إِسْرائیل‏ طه/ 94.

#روایت

کسی که به تفرقه دعوت میکند هرچند زیر عمامه من باشد او را بکشید.

َ إِیَّاکُمْ‏ وَ الْفُرْقَةَ فَإِنَّ الشَّاذَّ مِنَ النَّاسِ لِلشَّیْطَانِ کَمَا أَنَّ الشَّاذَّ مِنَ الْغَنَمِ لِلذِّئْبِ‏ أَلَا مَنْ دَعَا إِلَى هَذَا الشِّعَارِ  فَاقْتُلُوهُ وَ لَوْ کَانَ تَحْتَ عِمَامَتِی هَذِه‏...

نهج البلاغه

#نکات تفسیری

عوامل تحکیم وحدت‏

1. نماز

با جماعت و جمعه خوانده شود.

2. گرسنگی وروزه‏

تا درد دیگران را لمس کند.

3. حج‏

عامل دیگر، با یک لباس و یک شعار و یک محور و یک حرکت و یک زمان و یک مکان و یک هیأت.

4. زکات و خمس‏

برای کمک رسانی، که عامل وحدت میان طبقات مردم است: وَ الْمُولَّفَةِ قُلُوبُهُمْ‏ توبه/ 60.

5. جهاد

برای نجات مستضعفان بوده و عامل دیگر وحدت است.

6. امر به معروف و نهی از منکر

نشانه دلسوزی برای رخنه نکردن فساد در انسان و تمایل به نشر خوبی‏هادر جامعه است.

7. توحید درمعبود

توحید در معبود، نژاد، زبان، رهبری، قانون‏

8. اخلاق‏

ازدواج، صله رحم، سلام، عیادت، زیارت، هدیه، تفقّد، اطعام، قرض الحسنه، ادخال السّرور، تشییع جنازه و همسایه‏داری در سایه وحدت است.

9. دوری از اسباب تفرقه‏

آنچه سبب تفرقه می‏شود در اسلام ممنوع است؛ از قبیل: سوء ظنّ، تجسّس، غیبت، ناسزا، بد صدا زدن، سخن‏چینی، حیله و غش، قطع رحم، حسد، قمار، تکبّر و ....

10. برخورد منصفانه‏

إِنّا أَوْ إِیّاکُمْ لَعَلی هُدی أَوْ فی ضَلالٍ مُبینٍ‏ سبأ/ 24.

فیش های تبلیغی آ.قرائتی.

#نکات تفسیری

عوامل تفرقه‏

1. هواها وحب وبغض ها

در فضای اخلاص ... لا نُفَرِّقُ بَیْنَ أَحَدٍ مِنْ رُسُلِهِ‏ بقره/ 285.

قَالَ أَمِیرُ الْمُومِنِینَ (علیه السلام): إِنَّمَا أَنْتُمْ إِخْوَانٌ عَلَی دِینِ اللَّهِ مَا فَرَّقَ بَیْنَکُمْ إِلا خُبْثُ السَّرَائِرِ وَ سُوءُ الضَّمَائِرِ نهج‏البلاغه، خطبه 113.

2. خیالها و سوء ظن ها

نَحْنُ أَبْناءُ اللّهِ‏ مائده/ 18.

إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ‏ حجرات/ 12.

3. آرزوها و تلقینات‏

وَ قالَتِ الْیَهُودُ لَیْسَتِ النَّصاری عَلی شَیْ‏ء بقره/ 113.

4. دوستان ناآگاه‏

دوستان ناآگاه و پذیرفتن هر سخن از آنان و تجلیل‏های بی‏مورد از افراد و حسّاس کردن دیگران.

5. دشمنان آگاه‏

ماجرای روضه حضرت فاطمه زهرا (س) در حرم امام کاظم (علیه السلام) هر روز صبح‏

6. بی خبری ازنقشه ها و دوری از واقعیات‏

بی‏خبری از نقشه‏ها و دوری از واقعیات و افراد و مسائل و قضاوت‏های غائبان‏

7. ملی گرایی ونژاد پرستی‏

8. توقعات نابجا

9. حسادت‏

وَ ما تَفَرَّقُوا إِلا مِنْ بَعْدِ ما جاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْیاً بَیْنَهُمْ‏ شوری/ 14.

حسد: وَ مَا اخْتَلَفَ فیهِ إِلا الَّذینَ أُوتُوهُ مِنْ بَعْدِ ما جاءَتْهُمُ الْبَیِّناتُ بَغْیاً بَیْنَهُمْ‏ بقره/ 213.

10. طاغوتها

وَ جَعَلَ أَهْلَها شِیَعاً قصص/ 4.

إِنْ جاءَکُمْ فاسِقٌ‏ حجرات/ 6.

11. سبّ‏

وَ لا تَسُبُّوا الَّذینَ یَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللّهِ فَیَسُبُّوا اللّهَ عَدْواً بِغَیْرِ عِلْمٍ‏ انعام/ 108.

مجموعه فیش هاى تبلیغى(6)، وحدت، ص: 4

12. برداشت های بد

وَ إِذا جاءَهُمْ أَمْرٌ مِنَ الامْنِ أَوِ الْخَوْفِ أَذاعُوا بِهِ وَ لَوْ رَدُّوهُ إِلَی الرَّسُولِ وَ إِلی أُولِی الامْرِ مِنْهُمْ لَعَلِمَهُ الَّذینَ یَسْتَنْبِطُونَهُ مِنْهُم‏ نساء/ 83.

13. تنگ نظری ها

14. ظلم‏

لَوْ شاءَ اللّهُ لَجَعَلَهُمْ أُمَّةً واحِدَةً وَ لکِنْ یُدْخِلُ مَنْ یَشاءُ فی رَحْمَتِهِ وَ الظّالِمُونَ ما لَهُمْ مِنْ وَلِیٍّ وَ لا نَصیرٍ شوری/ 8.

15. دنیا خواهی‏

16. فرقه گرایی‏

وَ لا تَکُونُوا مِنَ الْمُشْرِکینَ مِنَ الَّذینَ فَرَّقُوا دینَهُم‏ روم/ 32- 31.

17. دسیسه دشمن‏

لا تَتَّخِذُوا بِطانَةً مِنْ دُونِکُم‏ آل عمران/ 118.

18. القائات شیطانی‏

إِنَّ الشَّیْطانَ یَنْزَغُ بَیْنَهُمْ‏ اسراء/ 53.

19. تمسخر

لا یَسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ‏ حجرات/ 11.

20. القاب زشت‏

وَ لا تَنابَزُوا بِالالْقابِ‏ حجرات/ 11.

21. غیبت‏

لا یَغْتَبْ بَعْضُکُمْ بَعْضاً حجرات/ 12.

22. فخر فروشی‏

نَحْنُ أَکْثَرُ أَمْوالا وَ أَوْلاداً سبأ/ 35.

23. مخالفت با عدل‏

قالَ مُتْرَفُوها إِنّا بِما أُرْسِلْتُمْ بِهِ کافِرُونَ‏ سبأ/ 34.

24. نبود ایمان به مبدأ ومعاد

25. اشرافی گری و خود برتر بینی‏

ما نَراکَ إِلا بَشَراً مِثْلَنا هود/ 27.

26. تحریک طاغوتها

یُریدُ أَنْ یُخْرِجَکُمْ مِنْ أَرْضِکُم‏ شعراء/ 35.

فیش های تبلیغی آ.قرائتی.

#امام خمینی

مسلمین آنها بودند که مجد آنها دنیا را گرفته بود؛ تمدن‏ آنها فوق تمدنها بود؛ معنویات آنها بالاترین معنویات بود؛ رجال آنها برجسته ترین رجال بود؛ توسعه مملکتشان از همه ممالک بیشتر بود؛ سیطره حکومتشان بر دنیا غالب شده بود. دیدند که با این سیطره، با این وحدت‏ دول اسلامى، نمى‏شود تحمیل کرد چیزهایى را که آنها مى‏خواهند؛ نمى‏شود ذخایر اینها را، طلاى سیاه اینها را، طلاى زرد اینها را، نمى‏شود اینها را قبضه کرد. در صدد چاره برآمدند؛ چاره این بود که بین ممالک اسلامى تفرقه‏ بیندازند.

تجزیه دولت عثمانى‏
شاید بسیارى، بعضى از شما یادشان بیاید جنگ بین المللى را، جنگ اول بین المللى را، که با مسلمین و با دولت بزرگ عثمانى چه کردند. دولت عثمانى یکى از دولى بود که اگر با شوروى طرف مى‏شد، گاهى او را زمین مى‏زد؛ سایر دول حریف میدان او نبودند. دولت عثمانى یک دولت اسلامى بود که سیطره‏اش گرفته بود تقریباً از شرق تا غرب را. آنها دیدند که با این دولت اسلامى به این قوى‏اى نمى‏شود چاره‏اى کرد؛ نمى‏شود ذخایر را برد. بعد از اینکه در آن جنگ- با آن بساط- غلبه پیدا کردند، تجزیه کردند دولت عثمانى را به دول بسیار کوچک کوچک. براى هر یک از آنها هم یا امیرى قرار دادند یا سلطانى قرار دادند یا رئیس جمهورى قرار دادند؛ آنها در قبضه مستعمره‏چیها و ملت بیچاره در قبضه آنها. با این وضع یک دولت عثمانى با آن مجد را زمین زدند و دولت، دولتهاى اسلامى از خواب بیدار نشدند، یا خودشان را به خواب زدند. این دولت عثمانى در تحت ظل خلافت اسلامى، در تحت ظل اتکاى به قرآن مجید، آن مجد را داشت. بعد از آنکه تجزیه شد، در زمان ما، در زمان آتاتورک خبیث، اسلام را در آنجا الغا کردند؛ و الآن دولت ترکیه دولت مسلم نیست؛ دولتْ حسابش از اسلام جداست؛ مراسم دینى ندارد دولت؛ احکام دینى دولت ندارد. لکن ملت شریف ترکیه مسلم هستند؛ و اینها هستند که در سالهایى که به مکه مى‏روند طایفه اینها به نسبت بیشتر از دیگران است؛ دولت یک همچو دولتى است. آن مجد را به اتکاى به اسلام به دست آورد؛ و آنها دیدند که اتکاى به اسلام نقطه بسیار بزرگى است که با این اتکا نمى‏شود دولتهاى اسلامى را از بین برد؛ در ترکیه اسلام را از حساب دولت جدا کردند، و حالا مى‏بینید که در قبرس، که از ترکها کشته مى‏شود، یک مسلم نیست که متأسف باشد. این تأسف دارد که یک دولتى جورى بکند، طورى رفتار بکند، بعد از آنکه در مقابله نصارا زمین بخورد یا از آن کشته داده بشود، دول اسلامى دیگر بى‏تفاوت باشند نسبت به او. اگر یک نفر هم اظهار تأسف بکند یک آخوند پوسیده‏اى مثل من. دول اسلامى که اظهار تأسف نمى‏کنند،براى اینکه مجد اسلامى را از دست داد [ند].

اختلافاتى که در عراق، در ایران، در سایر ممالک اسلامى ایجاد مى‏کنند، باید سران دول اسلامى توجه داشته باشند به این معنا که این اختلافات اختلافاتى است که هستى آنها را به باد مى‏دهد. باید با عقل، با تدبیر، توجه داشته باشند به این معنا که به اسم مذهب و به اسم اسلام مى‏خواهند اسلام را از بین ببرند. دستهاى ناپاکى که بین شیعه و سنى در این ممالک اختلاف مى‏اندازد اینها نه شیعه هستند و نه سنى هستند؛ اینها دستهاى ایادى استعمار هستند که مى‏خواهند ممالک اسلامى را از دست آنها بگیرند؛ ذخایر را از دست آنها بگیرند؛ بازار سیاه درست کنند براى ممالک به اصطلاح مترقى؛ مى‏خواهند آن چیزهایى که آنها زیاد دارند و به دریا مى‏ریزند، دور مى‏ریزند، بازار درست کنند در شرق و اینها به قیمتهاى خوب، به قیمتهاى مناسب، بخرند.

#روایت

َ نَحْنُ الَّذِینَ شَرَعَ اللَّهُ لَنَا دِینَهُ فَقَالَ فِی کِتَابِهِ: «شَرَعَ لَکُمْ مِنَ الدِّینِ ما وَصَّى بِهِ نُوحاً وَ الَّذِی أَوْحَیْنا إِلَیْکَ» یَا مُحَمَّدُ «وَ ما وَصَّیْنا بِهِ إِبْراهِیمَ وَ مُوسى‏ وَ عِیسى‏»، قَدْ عَلِمْنَا وَ بَلَّغْنَا مَا عَلِمْنَا وَ اسْتَوْدَعْنَا عِلْمَهُمْ وَ نَحْنُ وَرَثَةُ الْأَنْبِیَاءِ وَ نَحْنُ وَرَثَةُ أُولِی الْعِلْمِ وَ أُولِی الْعَزْمِ مِنَ الرُّسُلِ‏ «أَنْ أَقِیمُوا الدِّینَ» «وَ لا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَ أَنْتُمْ مُسْلِمُونَ» کَمَا قَالَ اللَّهُ‏ «وَ لا تَتَفَرَّقُوا فِیهِ» وَ إِنْ‏ «کَبُرَ عَلَى الْمُشْرِکِینَ ما تَدْعُوهُمْ إِلَیْهِ» مِنَ الشِّرْکِ مَنْ أَشْرَکَ بِوَلَایَةِ عَلِیٍّ ع‏ «ما تَدْعُوهُمْ إِلَیْهِ» مِنْ وَلَایَةِ عَلِیٍّ ع یَا مُحَمَّدُ «فِیهِ هُدًى‏ «وَ یَهْدِی إِلَیْهِ مَنْ یُنِیبُ» مَنْ یُجِیبُکَ إِلَیَّ بِوَلَایَةِ عَلِیٍّ ع وَ قَدْ بَعَثْتُ إِلَیْکَ بِکِتَابٍ فَتَدَبَّرْهُ وَ افْهَمْهُ فَإِنَّهُ‏ «شِفاءٌ لِما فِی الصُّدُورِ» وَ نُورٌ.

تفسیر قمی

#امام خمینی

برنامه‌های حساب شده برای افساد و اختلاف

اینها می‌خواستند که هر قوه‌ای که احتمال بدهند که در مقابل اجانب بایستد و ارباب‌ها بایستد و هر فکری را که احتمال بدهند که این فکر در مقابل آنهاست، اگر بتوانند فکر را از او بگیرند. فکر را چه طور بگیرند؟ به اعتیاد به مشروبات، به اعتیاد به هروئین و امثال این مخدرات که فکر انسان را می‌گیرد؛ انسان را از میان تهی می‌کند، مراکز فحشایی که سرتاسر مملکت بود، مراکز فسادی که سرتاسر مملکت بود، خوب، این هم جوانها را مشغول می‌کرد به یک امور شهوانی که بکلی افکار را از دستشان می‌گرفت. این یک برنامه بود ... این برنامه روی یک حساب[بود]نه اینکه همین طوری می‌‌شد. یک حساب، حسابِ دقیق این کارها انجام می‌گرفت. و الآن روی یک حساب دقیق دارد یک کار دیگر انجام می‌گیرد. شما گمان نکنید که همین طوری الآن صد تا گروه پیدا شده، صد تا گروه اظهار وجود کردند، صد تا بیشتر می‌گویند هست! اظهار وجود کرده‌اند، این همین طوری نیست صد گروه در یک مملکتی اظهار وجود کنند؛ یعنی صد گروه با هم اختلاف پیدا بکنند؛ یعنی صد گروه با اسلام مخالف باشند بیشترشان. این همین طوری نیست که مِن‌باب اتفاق هر گروهی دلشان خواسته؛[تشکیل بدهند]خیر، یک دستی در کار است، که یا اینها دانسته هستند که خیانتکارند، چنانکه بسیاریشان اینطورند؛ یا ملتفت نیستند و توجه به مسائل سیاسی ندارند.

در یک موقعی که همۀ قدرت‌ها جمع شد با هم و ملت را با هم منسجم کرد،[و]الآن که وقت این است که نتیجه گرفته بشود و سازندگی بشود، در این موقع آمدند گروه‌های مختلف؛ دستجات مختلف؛ احزاب مختلف؛ هرکسی یک طرفی یک گروهی درست کرد؛ بسیاریشان در مقابل نهضت و در مقابل اسلام، و بسیاریش هم اسم این را نمی‌برند، لکن واقعش همین طور است. اینها یک مسائلی است که حساب کردند رویش خارجیها. حساب کردند رویش آنهایی که مطالعه کردند در افکار ما، در عادات ما، در جمعیت‌های ما.

#شعر

نکته وحدت مجوی از دلِ بی معرفت     

              گوهر یک دانه را در دل دریا طلب

#روایت

عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبَّاسٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص‏ اسْمَعُوا وَ أَطِیعُوا لِمَنْ وَلَّاهُ اللَّهُ الْأَمْرَ فَإِنَّهُ نِظَامُ‏ الْإِسْلَامِ‏.

امالی مفید

#روایت

وَ عَلَیْکُمْ بِالتَّوَاصُلِ‏ وَ التَّبَاذُلِ‏ وَ إِیَّاکُمْ وَ التَّدَابُرَ وَ التَّقَاطُع‏

نهج البلاغه

#روایت

عن رسول الله ص:...  فَأَنْتُمْ أَهْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ الَّذِینَ بِهِمْ تَمَّتِ النِّعْمَةُ وَ اجْتَمَعَتِ‏ الْفُرْقَةُ وَ ائْتَلَفَتِ الْکَلِمَةُ ...

کافی

فَدَلَّاهُمَا بِغُرُورٍ فَلَمَّا ذَاقَا الشَّجَرَةَ بَدَتْ لَهُمَا سَوْآتُهُمَا وَطَفِقَا یَخْصِفَانِ عَلَیْهِمَا مِنْ وَرَقِ الْجَنَّةِ وَنَادَاهُمَا رَبُّهُمَا أَلَمْ أَنْهَکُمَا عَنْ تِلْکُمَا الشَّجَرَةِ وَأَقُلْ لَکُمَا إِنَّ الشَّیْطَانَ لَکُمَا عَدُوٌّ مُبِینٌ {اعراف-22}

#روایت

عن فاطمه الزهراء س: ... وَ طَاعَتَنَا نِظَاماً لِلْمِلَّةِ، وَ إِمَامَتَنَا أَمَاناً مِنَ الْفُرْقَةِ، وَ الْجِهَادَ عِزّاً لِلْإِسْلَام‏

بحارالانوار

#روایت

ُ وَ مَکَانُ‏ الْقَیِّمِ‏ بِالْأَمْرِ مَکَانُ النِّظَامِ‏ مِنَ الْخَرَزِ یَجْمَعُهُ وَ یَضُمُّهُ فَإِنِ انْقَطَعَ النِّظَامُ تَفَرَّقَ الْخَرَزُ وَ ذَهَبَ ثُمَّ لَمْ یَجْتَمِعْ بِحَذَافِیرِهِ‏ أَبَداً وَ الْعَرَبُ الْیَوْمَ وَ إِنْ کَانُوا قَلِیلًا فَهُمْ کَثِیرُونَ بِالْإِسْلَامِ عَزِیزُونَ بِالاجْتِمَاعِ فَکُنْ قُطْباً وَ اسْتَدِرِ الرَّحَى بِالْعَرَبِ وَ أَصْلِهِمْ دُونَکَ نَارَ الْحَرْبِ فَإِنَّکَ إِنْ شَخَصْتَ‏ مِنْ هَذِهِ الْأَرْضِ انْتَقَضَتْ عَلَیْکَ الْعَرَبُ مِنْ أَطْرَافِهَا وَ أَقْطَارِهَا حَتَّى یَکُونَ مَا تَدَعُ وَرَاءَکَ مِنَ الْعَوْرَاتِ أَهَمَّ إِلَیْکَ مِمَّا بَیْنَ یَدَیْک‏

نهج البلاغه

#روایت

ُ وَ مَکَانُ‏ الْقَیِّمِ‏ بِالْأَمْرِ مَکَانُ النِّظَامِ‏ مِنَ الْخَرَزِ یَجْمَعُهُ وَ یَضُمُّهُ فَإِنِ انْقَطَعَ النِّظَامُ تَفَرَّقَ الْخَرَزُ وَ ذَهَبَ ثُمَّ لَمْ یَجْتَمِعْ بِحَذَافِیرِهِ‏ أَبَداً وَ الْعَرَبُ الْیَوْمَ وَ إِنْ کَانُوا قَلِیلًا فَهُمْ کَثِیرُونَ بِالْإِسْلَامِ عَزِیزُونَ بِالاجْتِمَاعِ فَکُنْ قُطْباً وَ اسْتَدِرِ الرَّحَى بِالْعَرَبِ وَ أَصْلِهِمْ دُونَکَ نَارَ الْحَرْبِ فَإِنَّکَ إِنْ شَخَصْتَ‏ مِنْ هَذِهِ الْأَرْضِ انْتَقَضَتْ عَلَیْکَ الْعَرَبُ مِنْ أَطْرَافِهَا وَ أَقْطَارِهَا حَتَّى یَکُونَ مَا تَدَعُ وَرَاءَکَ مِنَ الْعَوْرَاتِ أَهَمَّ إِلَیْکَ مِمَّا بَیْنَ یَدَیْک‏

نهج البلاغه

#روایت

قال الامام الصادق ( علیه السلام) :

إنما المؤمنون إخوة بنو أب و أم و إذا ضرب علی رجل منهم عرق سهر له الاخرون

کافی

#روایت

عن الباقر علیه السلام: ألمؤمنون فی تبارهم و تراحمهم و تعاطفهم کمثل الجسد،إذا اشتکی تداعی له سائره بالسهر و الحمی

بحارالانوار

#روایات

روایات زیادی در مورد اهمیت وحدت و تهدیدات تفرقه وجود دارد. جهت اختصار صرفا به ذکر برخی از ابواب کتاب کافی شریف میپردازم:

بَابُ التَّرَاحُمِ وَ التَّعَاطُف‏
بَابُ مَا أَمَرَ النَّبِیُّ ص بِالنَّصِیحَةِ لِأَئِمَّةِ الْمُسْلِمِینَ وَ اللُّزُومِ لِجَمَاعَتِهِمْ وَ مَنْ هُم‏

#نظر شخصی

اقامه دین ذیل حکومت الهی هدف همه انبیا الهی بوده که تا زمان نبی اکرم ص این مهم انجام نشده بود. زمان محدودی در زمان پیامبر ص حکومتی الهی تشکیل شد و تلاشهایی جهت اقامه دین الهی انجام شد اما دیری نپایید این حکومت الهی با روی گرداندن از وصی او رخت بربست. به گونه ای که شاید بتوانیم ادعا کنیم که در زمان امیرالمومنین ع هم نتوانست هویت خود را پیدا کند. به این معنی که مردم ایشان را نه به عنوان وصی الهی بلکه به عنوان واحد اربعه میدانستند و با ایشان من باب خلیفه بیعت کردند و نه من باب وصی رسول الله ص. حال چه این تحلیل را بپذیریم و چه آنرا رد کنیم، این نکته که پس سالیان طولانی جمهوری اسلامی با گامی که برداشت هدف و آرزوی انبیا الهی را محقق کرد بر کسی پوشیده نیست. نظام اسلامی در حقیقت ادامه راه انبیا و هدف ایشان است که اقامه دین بوده است.

وقتی بحث اقامه دین میشود یعنی بحث خدا محوری. این خدا محوری با من محوری که مشرکین به دنبال آن هستند در تعارض است و منافع آن ها را تحت تاثیر قرار میدهد. لذا همراه با اقامه دین، تعارض مشرکین با اقامه کنندگان شروع میشود. یکی از اصلی ترین حربه هایی که ایشان به کار میبندند و خداوند به آن اشاره میفرماید بحث تفرقه افکنی میان اقامه کنندگان است. یکی از اصلی ترین سلاح های ایشان همین تفرقه افکنی است.

حال یا تفرقه افکنی درون جامعه ایمانی که به بهانه های قوم و قبیله، استان، شهر، چپی و راستی سیاسی و... راه می اندازند و یا با تفرقه افکنی بیرونی جامعه ایمانی با بهانه های مذاهب مختلف، منافع سیاسی مختلف، تمامیت های ارضی و... . تاریخ اسلام پر است از اختلاف افکنی میان مسلمانان که همیشه به ضرر ایشان تمام شده است.

خداوند در آیه 15 به نکته مهمی اشاره میکند که دال بر استقامت پیامبر ص در این راه پرفراز و نشیب است. اقامه دین تعارض مشرکین را به دنبال دارد که تنها راه مقابله با آن استقامت و حفظ وحدت جامعه است.

نکته دیگری که از آیات برداشت میشود لزوم تعارضات در حکومت الهی است. به عبارت دیگر اگر حکومتی واقعا دینی باشد و دنبال تحقق و اقامه دین باشد حتما باید معارضاتی داشته باشد. اگر حکومتی ادعای دین داری کرد ولی معارضی نداشت، بدون شک راهی که میپیماید راه اشتباهی است که باید در آن تجدید نظر کند.

نکته آخر اینکه اربعین حسینی مهمترین عامل تمدن ساز و وحدت ساز در عصر حاضر است. این مهم سالهاست که تحت تاثیر حملات دشمنان دین قرار گرفته است. یک سال به عراقی ها میگویند که ایرانی ها جوانان شما را معتاد میکنند. سال بعد میگویند ایران جلوی آب دجله را گرفته و اجازه نمیدهد وارد عراق شود و... یک سال هم به ایرانی ها میگویند که عراقی ها شمال ایران را به فحشا کشیده اند یا مشهد مقدس را به صیغه خانه زنان ایرانی تبدیل کرده اند و... جالب است که این تبلیغات در نزدیکی رویداد اربعین شدت میگیرد و به دنبال تفرقه میان ایران و عراق به عنوان دو کشور شیعه و مهم منطقه است.

#نظرشخصی

1- از صدر آیه 13 اینگونه بر می آید که خداوند در مقام امتنان است (شرع لکم). لذا میتوان نتیجه گرفت ادامه آیه که دعوت به اقامه دین و حفظ وحدت میکند همگی به سود خود انسانهاست.

2- در این آیه انبیا اولوالعزم نامیده شده اند. شاید بتوان گفت وجه تسمیه ایشان به اولوالعزم همین عزم جدی ایشان به اقامه دین الهی در جامعه است.

#نظر شخصی

یکی از مبانی نظری حضرت امام ره در ضرورت حکومت اسلامی، عدم تعطیلی احکام است. پس اصل انقلاب هدفش تحقق حداکثری دین است که عبارت اخری اقامه دین است. این همه دشمنی هم که با انقلاب اسلامی میشود به همین جهت است. لذا

اگر سوال شود که این دشمنی ها تا کی ادامه خواهد داشت و ما تا کی باید به مقاومت خودمان ادامه دهیم؟ جواب میدهیم تا همیشه. چون ما به دنبال تحقق دین هستیم و دشمن هم تا وقتی به دنبال این هدف هستبم دشمنی خود را انجام میدهد. آیاتی هم در این زمینه داریم که تا وقتی که شما از دین خود برگردید دشمنی دشمن به قوت خود باقی است.

اگر گفته شود چرا نمیرویم با دشمنان مذاکره کنیم و با گفتگو مشکلمان را حل کنیم؟ جواب میدهیم مشکل دشمن هسته ای و موشکی و... نیست که با گفتگو قابل حل باشد. دشمن با اقامه دین مشکل دارد و این حرف هایی که میزند صرفا بهانه است.

اگر گفته شود خدا ما را دوست ندارد که این قدر فشار داخلی و خارجی روی ماست؟ جواب میدهیم اتفاقا این نشانه خوبی است. هر چه قدر دشمنی دشمن شدید تر شود نشان میدهد که ما راه را درست طی کرده ایم و زمینه را برای ظهور حق مطلق بیشتر آماده کرده ایم. لذا فشار حداکثری دشمنان نشانه و بشارت خوبی برای مومنان است.

#روایت

مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحَکَمِ عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ وَهْبٍ قَالَ: قُلْتُ لَهُ کَیْفَ یَنْبَغِی لَنَا أَنْ نَصْنَعَ فِیمَا بَیْنَنَا وَ بَیْنَ قَوْمِنَا وَ بَیْنَ خُلَطَائِنَا مِنَ النَّاسِ مِمَّنْ لَیْسُوا عَلَى أَمْرِنَا قَالَ تَنْظُرُونَ إِلَى أَئِمَّتِکُمُ الَّذِینَ تَقْتَدُونَ بِهِمْ فَتَصْنَعُونَ مَا یَصْنَعُونَ فَوَ اللَّهِ إِنَّهُمْ لَیَعُودُونَ مَرْضَاهُمْ وَ یَشْهَدُونَ جَنَائِزَهُمْ وَ یُقِیمُونَ الشَّهَادَةَ لَهُمْ وَ عَلَیْهِمْ وَ یُؤَدُّونَ الْأَمَانَةَ إِلَیْهِمْ.

کافی

#تفسیر

لزوم عمل به مجموعه کامل دستورات دین و پرهیز از هر گونه گزینش نسبت به آن (و لاتتفرّقوا فیه) برداشت یاد شده بر این پایه مبتنى است که مراد از «تفرّق» در «لاتتفرّقوا فیه» عمل کردن به برخى از دستورات دین و رها کردن بعضى دیگر باشد.

#تفسیر

- هواپرستى، عامل تفرقه و دسته بندى هاى مذهبى * (و ما تفرّقوا ... إلاّ ... بغیًا ... و لاتتّبع أهواءهم) بنابراین که ضمیر «أهوائهم» - به قرینه آیه قبل - به اختلاف کنندگان اهل کتاب بازگردد، عبارت «لاتتّبع أهوائهم» مى تواند این نکته را برساند که هواپرستى موجب تفرقه آنان شده است.

- حفظ وحدت دینى و پرهیز از دسته بندى هاى مذهبى، ره آورد رشد تربیتى و اخلاقى جامعه و نه صرف آگاهى فکرى (و ما تفرّقوا إلاّ من بعد ما جاءهم العلم بغیًا بینهم) از این که جوامع پیشین، با وجود علم و آگاهى، به واسطه کمبود خصایل شایسته اخلاقى (خوى تجاوزگرى و فزون طلبى) به تفرقه روى آوردند، استفاده مى شود که صرف آگاهى فکرى در حفظ و ایجاد وحدت دینى کافى نیست.

#کرونا

نیروهای جهادی و مردم همگی با وحدت میتوانند این بیماری را زمینگیر کنند. در مصاحبه ای یکی از سران یکی از کشورهای مبتلا به کرونا از شدت اتحاد مردم ایران اظهار شگفتی کرده بود و از اینکه ایرانیان توانسته بودند با وحدت و کار جهادی به صورت 24 ساعته به بیماران سرویس ارائه دهند این وحدت را به صورت الگو به کشور خود معرفی کرده بود. مسلم است که تا وحدت نباشد یک بیماری واگیری که به صورت اپیدمی در آمده را نمیتوان جلویش ایستاد. امروز پزشکان و پرستاران و پرسنل درمانی کشور تنها نیستند و یک ایران برای پایان دادن به این بیماری منحوس پشت سر آنهاست.

همچنین در این شرایط نباید از دعاهای دسته جمعی و وحدت آفرین غافل شد و باید بدانیم بدون تردید یکی از موثر ترین راهکار های پیشگیری و درمان در کنار رعایت بهداشت، دعا و توسل است آن هم به صورت دسته جمعی که اثر آن را چندین برابر میکند.

این وحدت مردم ایران در مراحل مختلف است که دشمن را خشمگین و ناامید کرده است. میبینیم وقتی جایی سیل می آید سریعا یک عده خود را به آنجا میرسانند و عده ای دیگر با ارسال اقلام خود را شریک غم ایشان میکنند. در مورد زلزله و بلایای طبیعی دیگر هم به همین صورت است. تا حالا هیچ بلایی نتوانسته مردم ایران را شکست دهد چرا که همیشه مردم اتحاد داشته و دست در دست همدیگر مشکل را شکست داده اند. امروز هم کرونا به همین شکل است. کارگاه های تولید ماسک، تولید مواد ضدعفونی کننده، حضور نیروهای جهادی در بیمارستانها و... همگی نشان از وحدت ملت ایران دارد و این ویژگی بشارت پیروزی ملت ایران در این اپیدمی را هم به همراه دارد.

#متفرقه

به اعتقاد طلایه داران وحدت اسلامی، توافق و تفاهم حول محورهای فکری و عقیدتی مشترک، می تواند زمینه ساز تحقق این امید و آرزوی دیرین باشد. برای نمونه، مقولة ایمان، خدا و پیامبر، قرآن و سنت، دوستی اهل بیت، قبلة واحد، حج، اجتهاد، جمع گرایی در عبادات، زبان واحد (عربی)، دشمن مشترک، و نظایر آن؛ مقولات اساسی و بنیادینی هستند که می تواند انگیزة مناسبی برای اتحاد مسلمانان فراهم آورند. همچنین جهت دهی به شعائر اسلامی، همدلی، شناخت متقابل، گفتگوی مثبت، تسامح در کثرت گرایی، نقد به دور از توهین، پرهیز از شایعه پراکنی و نفاق و قهر و جدایی و ناسزاگویی به یکدیگر، گرایش به حق گرایی و دوری از بغض و عناد و غلو و زیاده روی، خروج از شعار به سمت واقعیت و اتحاد عملی، از دیگر عوامل تأثیرگذار بر اتحاد جوامع اسلامی و در نهایت، تشکیل تمدن نوین اسلامی خواهد بود. افزون بر اینها، می توان با شرکت در آیین های دینی و اعمال مشترک نظیر نماز جمعه و جماعت؛ و در سطح بین المللی شرکت در فریضة حج، موجبات وحدت اسلامی را فراهم آورد. زیرا در این اجتماعات حس برادری و همکاری افراد تقویت می شود و مسلمانان با وضعیت جهان نیز آشنا می شوند.