نور در حرم نور

#نمونه

  در آیه بعد، از حوادث تکوینى قیامت، به وضع انسان گنهکار در آن روز، پرداخته، مى‏افزاید:" در آن روز هیچ کس از انس و جن از گناهش پرسش نمى‏شود" (فَیَوْمَئِذٍ لا یُسْئَلُ عَنْ ذَنْبِهِ إِنْسٌ وَ لا جَانٌ‏).

چرا سؤال نمى‏کنند؟ براى اینکه همه چیز در آن روز آشکار است، یوم البروز است، و در چهره انسانها همه چیز خوانده مى‏شود.

ممکن است تصور شود که این آیه با آیاتى که تصریح و تاکید بر مساله سؤال از بندگان در قیامت مى‏کند تضاد دارد، مانند" آیه 24 صافات" و قفوهم انهم مسئولون:" آنها را متوقف سازید که باید از آنها سؤال شود" و" آیه 92- 93 سوره حجر" فَوَ رَبِّکَ لَنَسْئَلَنَّهُمْ أَجْمَعِینَ عَمَّا کانُوا یَعْمَلُونَ‏:

" به پروردگارت سوگند که از همه آنها سؤال مى‏کنیم از کارهایى که انجام مى‏دادند".

ولى با توجه به یک نکته این مشکل حل مى‏شود و آن اینکه قیامت یک روز بسیار طولانى است، و انسان از مواقف و گذرگاه‏هاى متعددى باید بگذرد و در هر صحنه و موقفى باید مدتى بایستد، طبق بعضى از روایات این مواقف پنجاه موقف است، در بعضى از این مواقف مطلقا سؤالى نمى‏شود، بلکه" رنگ رخساره خبر مى‏دهد از سر درون" چنان که در آیات بعد خواهد آمد.

و در بعضى از مواقف مهر بر دهان انسان گذارده مى‏شود و اعضاى بدن به شهادت برمى‏خیزند^[1].

در بعضى از انسانها دقیقا پرسش مى‏شود^[2].

و در بعضى دیگر انسانها به جدال و دفاع و مخاصمه برمى‏خیزند^[3] خلاصه‏ هر صحنه‏اى شرایطى دارد و هر صحنه از صحنه دیگر خوفناکتر است.

گروهى داراى چهره‏هاى بشاش نورانى و درخشانند که بیانگر ایمان و عمل صالح آنهاست، و گروهى دیگر صورتهایى سیاه و تاریک و زشت و عبوس دارند که نشانه کفر و گناه آنهاست، چنان که در آیات 38 تا 41 سوره عبس مى‏خوانیم:

" وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ مُسْفِرَةٌ ضاحِکَةٌ مُسْتَبْشِرَةٌ وَ وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ عَلَیْها غَبَرَةٌ تَرْهَقُها قَتَرَةٌ:

رو سفیدان. «تَبْیَضُّ وُجُوهٌ» «3»

رو سیاهان. «وُجُوهُهُمْ مُسْوَدَّةٌ» «4»

چهره‏هایى شادان. «وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ ناضِرَةٌ» «5»، «وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ ناعِمَةٌ» «6»

صورت‏هایى گرفته و غمگین. «وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ باسِرَةٌ» «7»

چهره‏هایى خندان. «وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ مُسْفِرَةٌ. ضاحِکَةٌ مُسْتَبْشِرَةٌ» «8»

صورت‏هایى غبار گرفته و گرد زده. «وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ عَلَیْها غَبَرَةٌ» «9»

چهره‏هایى خوار و ذلیل. «وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ خاشِعَةٌ» «1»

عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ عَمَّارٍ الدُّهْنِیِّ، عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (عَلَیْهِ السَّلَامُ)، فِی قَوْلِ اللَّهِ تَعَالَى‏ یُعْرَفُ الْمُجْرِمُونَ بِسِیماهُمْ فَیُؤْخَذُ بِالنَّواصِی وَ الْأَقْدامِ‏ فَقَالَ: «یَا مُعَاوِیَةُ، مَا یَقُولُونَ فِی هَذَا». قُلْتُ: یَزْعُمُونَ أَنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى یَعْرِفُ الْمِجْرِمِینَ بِسِیمَاهُمْ فِی الْقِیَامَةِ، فَیَأْمُرُ بِهِمْ، فَیُؤْخَذُ بِنَوَاصِیهِمْ وَ أَقْدَامِهِمْ، وَ یُلْقَوْنَ فِی النَّارِ، فَقَالَ لِی: «وَ کَیْفَ یَحْتَاجُ الْجَبَّارُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى إِلَى مَعْرِفَةِ الْخَلْقِ بِسِیمَاهُمْ وَ هُوَ خَلَقَهُمْ؟!» قُلْتُ: فَمَا ذَا ذَاکَ، جُعِلْتُ فِدَاکَ؟ فَقَالَ: «ذَلِکَ لَوْ قَامَ قَائِمُنَا أَعْطَاهُ اللَّهُ سِیمَاءُ أَعْدَائِنَا، فَیَأْمُرُ بِالْکَافِرِ، فَیُؤْخَذُ بِالنَّوَاصِی وَ الْأَقْدَامِ، ثُمَّ یَخْبِطُ بِالسَّیْفِ خَبْطاً»