نور در حرم نور

فالخطاب عام متوجه إلى کل إنسان‏

و الإشارة بقوله: «هذا» إلى ما یشاهده یومئذ و یعاینه من تقطع الأسباب و بوار الأشیاء و رجوع الکل إلى الله الواحد القهار، و قد کان تعلق الإنسان فی الدنیا بالأسباب الظاهریة و رکونه إلیها أغفله عن ذلک حتى إذا کشف الله عنه حجاب الغفلة فبدت له حقیقة الأمر فشاهد ذلک مشاهدة عیان لا علما فکریا.

آیه دو نکته را می گوید:

1-    در قیامت حقایق آشکار می شود. که تمام عالم بدست خداوند است. و آیات زیادی این را می گویند

a.       «وَ الْأَمْرُ یَوْمَئِذٍ لِلَّهِ»: الانفطار: 19، و قوله: «لِمَنِ الْمُلْکُ الْیَوْمَ لِلَّهِ الْواحِدِ الْقَهَّارِ»: المؤمن: 16

2-    در دنیا هم این حقیقت قابل دستیابی بود. فقط غفلت باعث شد که انسان آن را در نیابد.

            ( 8). مسند أحمد، ج 5، ص 173؛ تفسیر القرطبى، ج 4، ص 284؛ بحار الأنوار، ج 59، ص 199، ح 69، وهو صریح قوله تعالى فی سورة الأنفال( 8): 48.

وعنه صلى الله علیه و آله أیضاً: «لو لا تزیید فی حدیثکم وتمریغ‏^[1] فی قلوبکم، لرأیتم‏ ما أرى‏، وسمعتم ما أسمع».

( 9). قد تقرا فی المخطوطة:« تمریخ»، وما أدرجناه من مسند أحمد، وفی المعجم الکبیر:« تمریج»، وفی‏کنزالعمال:« تمزع».

( 1). مسند أحمد، ج 5، ص 266؛ المعجم الکبیر، ج 8، ص 216؛ کنز العمّال، ج 15، ص 643، ح 42542.

اگر همین الان هم کثرات خود را کم کنیم، می توانیم یکسری از حقایق عالم را ببینیم.

الکافی (ط - الإسلامیة) ؛ ج‏2 ؛ ص53

ٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ‏ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص صَلَّى بِالنَّاسِ الصُّبْحَ فَنَظَرَ إِلَى شَابٍّ فِی الْمَسْجِدِ وَ هُوَ یَخْفِقُ وَ یَهْوِی‏[2] بِرَأْسِهِ مُصْفَرّاً لَوْنُهُ قَدْ نَحِفَ جِسْمُهُ وَ غَارَتْ عَیْنَاهُ فِی رَأْسِهِ فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ ص کَیْفَ أَصْبَحْتَ‏ یَا فُلَانُ قَالَ أَصْبَحْتُ یَا رَسُولَ اللَّهِ مُوقِناً فَعَجِبَ رَسُولُ اللَّهِ ص مِنْ قَوْلِهِ‏[3] وَ قَالَ إِنَّ لِکُلِّ یَقِینٍ حَقِیقَةً فَمَا حَقِیقَةُ یَقِینِکَ فَقَالَ إِنَّ یَقِینِی یَا رَسُولَ اللَّهِ هُوَ الَّذِی أَحْزَنَنِی وَ أَسْهَرَ لَیْلِی وَ أَظْمَأَ هَوَاجِرِی فَعَزَفَتْ نَفْسِی عَنِ الدُّنْیَا وَ مَا فِیهَا[4] حَتَّى کَأَنِّی أَنْظُرُ إِلَى عَرْشِ رَبِّی وَ قَدْ نُصِبَ لِلْحِسَابِ وَ حُشِرَ الْخَلَائِقُ لِذَلِکَ وَ أَنَا فِیهِمْ وَ کَأَنِّی أَنْظُرُ إِلَى أَهْلِ الْجَنَّةِ یَتَنَعَّمُونَ فِی الْجَنَّةِ وَ یَتَعَارَفُونَ وَ عَلَى الْأَرَائِکِ مُتَّکِئُونَ وَ کَأَنِّی أَنْظُرُ إِلَى أَهْلِ النَّارِ وَ هُمْ فِیهَا مُعَذَّبُونَ مُصْطَرِخُونَ وَ کَأَنِّی الْآنَ أَسْمَعُ زَفِیرَ النَّارِ یَدُورُ فِی مَسَامِعِی فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص لِأَصْحَابِهِ هَذَا عَبْدٌ نَوَّرَ اللَّهُ قَلْبَهُ بِالْإِیمَانِ ثُمَّ قَالَ لَهُ الْزَمْ مَا أَنْتَ عَلَیْهِ فَقَالَ الشَّابُّ ادْعُ اللَّهَ لِی یَا رَسُولَ اللَّهِ أَنْ أُرْزَقَ الشَّهَادَةَ مَعَکَ فَدَعَا لَهُ رَسُولُ اللَّهِ ص فَلَمْ یَلْبَثْ أَنْ خَرَجَ فِی بَعْضِ غَزَوَاتِ النَّبِیِّ ص فَاسْتُشْهِدَ بَعْدَ تِسْعَةِ نَفَرٍ وَ کَانَ هُوَ الْعَاشِرَ.[5]

در خطبه متقین چنین وصفی برایشان بیان می شود:

نهج البلاغة (للصبحی صالح) ؛ ص303

استاد عابدینی:

نتیجه این شد که اگر بگوییم: چون کثرات نیست، امکان رؤیت پیش آمده، یک قاعدۀ کلی بدست می­آید. هرگاه این کثرات حتی به صورت اختیاری، کنار برود آن امکان رؤیت محقق می‌شود.

از ظاهر آیات و روایاتی استفاده می‌شود، که این رؤیت به خاطر این است که کثرات کنار می‌رود. در قرآن کریم می‌فرماید، «لَقَدْ کُنتَ فِی غَفْلَةٍ مِّنْ هَذَا فَکَشَفْنَا عَنکَ غِطَاءکَ فَبَصَرُکَ الْیَوْمَ حَدِیدٌ» بصر حدید دارای مراتب است، یکی از آن­ها در لحظۀ مرگ است، یکی هم در قیامت است. هم چنین برخی از روایات و نیز آن کسانی که مشرف به زیارت معصومین (ع) شدند، یا بعضی از ملائکۀ بزرگ را دیدند، نشان­دهنده این است که اگر کثرات کم شود امکان رؤیت در دنیا، محقق می‌شود. از نوع حالت احتضار هم، بر اساس آنچه که در روایات آمده و تا به حال بکار بردیم، استفاده می‌شود که در زمان احتضار غفلت‌ها و کثرت‌ها کم می‌شود و به همین خاطر رؤیت ملائکه و اهل بیت (ع) محقق می­شود. از این روست که این رؤیت برای کافر و منافق هم، امکانپذیر است