نور در حرم نور

حضرت می فرماید: کسی که اهل معصیت است، فرشته های عذاب او را قبض روح می کنند؛ و کسی که اهل طاعت است، فرشته های رحمت.

در شرح دعای سوم صحیفه سجادیه در بحثفرشته ها گفتیم که ملک الموت فقط موت انسان ها را به عهده ندارد؛ بلکه موت تمام جن ها، حیوانات و گلها و گیاهان و ... را به عهده دارد. ملک الموت اعوان و انصار زیادی دارد. ملک الموت این فرشته عظیم خداوند میلیاردها ملائکه زیر نظرش هستند که همه مأمورهای او هستند. کار ملک الموت را به اذن خداوند و به اذن ملک الموت انجام می دهند.

سپس حضرت اینگونه ادامه می دهد: ملک الموت اعوان و یاران زیادی دارد از فرشته­ هایی که اهل رحمت و اهل نقمت هستند و کارهایشان را با دستور ملک الموت انجام می دهند، تمام کارهای آنها به ملک الموتانتساب دارد؛  فعل آنها فعل ملک الموت است. «وَ فِعلُ مَلِکِ المَوت، فِعلُ الله» فعل ملک الموت هم فعل خداست. چون ملک الموت هم بدون اذن خدا هیچ کاری نمی کند. «عَلی یَدِ مَن یَشاء»؛یعنی به دست هر کس که او بخواهد قبض روح انجام می دهد. بنابراین، خداوند تبارک و تعالی به دست ملک الموت یا به دست اعوان ملک الموت روح را می گیرد، در واقع خدا قبض انجام می دهد. همه اینها در طول هم قرار دارند، چیز مستقلی نیست بدون اذن خدا موتی حاصل نمی شود.

یات وفات را برای امام صادق (علیه السلام) خواندند و تفاوت آیات را حضرت اینطور جواب دادند:« إنَّ اللّه تَبارَکَ و تعالى جَعلَ لمَلَکِ المَوتِ أعوانا مِن الملائکةِ یَقبِضونَ الأرواحَ ، بمَنزِلَةِ صاحِبِ الشّرطَةِ لَهُ أعوانٌ مِن الإنسِ یَبعَثُهُم فی حَوائجِهِ فتَتَوَفّاهُمُ الملائکةُ، و یَتَوَفّاهُم مَلَکُ المَوتِ مِن الملائکةِ مَع ما یَقبِضُ هُو، و یَتَوَفّاها اللّه عَزَّ و جلَّ مِن ملَکِ المَوتِ[2] = خداى تبارک و تعالى براى ملک الموت دستیارانى از فرشتگان قرار داده که جان ها را مى گیرند؛ همچون رئیس پاسبانان که دستیارانى از انسان ها دارد و آنها را براى انجام کارهاى خودش مى فرستد. پس، فرشتگان جان مردم را مى گیرند و ملک الموت، در کنار جان هایى که خودش گرفته، آن جان ها را نیز از فرشتگان تحویل مى گیرد و خداوند عزّ و جلّ همه آن جان ها را از ملک الموت مى ستاند».

امام صادق(علیه السلام) می فرماید: ملک الموت مثل رئیس پلیس، رئیس شرطه ­ها، رئیس پاسبانها می ماند. رئیس پاسبان به پاسبانها دستور می دهد فلانی را دستگیر کنید؛ فلانی را بکشید؛ فلانی را زندانی کنید. ملک الموت هم مثل رئیس پلیس، اعوان و انصار دارد که دستورات او را اجرا می کنند. آنها توفی می کنند به ملک الموت تحویل می دهند، ملک الموت هم به خدا تحویل می دهد. پس هیچ منافاتی با همدیگر ندارند.

در بیانِ عظمتِ فرشته مرگ

در لحظه ای که در یک قسمت از کره زمین مثلاً غرب، یک نفر وفات می یابد، درست در همان لحظه در شرق کره زمین و یا در نقاط دیگر کره زمین افراد زیادی وفات می یابند. توفی همزمان اینها چگونه امکان دارد؟

در این باره از امام صادق علیه السلام سؤال کردند و حضرت فرمود: « قیلَ لمَلَکِ المَوتِ علیه السلام: کیفَ تَقبِضُ الأرواحَ و بَعضُها فی المَغرِبِ و بَعضُها فی المَشرِقِ فی ساعَةٍ واحِدَةٍ ؟ فقالَ : أدعُوها فتُجیبُنی. قالَ: و قالَ ملَکُ المَوتِ علیه السلام : إنّ الدُّنیا بینَ یَدَیَّ کالقَصعَةِ بین یَدَی أحَدِکُم، یَتَناوَلُ مِنها ما یَشاءُ، و الدُّنیا عِندی کالدِّرهَمِ فی کَفِّ أحَدِکُم یُقلِّبُهُ کیفَ شاءَ[3] = به ملک الموت گفته شد: چگونه جان هایى را که یکى در مغرب است و دیگرى در شرق، همزمان مى گیرى؟ گفت : من آنها را فرا مى خوانم و آنها هم اجابتم مى کنند. دنیا در برابر من مانند کاسه اى است در برابر یکى از شما که هرچه بخواهد، از آن بر مى دارد؛ دنیا در نزد من چون درهمى است در مشتِ یکى از شما، که هر گونه بخواهد آن را مى چرخاند».