نور در حرم نور

 قرآن کریم در سوره تکاثر می‌فرماید: «ثُمَّ لَتُسْئَلُنَّ یَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِیم؛ [تکاثر/ 8]

اگر به احادیث معصومین(علیهم‌السلام) مراجعه کنیم، خواهیم دید آن بزرگواران در تفسیر این آیه فرموده‌اند: منظور از نعمتی که از آن سوال می‌شود، نعمت «ولایت و محبت اهل بیت» است؛ در این مورد به چند روایت اشاره می‌کنم:

1. در حدیثی نقل شده است که یک روز «ابو حنیفه» خدمت امام صادق(علیه‌السلام) آمد و از معناى این آیه سوال کرد، حضرت به او فرمودند: «اى نعمان! نعیم در نزد تو چه معنایى دارد؟ ابو حنیفه گفت: مراد، قوت و غذاى انسان است از طعام و آب و... .
حضرت فرمود: اگر خداوند تو را در روز قیامت، در برابر خود متوقف کند تا آن‌که از یکایک غذاهایى که خورده‌اى و از یکایک آشامیدنی‌هایى که نوشیده‌اى پرسش به عمل آورد، وقوف تو در پیش‌گاه او بسیار طولانی خواهد بود.
ابو حنیفه گفت: فدایت شوم، مراد از نعیم در نزد شما چیست؟ حضرت فرمودند: ما «اهل بیت» نعیم هستیم که خداوند به سبب ما نعمت خود را بر بندگان خود ارزانى داشته است و به برکت ما، بندگان خدا الفت گرفتند بعد از آن‌که با یکدگر اختلاف داشتند و به برکت ما خداوند بین دل‌هاى آنان مهر و عطوفت و محبت را ایجاد کرد و آنان را برادر یکدیگر قرار داد و به واسطه ما، خداوند آن‌ها را به اسلام هدایت کرد؛ و اسلام نعمتى است که جاویدان است».[1]

هم‌چنین نقل شده در مناظره دیگری بین آن دو، حضرت فرمودند: «می‌گویند: تو «نعیم» در این آیه را به طعام لذیذ و آب خنک در روز گرم تفسیر کرده‏‌اى؟ ابو حنیفه گفت: آرى؛ حضرت فرمودند: اگر مردى تو را به میهمانى خود بخواند و غذاى گوارایى به تو بدهد و آب خوش‌گوارى نیز به تو بنوشاند و پس از آن بر تو منّت گذارد؛ تو او را به چه چیزى نسبت می‌دهى؟ او گفت: به بخل نسبت می‌دهم.‏ حضرت فرمودند: آیا خداوند متعال بخل می‌ورزد؟ او گفت: بنابراین، معناى نعیم چیست؟ حضرت فرمودند: محبت ما اهل بیت است».[2]

 2. «ابراهیم بن عباس صَولى» می‌گوید: روزى در محضر امام رضا(علیه‌السلام) بودیم، آن حضرت فرمودند: در دنیا نعیم حقیقى وجود ندارد. بعضى از فقهایى که در محضر او بودند، گفتند: خداوند(عزوجل) می‌فرماید: «ثُمَّ لَتُسْئَلُنَّ یَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِیمِ» و البته منظور همین نعیم در دنیاست، و آن آب خوش‌گوار است.

حضرت رضا(علیه‌السلام) در حالی‌که صداى خود را بلند کردند، فرمودند: شما این‌طور تفسیر می‌کنید؟ بدانید که خداوند(عزوجل) از تفضّلى که به بندگان خود نموده است، پرسش نمی‌کند، و بر این کار منت نمی‌گذارد؛ و منت گذاردن در مقابل نعمتى که مخلوقان به هم می‌دهند، قبیح است تا چه رسد به این‌که به خداوند متعال نسبت داده شود؟
ولیکن نعیم، محبت و موالات ما اهل بیت است، که خداوند بعد از سوال از توحید و نبوّت از آن سوال می‌کند. زیرا چون بنده خدا به این مهم وفا کند، او را به بهشت و سعادتى که زائل شدنى نیست، می‌رساند».[3]

----------------------------

پی‌نوشت:
[1]. مستدرک‏الوسائل، ج 16، ص 247.
[2]. بحارالأنوار، ج 10، ص 221.
[3]. عیون‏ أخبارالرضا(ع)، ج 2، ص 129.