17-3.دقت حساب و کتاب الهی (انبیا/47)

در زیارتنامه ى امیرالمؤمنین علىّ علیه السلام نیز مىخوانیم: «السلام على میزان الاعمال»
شخصى وارد مسجد پیامبر صلى الله علیه و آله شد وگفت: یا رسول اللّه! به من قرآن بیاموز! حضرت او را به یکى از یارانش سپرد، او دست این تازه وارد را گرفت و به کنارى برد و براى تعلیم او سوره زلزال را تلاوت کرد، همین که رسید به آیه «فَمَن یَعمَل مِثقالَ ذَرّةٍ خَیراً یَرَه و مَن یَعمَل مِثقالَ ذَرّةٍ شَرّاً یَرَه» «1» هر که به مقدار ذرّهاى خیر یا شرّى انجام دهد آن را خواهد دید.
آن عرب کمى فکر کرد و به معلّم خود گفت: آیا این جمله وحى است؟ معلّم گفت: بله، گفت: من درس خودم را از همین آیه گرفتم، اکنون که ریز و درشت کارهاى مخفى و آشکار ما در این جهان حساب دارد، تکلیف من روشن شد، همین جمله براى خط زندگى من کافى است و با معلّم خود خداحافظى کرد.
معلّم خدمت پیامبر صلى الله علیه و آله آمد و گفت: این شاگرد امروز ما کم حوصله بود و حتّى نگذاشت من بیش از یک سوره کوچک براى او بخوانم و گفت: اگر در خانه کس است یک حرف بس است، من درسم را گرفتم. پیامبر صلى الله علیه و آله فرمود: «رَجَع فَقیهاً» او در حالى برگشت که به مقام فقاهت و شناخت عمیقى که باید برسد رسیده بود.
عَنْ أَحَدِهِمَا ع قَالَ: مَا فِی الْمِیزَانِ شَیْءٌ أَثْقَلَ مِنَ الصَّلَاةِ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ- وَ إِنَّ الرَّجُلَ لَتُوضَعُ أَعْمَالُهُ فِی الْمِیزَانِ فَتَمِیلُ بِهِ فَیُخْرِجُ ص الصَّلَاةَ عَلَیْهِ فَیَضَعُهَا فِی مِیزَانِهِ فَتَرْجَحُ.
" میزان" در اینجا به معنى" وسیله سنجش" است و مىدانیم هر چیزى وسیله سنجشى متناسب با خود دارد، میزان الحراره (گرما سنج) میزان الهوا (هواسنج) و میزانهاى دیگر هر یک هماهنگ با موضوعى است که مىخواهند آن را به وسیله آن بسنجند.