7-1. خوف از عذاب الهی و رجاء رحمت الهی مکمل یکدیگرند (مائده/98)


محمدجواد
#آیه: أَمَّنْ هُوَ قانِتٌ آناءَ اللَّیْلِ ساجِداً وَ قائِماً یَحْذَرُ الْآخِرَةَ وَ یَرْجُوا رَحْمَةَ رَبِّهِ...
در حالی که در حال اطاعت است از اخرت حذر دارد و به رحمت خدا امیدوار است.
محمدجواد
#روایت:غرر
خیر الأعمال إعتدال الرّجاء و الخوف
#روایت:عیون
خَفْ رَبَّکَ وَ ارْجُ رَحْمَتَهُ یُؤْمِنْکَ مِمَّا تَخَافُ وَ یُنِلْکَ مَا رَجَوْتَ
محمدجواد
#روایت، نصیحیت لقمان به فرزندش
مستدرک
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فِی حَدِیثٍ طَوِیلٍ أَنَّهُ قَالَ: قَالَ لُقْمَانُ لِابْنِهِ نَاتَانَ یَا بُنَیَّ خَفِ اللَّهَ خَوْفاً لَوْ أَتَیْتَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ بِبِرِّ الثَّقَلَیْنِ خِفْتَ أَنْ یُعَذِّبَکَ وَ ارْجُ اللَّهَ رَجَاءً لَوْ وَافَیْتَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ بِإِثْمِ الثَّقَلَیْنِ رَجَوْتَ أَنْ یَغْفِرَ اللَّهُ لَکَ فَقَالَ لَهُ ابْنُهُ یَا أَبَهْ وَ کَیْفَ أُطِیقُ هَذَا وَ إِنَّمَا لِی قَلْبٌ وَاحِدٌ فَقَالَ لَهُ لُقْمَانُ یَا بُنَیَّ لَوِ اسْتُخْرِجَ قَلْبُ الْمُؤْمِنِ فَشُقَّ لَوُجِدَ فِیهِ نُورَانِ نُورٌ لِلْخَوْفِ وَ نُورٌ لِلرَّجَاءِ لَوْ وُزِنَا مَا رُجِّحَ أَحَدُهُمَا عَلَى الْآخَرِ بِمِثْقَالِ ذَرَّة
محمدجواد
#روایت، نه اتکا به عمل، نه رجا در حال اجتراء به ذنوب
مستدرک
وَ عَنِ الصَّادِقِ ع: أَنَّهُ قَالَ لِعَبْدِ اللَّهِ بْنِ جُنْدَبٍ یَا ابْنَ جُنْدَبٍ یَهْلِکُ الْمُتَّکِلُ عَلَى عَمَلِهِ وَ لَا یَنْجُو الْمُجْتَرِئُ عَلَى الذُّنُوبِ الْوَاثِقُ بِرَحْمَةِ اللَّهِ قُلْتُ فَمَنْ یَنْجُو قَالَ الَّذِینَ هُمْ بَیْنَ الْخَوْفِ وَ الرَّجَاءِ کَأَنَّ قُلُوبَهُمْ فِی مِخْلَبِ طَائِرٍ شَوْقاً إِلَى الثَّوَابِ وَ خَوْفاً مِنَ الْعَذَابِ.
محمدجواد
#روایت، نهج البلاغه
فَاحْذَرُوا نَاراً قَعْرُهَا بَعِیدٌ وَ حَرُّهَا شَدِیدٌ وَ عَذَابُهَا جَدِیدٌ دَارٌ لَیْسَ فِیهَا رَحْمَةٌ وَ لَا تُسْمَعُ فِیهَا دَعْوَةٌ وَ لَا تُفَرَّجُ فِیهَا کُرْبَةٌ وَ إِنِ اسْتَطَعْتُمْ أَنْ یَشْتَدَّ خَوْفُکُمْ مِنَ اللَّهِ وَ أَنْ یَحْسُنَ ظَنُّکُمْ بِهِ فَاجْمَعُوا بَیْنَهُمَا فَإِنَّ الْعَبْدَ إِنَّمَا یَکُونُ حُسْنُ ظَنِّهِ بِرَبِّهِ عَلَى قَدْرِ خَوْفِهِ مِنْ رَبِّهِ وَ إِنَّ أَحْسَنَ النَّاسِ ظَنّاً بِاللَّهِ أَشَدُّهُمْ خَوْفاً لِلَّه
محمدجواد
#روایت، بحار
وَ قَالَ الصَّادِقُ ع یَنْبَغِی لِلْمُؤْمِنِ أَنْ یَخَافَ اللَّهَ خَوْفاً کَأَنَّهُ یُشْرِفُ عَلَى النَّارِ وَ یَرْجُوَهُ رَجَاءً کَأَنَّهُ مِنْ أَهْلِ الْجَنَّةِ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى یَقُولُ وَ ذلِکُمْ ظَنُّکُمُ الَّذِی ظَنَنْتُمْ بِرَبِّکُمْ الْآیَةَ ثُمَّ قَالَ إِنَّ اللَّهَ عِنْدَ ظَنِّ عَبْدِهِ بِهِ إِنْ خَیْراً فَخَیْراً وَ إِنْ شَرّاً فَشَرّاً.
محمدجواد
#داستان به نقل از امالی
یکی از مسلمین بیمار شده و بستری گردید. پیامبر(صلی الله علیه وآله) جویای حال او شد. گفتند: او بیمار و بستری است.
آن حضرت به عیادت او رفت. وقتی به بالین او آمد، دید در حال جان دادن است.
پرسیدند: تو را چگونه می یابم، در چه حال هستی؟
بیمار گفت: در حالی هستم که امید به رحمت خدا دارم و از گناهانم می ترسم.
پیامبر (صلی الله علیه وآله) فرمودند: اجتماع دو صفت خوف و رجاء (ترس و امید) در دل مؤمن در این هنگام (مرگ) نشانهی آن است که خداوند او را به امیدش می رساند و از آنچه ترس دارد ایمن می دارد. (1
محمدجواد
#شعر، صائب
میان خوف و رجا حالتی است عارف را
که خنده در دهن و گریه در گلو دارد
محمدجواد
#تفسیر نور:
تشویق و تهدید باید در کنار هم باشد. «شدیدالعقاب، غفور رحیم»(نه تنها برای خودمان خوف و رجا مکمل یکدیگرند و باید باشند برای تربیت دیگران هم باید طوری رفتار کنیم که نه فرد مایوس شود نه به کلی آسوده خاطر گردد)
#روایت، کارکردهای خوف و رجا(چگونه خوف و رجا مکمل یکدیگرند) و اینکه باید بداند خدا شدید العقاب و غفور رحیم است باید به چه چیزی توجه کند
الشَّرِیعَةِ، قَالَ الصَّادِقُ ع: الْخَوْفُ رَفِیقُ الْقَلْبِ وَ الرَّجَاءُ شَفِیعُ النَّفْسِ وَ مَنْ کَانَ بِاللَّهِ عَارِفاً کَانَ مِنَ اللَّهِ خَائِفاً (وَ إِلَیْهِ رَاجِیاً) وَ هُمَا جَنَاحَا الْإِیمَانِ یَطِیرُ بِهِمَا الْعَبْدُ الْمُحَقِّقُ إِلَى رِضْوَانِ اللَّهِ وَ عَیْنَا عَقْلِهِ یُبْصِرُ بِهِمَا إِلَى وَعْدِ اللَّهِ تَعَالَى وَ وَعِیدِهِ وَ (با یک بال نمیتوان پرواز کرد، با یک چشم هم دو بعد را میتوان دید یعنی دید ناقص است و عمق تصاویر را فرد درک نمیکند و فقط طول و عرض را میفهمد و با دو چشم میتوان سه بعد را دید)
الْخَوْفُ طَالِعُ عَدْلِ اللَّهِ بِاتِّقَاءِ وَعِیدِهِ وَ الرَّجَاءُ دَاعِی فَضْلِ اللَّهِ وَ هُوَ یُحْیِی الْقَلْبَ وَ
الْخَوْفُ یُمِیتُ النَّفْسَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص الْمُؤْمِنُ بَیْنَ خَوْفَیْنِ خَوْفِ مَا مَضَى وَ خَوْفِ مَا بَقِیَ وَ بِمَوْتِ النَّفْسِ تَکُونُ حَیَاةُ الْقَلْبِ وَ بِحَیَاةِ الْقَلْبِ الْبُلُوغُ إِلَى الِاسْتِقَامَةِ
وَ مَنْ عَبَدَ اللَّهَ عَلَى مِیزَانِ الْخَوْفِ وَ الرَّجَاءِ لَا یَضِلُّ وَ یَصِلُ إِلَى مَأْمُولِهِ
وَ کَیْفَ لَا یَخَافُ الْعَبْدُ وَ هُوَ غَیْرُ عَالِمٍبِمَا یَخْتِمُ صَحِیفَتَهُ وَ لَا لَهُ عَمَلٌ یَتَوَسَّلُ بِهِ اسْتِحْقَاقاً وَ لَا قُدْرَةَ لَهُ عَلَى شَیْءٍ وَ لَا مَفَرَّ وَ کَیْفَ لَا یَرْجُو وَ هُوَ یَعْرِفُ نَفْسَهُ بِالْعَجْزِ وَ هُوَ غَرِیقٌ فِی بَحْرِ آلَاءِ اللَّهِ وَ نَعْمَائِهِ مِنْ حَیْثُ لَا تُحْصَى وَ لَا تُعَدُّ
وَ الْمُحِبُّ یَعْبُدُ رَبَّهُ عَلَى الرَّجَاءِ بِمُشَاهَدَةِ أَحْوَالِهِ بِعَیْنٍ سَهَرٍ وَ الزَّاهِدُ یَعْبُدُ عَلَى الْخَوْفِ.