نور در حرم نور

[1] - چون در دنیا جدا کردن خیلی سنگین و سخت است، در دنیا بودن و داشتن و جدا شدن خیلی سخت است، که انسان آن‌جا جدا بشود «تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ»[1] خیلی سخت است، می‌گوید جان خود را حاضر هستم بدهم ولی پول نخواه. لذا خیلی جاها «هَلْ أَدُلُّکُمْ عَلى‏ تِجارَةٍ تُنْجیکُمْ مِنْ عَذابٍ أَلیمٍ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ تُجاهِدُونَ فی‏ سَبیلِ اللَّهِ بِأَمْوالِکُمْ وَ أَنْفُسِکُمْ »[1]‏ حالت آیه این است که در سرتاسر آیه دارد از أشرف به سمت شریف می‌رود، نه از شریف به سمت أشرف. لذا چون «تُجاهِدُونَ فی‏ سَبیلِ اللَّهِ» است اول اموال را آورده است. لذا روایاتی هم که ذیل آیه آمده است می‌گویند همین‌طور است، دادن مال سخت‌تر است.

[2] -«وَ لْتَنْظُرْ نَفْسٌ ما قَدَّمَتْ لِغَدٍ»[2] برای فردای خود چه فرستاده است؟ تقدیم کردن یعنی فرستادن جلوتر از خود، جلوتر فرستادن «فَقَدَّمْتَه» آیا این‌ها را مقدم کردی؟ فرستادی جلوتر از خود؟ خیلی تعبیر زیبایی است، یعنی دل انسان آن‌جایی است که مال او هست، اگر مال او این‌جا است دل او این‌جا است، اگر «قَدَّمْتَهُ» فرستاده بود، دل او آن‌جا بود، لذا می‌خواست برود.

[1] - از خود تورات این‌ها نقل کرده است که کسانی که ولی الهی هستند، این‌هایی که ولایت الهی شامل حال این‌ها شده است یا این‌ها ولی الهی هستند، دو طرفی است، این‌ها تَمنّی موت می‌کنند، یعنی منتظر مرگ هستند، آماده برای مرگ هستند، مرگ برای آن‌ها خوشایند است، آرزوی لقاء برای آن‌ها هست «ثُمَّ قَالَ إِنَّ الْمَوْتَ الَّذِی تَفِرُّونَ مِنْهُ فَإِنَّهُ مُلاقِیکمْ» آن موتی که از‌ آن فرار می‌کنید حتماً با شما ملاقات خواهد کرد. یعنی این‌ها اولیاء الهی نیستند، تفسیر دارد تطبیق می‌کند که این‌ها گفتند در تورات که اگر کسی اولیاء الله باشد تَمنّی موت می‌کند، در حالی که این‌ها دارند از موت فرار می‌کنند و قطعاً هرچه این‌ها فرار می‌کنند این‌طور نیست که موت هم این‌ها را رها بکند، از هر دری فرار بکنند رو به موت دارند فرار می‌کنند، هرچه سرعت خود را بیشتر بکنند با سرعت بیشتری به سمت موت دارند می‌روند.

[2] - در روایات بعدی می‌آید تَمنّی موت را معنا کردند آمادگی و تهیؤ برای موت است، نه تمنّی موت یعنی انسان تقاضای مرگ از خدا بکند، یعنی انسان طوری باشد که اگر هر لحظه گفتند مرگ او می‌رسد احساس بکند که آماده است، می‌خواهد برود، نگوید صبر کنید حالا من خداحافظی بکنم مثلاً، قسط‌های خود را بدهم، حالا نمی‌دانم فلان کار من مانده است، حالا من آن کار را چه کار بکنم؟ بچه‌های من مثلاً چه می‌شوند؟ حالا برای دیگران که فقدان است، و آن‌ها یک تکلیف دیگری دارند، اما کسی که دارد می‌رود آن‌چنان آماده باشد که لطف حق و امید به لقاء ربّ برای او مشهود باشد. امید به لقاء ربّ با آمادگی برای مرگ همراه است، 

-[3] این آیات خطاب به یهود است که این‌ها ادعا می‌کردند که آخرت مربوط به ما است و شک و شبهه‌ای در این نیست و عذاب شامل حال ما نمی‌شود، خدای تبارک و تعالی خطاب به آن‌ها می‌کند که اگر شما قائل هستید به اینکه دار آخرت مربوط به شما است «مِنْ دُونِ النَّاسِ» یعنی بقیه هم راه ندارند، چون معتقد هستند که بقیه مثل حیوان برای ما قرار گرفتند تا ما به کمال خود برسیم، مثل حیواناتی که باید در خدمت انسان باشند تا انسان به کمال خود برسد، نظر آن‌ها به همه عالم این است که یهود آن قوم برتری است که خدای تبارک و تعالی همه عالم را و همه انسان‌ها را در خدمت آن‌ها قرار داده است تا اینکه این‌ها به کمال خود برسند و آن کمالاتی که در دار آخرت برای آن‌ها حتمی هم هست، چون قوم برتر هستند، شکی هم نیست، لذا می‌گویند اگر یک موقعی هم برای ما بد و خوب داشته باشیم بد ما یک مدت خیلی کوتاهی در آتش است بلافاصله راحت می‌شود. این‌جا خدا با آن‌ها احتجاج می‌کند اگر شما قائل به این هستید پس «فَتَمَنَّوُا الْمَوْتَ» ‏شما می‌گویید دار آخرت قطعاً از این‌جا بهتر است، اگر شما می‌گویید آن هم برای شما است، قطعی است، پس چرا تَمنّی موت نمی‌کنید؟ اگر بهتر است، انسان به دنبال بهتر است، آن‌جا را هم که می‌گویید برای ما است، بهتر است و برای ما هم هست، اگر این‌طوری است تَمنّی موت بکنید. «إِنْ کنْتُمْ صادِقینَ‏» اگر اهل صدق هستید. این علامت این هست که اگر می‌خواهید ببینید این‌ها در ادعای خود راست می‌گویند، [ببینید تمنی موت] می کنند یا نه. لذا «إِنْ کنْتُمْ صادِقینَ‏» با همه إحتجاج می‌کند، هر کسی چنین ادعایی را داشته باشد [مشمول این آیه است] حالا به نحو دیگری،

«وَ لا یتَمَنَّوْنَهُ أَبَداً» قطعاً چنین تَمنّی این‌ها ندارند، بلکه نه تنها یهود تَمنّی موت را ندارد شدیدترین أقوام هستند به حیات دنیا که می‌فرماید: به خاطر اینکه به خاطر آن چیزهایی که جلو فرستادند، أعمال سابق خود، این‌ها تَمنّی موت نمی‌کنند و خدا ظالمین را می‌شناسد و این‌ها را می‌یابی که حریص‌ترین مردم هستند در حیات دنیا، امروز هم همین‌طوری است، از قدیم هم همین‌طوری بوده است، معروف است که یهودی‌ها خیلی نسبت به مال {حریص هستند} اصلاً مثل اینکه جان آن‌ها است، درهمه کشورها معروف است که یهود این‌طوری هستند، فقط در ایران نیست، حالا در ایران شما کمتر شاید با آن‌ها حشر و نشر داشته باشید ولی از قدیم معروف بود که یهودی‌ها هر کار پولداری که بوده است، هر جایی که پول در آن‌جا خوابیده بود جای پای آن‌ها هم بود، حالا یک مقداری شاید دست و بال آن‌ها مثل سابق باز نباشد که الآن هم مخفی‌تر این کار را انجام می‌دهند ولی «لَتَجِدَنَّهُمْ» این‌ها حریص‌ترین مردم هستند در حیات دنیا «وَ مِنَ الَّذینَ أَشْرَکوا»«یوَدُّ أَحَدُهُمْ لَوْ» نه تنها این‌ها حریص هستند در دنیا، بلکه یکی از علامت دنیاطلبی آن‌ها این است که دوست دارند در دنیا هزار سال عمر کنند، یعنی از دنیا اصلاً سیر نمی‌شوند و اگر آخرت برای این‌ها است و آن‌جا راحت‌تر است باید این‌ها تَمنّی موت بکنند، نه تنها تَمنّی موت نمی‌کنند و حریص هستند بر دنیا بلکه دائماً طول عمر می‌خواهند منتها از خدا، طول عمر می‌خواهند تا در همین دنیا بمانند «یعَمَّرُ أَلْفَ سَنَةٍ» هزار سال در دنیا بمانند «وَ ما هُوَ بِمُزَحْزِحِهِ مِنَ الْعَذابِ أَنْ یعَمَّرَ» اما بدانند که این عمر طولانی هم آن‌ها را از عذاب دور نمی‌کند، یعنی غایت این‌ها، برگشت این‌ها به همان مرتبه عذاب است «وَ اللَّهُ بَصیرٌ بِما یعْمَلُونَ» بعد دوباره آیات بعدی هم باز خطاب به همین یهود است که این‌ها تَمنّی موت نمی‌کنند.