نور در حرم نور

الَّذینَ هُمْ فی‏ صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ (2)

#نکته: نماز در این صفات دوبار بیان شده(آیه 2 و 9) ابتدا و انتهای صفات مومنین در مورد نمازشان است. که شاید نشان دهنده ی این باشد که بالاترین جلوه ی مومنین و مهم ترین چیزی را که باید اهمیت دهند نمازشان است.

جامع الأخبار(للشعیری)       123     الفصل التاسع و السبعون فی الزینة

قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص‏: وَ الْخُشُوعُ زِینَةُ الصَّلَاةِ وَ تَرْکُ مَا لَا یَعْنِی زِینَةُ الْوَرَع‏

بحار الأنوار (ط - بیروت)    ج‏74    273     باب 11 وصیته ع لکمیل بن زیاد النخعی ..... ص : 266

َ یَا کُمَیْلُ لَیْسَ الشَّأْنَ أَنْ تُصَلِّیَ وَ تَصُومَ وَ تَتَصَدَّقَ إِنَّمَا الشَّأْنُ‏ أَنْ‏ تَکُونَ‏ الصَّلَاةُ فُعِلَتْ بِقَلْبٍ نَقِیٍّ وَ عَمَلٍ عِنْدَ اللَّهِ مَرْضِیٍّ وَ خُشُوعٍ سَوِیٍّ وَ إِبْقَاءٍ لِلْجِدِّ فِیهَا

بحار الأنوار (ط - بیروت)    ج‏81    264     باب 16 آداب الصلاة ..... ص : 226

وَ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ ص قَالَ: بُنِیَتِ الصَّلَاةُ عَلَى أَرْبَعَةِ أَسْهُمٍ سَهْمٌ مِنْهَا إِسْبَاغُ الْوُضُوءِ وَ سَهْمٌ مِنْهَا الرُّکُوعُ وَ سَهْمٌ مِنْهَا السُّجُودُ وَ سَهْمٌ مِنْهَا الْخُشُوعُ فَقِیلَ یَا رَسُولَ اللَّهِ وَ مَا الْخُشُوعُ قَالَ ص التَّوَاضُعُ‏ فِی‏ الصَّلَاةِ وَ أَنْ یُقْبِلَ الْعَبْدُ بِقَلْبِهِ کُلِّهِ عَلَى رَبِّهِ فَإِذَا هُوَ أَتَمَّ رُکُوعَهَا وَ سُجُودَهَا وَ أَتَمَّ سِهَامَهَا صَعِدَتْ إِلَى السَّمَاءِ لَهَا نُورٌ یَتَلَأْلَأُ وَ فُتِحَتْ أَبْوَابُ السَّمَاءِ لَهَا وَ تَقُولُ حَافَظْتَ عَلَیَّ حَفِظَکَ اللَّهُ فَتَقُولُ الْمَلَائِکَةُ صَلَّى اللَّهُ عَلَى صَاحِبِ هَذِهِ الصَّلَاةِ وَ إِذَا لَمْ یُتِمَّ سِهَامَهَا صَعِدَتْ وَ لَهَا ظُلْمَةٌ وَ غُلِّقَتْ أَبْوَابُ السَّمَاءِ دُونَهَا وَ تَقُولُ ضَیَّعْتَنِی ضَیَّعَکَ اللَّهُ وَ یَضْرِبُ اللَّهُ بِهَا وَجْهَهُ‏ «1».

الکافی (ط - الإسلامیة)    ج‏3    300     باب الخشوع فی الصلاة و کراهیة العبث ..... ص : 299

ٍ عَنِ الْحَلَبِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِذَا کُنْتَ دَخَلْتَ فِی صَلَاتِکَ فَعَلَیْکَ بِالتَّخَشُّعِ وَ الْإِقْبَالِ عَلَى صَلَاتِکَ فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَقُولُ- الَّذِینَ هُمْ فِی صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ‏

الکافی (ط - الإسلامیة)    ج‏3    300     باب الخشوع فی الصلاة و کراهیة العبث ..... ص : 299

ٍ عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: إِذَا اسْتَقْبَلْتَ الْقِبْلَةَ بِوَجْهِکَ فَلَا تُقَلِّبْ وَجْهَکَ عَنِ الْقِبْلَةِ فَتَفْسُدَ صَلَاتُکَ فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ قَالَ لِنَبِیِّهِ ص فِی الْفَرِیضَةِ فَوَلِّ وَجْهَکَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ وَ حَیْثُ ما کُنْتُمْ فَوَلُّوا وُجُوهَکُمْ شَطْرَهُ‏ «4» وَ اخْشَعْ بِبَصَرِکَ وَ لَا تَرْفَعْهُ إِلَى السَّمَاءِ «5» وَ لْیَکُنْ حِذَاءَ

وَجْهِکَ‏ «1» فِی مَوْضِعِ سُجُودِک‏

المقنع (للصدوق)    المتن    74     أبواب الصلاة

فإذا قمت إلى الصلاة فأقبل علیها «1»، و لا تمتخط، و لا تبزق‏ «2»، و لا تتثأب و لا تمط «3»، و لا تمس الحصى‏ «4»، و لا تلتفت‏ «5»، و اخشع فی صلاتک فان الله یقول:

الَّذِینَ هُمْ فِی صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ‏ «6» یعنی غض الطرف‏ «7».

خشوع ظاهر باید در حد خشوع قلب باشد. یعنی قلب هم باید خاشع باشد.

تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب    ج‏9    159

و فی أصول الکافی‏[1]: عدّة من أصحابنا، عن سهل بن زیاد، عن محمّد بن الحسن بن شمّون، عن عبد اللّه بن عبد الرّحمن، عن مسمع بن عبد الملک، عن أبی عبد اللّه- علیه السّلام- قال: قال رسول اللّه- صلّى اللّه علیه و آله-: ما زاد خشوع الجسد على ما فی القلب، فهو عندنا نفاق.[2]

تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب    ج‏9    159

روی‏ أنّ النّبیّ- صلّى اللّه علیه و آله- رأى رجلا یعبث بلحیته فی صلاته، فقال: أما إنّه لو خشع قلبه، لخشعت جوارحه.

[3]

تفسیر نور    ج‏6    82

3- نماز، در رأس برنامه‏هاى اسلامى است. «فِی صَلاتِهِمْ»

4- در نماز، حالت وکیفیّت مهم است. «خاشِعُونَ»

مصباح المتهجد و سلاح المتعبد    ج‏2    598     دعاء السحر فی شهر رمضان ..... ص : 582

وَ یَدْعُو «310» أَیْضاً فِی السَّحَر ... اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ خُشُوعَ الْإِیمَانِ قَبْلَ خُشُوعٍ‏ الذُّلِ‏ فِی النَّار

این دعا در اعمال سحر ماه رمضان مفاتیح الجنان هم هست. دعای بسیار زیبایی است

وَ الَّذینَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ (3)

تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب    ج‏9    161

و فی تفسیر علیّ بن إبراهیم‏[1]: وَ الَّذِینَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ‏][2] یعنی عن الغناء و الملاهی.

[3]

تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب    ج‏9    161

و فی اعتقادات الإمامیّة[4] للصّدوق- رحمه اللّه-: و سئل- علیه السّلام- عن القصّاص، أ یحلّ الاستماع لهم. فقال: لا.

[5]

تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب    ج‏9    160

و فی إرشاد المفید[6]- رحمه اللّه- کلام طویل لأمیر المؤمنین- علیه السّلام- و فیه یقول- علیه السّلام-: کلّ قول لیس فیه للّه ذکر[7]، فلغو.

من لا یحضره الفقیه    ج‏4    395     و من ألفاظ رسول الله ص الموجزة التی لم یسبق إلیها ..... ص : 376

ْ وَ أَعْظَمُ‏ النَّاسِ‏ قَدْراً مَنْ‏ تَرَکَ‏ مَا لَا یَعْنِیه‏

گشت و گذار های بیهوده در اینترنت و شبکه های اجتماعی از مصادیق ما لا یعنی است

تفسیر نور    ج‏6    83

دورى از لغو در دنیا، بهره‏اش، محفوظ ماندن از لغو در قیامت است. «عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ»، «لا تَسْمَعُ فِیها لاغِیَةً»[8]

تفسیر نور    ج‏6    84

1- نشانه‏ى ایمان، دورى از لغو است. «وَ الَّذِینَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ» (مؤمن باید در تمام کارها و سخنان خود هدف صحیح داشته باشد)[9]

وَ الَّذینَ هُمْ لِلزَّکاةِ فاعِلُونَ (4)

تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب    ج‏9    161[1]

و فی تفسیر علیّ بن إبراهیم‏[2]: قال الصّادق- صلوات اللّه علیه-: من منع قیراطا من الزّکاة، فلیس بمؤمن و لا مسلم. و لا کرامة[3]

وَ الَّذینَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حافِظُونَ (5)

إِلاَّ عَلى‏ أَزْواجِهِمْ أَوْ ما مَلَکَتْ أَیْمانُهُمْ فَإِنَّهُمْ غَیْرُ مَلُومینَ (6)

فَمَنِ ابْتَغى‏ وَراءَ ذلِکَ فَأُولئِکَ هُمُ العادُونَ (7)

تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب    ج‏9    163

عن أبی عبد اللّه‏[1]- علیه السّلام- قال: قال رسول اللّه- صلّى اللّه علیه و آله-: من سلم من أمّتی من أربع خصال، فله الجنّة: من الدّخول فی الدّنیا، و اتّباع الهوى، و شهوة البطن، و شهوة الفرج.

[2]

نهج البلاغة (للصبحی صالح)       477     [45] 47 ..... ص : 477

[45] 47

وَ قَالَ ع‏ قَدْرُ الرَّجُلِ عَلَى قَدْرِ هِمَّتِهِ ... وَ عِفَّتُهُ‏ عَلَى‏ قَدْرِ غَیْرَتِهِ‏

اهمیت غیرت که هرچه غیرت زیادتر باشد عفت مردان هم بالاتر است

المحاسن    ج‏1    292     47 باب المحبوبات و هی کتاب مفردا ورد فی الفهرست ..... ص : 290

َ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ‏ قَالَ لَهُ رَجُلٌ إِنِّی‏ ضَعِیفُ‏ الْعَمَلِ‏ قَلِیلُ الصَّلَاةِ قَلِیلُ الصَّوْمِ وَ لَکِنْ أَرْجُو أَنْ لَا آکُلَ إِلَّا حَلَالًا وَ لَا أَنْکَحَ إِلَّا حَلَالًا فَقَالَ وَ أَیُّ جِهَادٍ أَفْضَلُ مِنْ عِفَّةِ بَطْنٍ وَ فَرْجٍ‏ «4»

بالاترین جهاد است

وَ الَّذینَ هُمْ لِأَماناتِهِمْ وَ عَهْدِهِمْ راعُونَ (8)

الکافی (ط - الإسلامیة)    ج‏2    105     باب الصدق و أداء الأمانة ..... ص : 104

َ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع‏ لَا تَنْظُرُوا إِلَى طُولِ رُکُوعِ الرَّجُلِ وَ سُجُودِهِ فَإِنَّ ذَلِکَ شَیْ‏ءٌ اعْتَادَهُ فَلَوْ تَرَکَهُ اسْتَوْحَشَ لِذَلِکَ وَ لَکِنِ انْظُرُوا إِلَى‏ صِدْقِ‏ حَدِیثِهِ وَ أَدَاءِ أَمَانَتِهِ.

الجعفریات (الأشعثیات)       36     کتاب الصلاة

ِ عَنْ عَلِیٍّ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص‏ لَا إِیمَانَ لِمَنْ لَا أَمَانَةَ لَهُ وَ لَا دِینَ‏ لِمَنْ‏ لَا عَهْدَ لَهُ وَ لَا صَلَاةَ لِمَنْ لَا یُتِمُّ رُکُوعَهَا وَ سُجُودَهَا

* همه‏ى نعمت‏هاى مادّى، معنوى و سیاسى، امانت الهى هستند. (امام خمینى قدس سره فرمود:

جمهورى اسلامى امانت الهى است)

وَ الَّذینَ هُمْ عَلى‏ صَلَواتِهِمْ یُحافِظُونَ (9)

و فی الکافی‏^[1]: علیّ بن إبراهیم، عن أبیه، عن حمّاد، و محمّد بن یحیى، عن أحمد [بن محمّد]^[2]، عن حمّاد بن عیسى، عن حریز، عن الفضیل [بن یسار]^[3] قال: سألت أبا جعفر- علیه السّلام- عن قول اللّه- عزّ و جلّ-: الَّذِینَ هُمْ عَلى‏ صَلَواتِهِمْ یُحافِظُونَ‏. قال:

هی الفریضة. قلت: الَّذِینَ هُمْ عَلى‏ صَلاتِهِمْ دائِمُونَ‏^[4]. قال: هی النّافلة.

#نکته: ترابط این صفات با هم: هرچه خشوع و محافظت بر نماز زیاد شود، عفت و دوری از لغو و امانت داری زیاد می شود و بر عکس. اینها ایمان را افزایش می دهند و افزایش ایمان بالاتر رفتن اینها را موجب می شود

إرشاد القلوب إلى الصواب (للدیلمی)    ج‏2    217     فصل: فی عبادته و زهده ..... ص : 217

وَ کَانَ ع یَوْماً فِی حَرْبِ صِفِّینَ مُشْتَغِلًا بِالْحَرْبِ وَ الْقِتَالِ وَ هُوَ مَعَ ذَلِکَ بَیْنَ الصَّفَّیْنِ یَرْقُبُ الشَّمْسَ فَقَالَ لَهُ ابْنُ عَبَّاسٍ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ مَا هَذَا الْفِعْلُ فَقَالَ ع أَنْظُرُ إِلَى الزَّوَالِ حَتَّى نُصَلِّیَ فَقَالَ لَهُ ابْنُ عَبَّاسٍ وَ هَلْ هَذَا وَقْتُ صَلَاةٍ إِنَّ عِنْدَنَا لَشُغُلًا بِالْقِتَالِ عَنِ الصَّلَاةِ فَقَالَ ع عَلَى مَا نُقَاتِلُهُمْ إِنَّمَا نُقَاتِلُهُمْ عَلَى الصَّلَاةِ

محافظت بر نماز امیرالمومنین ع این گونه بود