نور در حرم نور

«اعثار» به اطلاع یافتن تصادفى وبدون جستجو گفته مى‌شود، چنانکه مردم آن زمان بدون زحمت واز راه پول وسکّه‌ى آنان، از راز مهم آنان آگاه شدند.

در داستان اصحاب کهف، مسأله قدرت و اراده‌ى الهى، شجاعت، دل کندن از دنیا، هجرت، تقیّه، امدادهاى الهى و تغذیه‌ى حلال مطرح است.

1- ارشاد و آموزشِ تجربى، عینى و نمایشى، از بهترین ارشادهاست. «أَعْثَرْنا عَلَیْهِمْ لِیَعْلَمُوا»

2- هیچ یک از کارهاى خدا عبث و بیهوده نیست. أَعْثَرْنا ... لِیَعْلَمُوا أَنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌ‌

3- عقاید باید بر اساس علم باشد. «لِیَعْلَمُوا أَنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ»

4- قدرتى که بتواند انسان را بیش از سه قرن بى‌غذا زنده نگاه دارد، مى‌تواند

جلد 5 - صفحه 156

مرده‌ها را هم زنده کند. «أَنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ»

5- انسان از کنار بعضى حوادث تاریخى به سادگى مى‌گذرد و از آثار تربیتى آن غافل است. اصحاب کهف، بعد از کشف ماجرا از دنیا رفتند، و مردم در فکر یادبود وساختن مقبره بودند، نه عبرت و درس‌آموزى. «ابْنُوا عَلَیْهِمْ بُنْیاناً»

6- اغلب افراد سطحى و ساده‌اندیش، حال کار ندارند و به دیگران مى‌گویند کار کنند، «فَقالُوا ابْنُوا» ولى افراد نیرومند مى‌گویند ما خودمان انجام مى‌دهیم.

«لَنَتَّخِذَنَّ»

7- ساختن مسجد بر مزار اولیاى خدا، ریشه‌ى قرآنى دارد. «لَنَتَّخِذَنَّ عَلَیْهِمْ مَسْجِداً»

8- آثار مقدس باید در مکان‌هاى مقدس و به مناسبت‌هاى مقدس باشد. مسجد در کنار غار یکتاپرستان مهاجر، ارزش بیشترى دارد. «لَنَتَّخِذَنَّ عَلَیْهِمْ مَسْجِداً»

9- از هر فرصتى براى ترویج دین استفاده کنیم. «لَنَتَّخِذَنَّ عَلَیْهِمْ مَسْجِداً» (اگر بناست ساختمانى به عنوان یادبود ساخته شود، مسجد بسازیم که آثار معنوى و مادى زیادى دارد.)

در حاشیۀ بحث فوق خوب است اشاره‌ای نیز به منزّه بودن زیارت ائمّۀ اطهار علیهم السّلام، از شرک داشته باشیم. اتّهام شرک غالباً از سوی وهّابیون به شیعه زده می‌شود. این افراد شیعیان را به جُرم زیارت حجج الهی^(ع)بت‌پرست می‌خوانند؛ و کمک به بازسازی و زیباسازی حرم‌های شریف آنان را رواج بت‌پرستی می‌دانند. پاسخ به این اتّهام‌ها جداگانه به صورت کامل داده‌شده، ولی در اینجا به صورت مختصر و در حاشیۀ مسئلۀ بازسازی، به این مطلب نیز پرداخته می‌شود.

پیش از شروع باید متذکّر شد که ممکن است واژۀ بت‌پرستی اصطلاحاً به بزرگ نمودن شیء و یا فردی بیش از اندازه‌ای که مستحقّ بزرگداشت است، اطلاق شود. در این مورد باید گفت که بزرگداشت ائمّۀ اطهار^{علیهم السّلام}، هیچگاه بیش از مقام آن حضرات نبوده است، و حتّی هرگز هیچ توصیف‌گری نتوانسته و نمی‌تواند آنها را آن طور که شایستۀ آنهاست بزرگ بدارد. این ادّعا دلایل نقلی فراوانی دارد که در اینجا به آن پرداخته نمی‌شود. هدف اصلی در اینجا بررسی جنبۀ دیگر واژۀ بت‌پرستی بود که در ادامه آمده است.

در مورد عمل پرستش به معنای دقیق کلمه (و نه معنای اصطلاحی)، که از سوی بنده انجام می‌شود، مسئلۀ بسیار مهم نیّت عمل است. به عبارت دیگر مهمترین شرط  لازم و کافی، داشتن قصد پرستش است.

 نیّت پرستش لازم است، به این معنا که در صورتی که نیّت پرستش وجود نداشته باشد، پرستشی انجام نمی‌شود، هر چند که فرد در ظاهر کارهایی انجام دهد که ممکن است در عبادات انجام شود. برای مثال فردی به نیّت ورزش کردن ممکن است کمر خود را مشابه حالت رکوع خم کند، امّا بدیهی‌ست چون این فرد قصد پرستش چیزی را نداشته است، نمی‌توان گفت او در حال عبادت معبودی است.

در مقابل، نیّت برای پرستش شرط کافی نیز هست؛ به این معنا که اگر فرد در قصد خود چیزی را معبود خود بداند، این قصد برای پرستش کافی‌ست، و اگر هیچ عمل دیگری نیز انجام نشود، - در صورت وجوب انجام اعمالی خاص جهت پرستش آن معبود -  فقط می‌توان گفت شخص در اطاعت معبود خود کوتاهی کرده است.

بنابراین با استناد به اینکه هیچ یک از پیروان اهل بیت^{علیهم السلام}، در زیارت خود قصد پرستش ائمّه ^(ع)را ندارند؛ اتّهام بت‌پرستی و شرک به آنان وارد نیست. اگر تنها به دلیل بوسیدن مقابر، تجمّع به دور آنها و یا تبرّک جستن از آنها، این اتّهام به شیعیان وارد می‌شود، پس می‌توان سایر مسلمان‌ها و خود وهابیان را برای طواف به دور کعبه، که از جنس سنگ است، و همچنین دست کشیدن به حجرالأسود، بوسیدن جلد قرآن و... به شرک متّهم نمود. همچنین همۀ انسان‌ها اعمّ از مسلمان و غیر مسلمان را می‌توان به جرم بوسیدن کودکانشان بت پرست نامید!

توجه و انس آیت الله بهجت به زیارت امام زادگان نیز در سیره زیارتی ایشان جایگاه خاصی داشت، به گونه ای که فرزند ارجمندشان در گفتگو می گوید:

ایشان همیشه سفارش می کرد به زیارت امام زادگان هم بروید؛ زیرا هر کدام خواصی دارند و هر یک از آنان در حکم داروی مخصوصی هستند. ایشان می فرمود: اگر مردم تهران هفته ای یک بار به زیارت حضرت عبدالعظیم نروند، جفا کرده اند. خود ایشان امکان نداشت که به تهران برود و به زیارت حضرت عبدالعظیم حسنی مشرف نشود. مرحوم آقا وقتی به طرف مشهد حرکت می کردند، مقید بودند تا در رفت و برگشت، به زیارت حضرت عبدالعظیم مشرف شود و اگر درب حرم بسته هم بود، می گفت پشت حرم می مانیم تا باز شود و زیارت کنیم، بعد برویم. به یاد دارم یک بار نیمه شب از مشهد مقدس به تهران رسیدیم و به حضرت عبدالعظیم رفتیم، اما درب حرم بسته شده بود، فرمود: اگر مسافرخانه بدون پله باشد، آن جا اطاق بگیریم و بمانیم تا صبح به زیارت مشرف شویم و بعد برویم که این کار را کردیم و ایشان به زیارت حضرت عبدالعظیم و امام زاده ها هم می رفت و سفارش می کرد که باید اینها را احیاء کرد و حتی به آقای ری شهری سفارش کرد که قبور علما آن جا را مشخص و احیاء کند که ایشان هم دستور داد و این کار را انجام دادند.

ایشان در قم هم مقید بود که روز وفات امام جواد (علیه السلام) به چهل اختران برود و قبر موسی مبرقع را زیارت کند.[5]

در پایان، نه نکته از نکات الهام بخش این عالم وارسته تقدیم می شود:

١. توفیق زیارت ربطی به داشتن پول ندارد؛[6]

٢. ایرانی ها باید نعمت حرم امام رضا (علیه السلام) را که زیارت آن برای شان فراهم است، مغتنم بشمارند؛[7]

٣. حرم مطهر امام رضا (علیه السلام) نعمت بزرگ و گران قدری است که در اختیار ایرانی هاست و عظمتش را خدا می داند؛[8]

۴. انسان اگر هر یک از مشاهد مشرفه را طواف کند، همه مشاهد مشرفه را در همه جا زیارت کرده و برایش مفید است؛[9]

۵. به امام زاده ها بروید؛ زیرا این بزرگواران هم چون میوه ها که هر کدام خاصیتی دارند، هر کدام شان خواص و آثاری دارند؛[10]

۶. یکی از کرامت های شیعه، قبور و مزارهای امام زادگان است، لذا نباید از زیارت آن ها غافل باشیم و خود را محروم سازیم؛[11]

٧. اهم آداب زیارت این است که بدانیم بین حیات معصومین (علیهم السلام) و مماتشان هیچ فرقی وجود ندارد؛[12]

٨. دیده و شنیده شده که اشخاص در مشاهد مشرفه به امامی که صاحب ضریح است، سلام کرده و جواب شنیده اند؛[13]

٩. اگر کسی بخواهد عطش دیدار آن ها (معصومین علیهم السلام) را در وجود خود تخفیف دهد، زیارت مشاهد مشرفه به منزله ملاقات آن ها و دیدارامام عصر (عج) است؛ زیرا آن ها در هر جا حاضر و ناظرند. [14]