نور در حرم نور

خداوند در دومین آیه‏ى این سوره مى‏فرماید: «إِذا ذُکِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ‏ قُلُوبُهُمْ»، یاد خداوند دلهاى مؤمنان را مضطرب مى‏کند، ولى در جاى دیگر مى‏فرماید: «أَلا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ» «1»، با یاد خداوند دلها آرام مى‏گیرد. این دو آیه با هم منافاتى ندارد، زیرا در یک جا ترس از عظمت خداوند است. و در جاى دیگر اطمینان داشتن به خداوند.

همانند کودکى که هم به والدین آرام مى‏گیرد و هم از آنان حساب مى‏برد.

أنواع الخوف خمسة: خوف و خشیة و وجل و رهبة و هیبة فالخوف للعاصین و الخشیة للعالمین و الوجل للمخبتین و الرهبة للعابدین و الهیبة للعارفین. أما الخوف فلاجل الذنوب قال الله عز و جل:" وَ لِمَنْ خافَ مَقامَ رَبِّهِ جَنَّتانِ" (الرحمن/ 46) و الخشیة لاجل روة التقصیر قال الله عز و جل:" إِنَّما یَخْشَی اللّهَ مِنْ عِبادِهِ الْعُلَماء" (فاطر/ 28). و أما الوجل فلاجل ترک الخدمة قال الله عز و جل" الَّذِینَ إِذا ذُکِرَ اللّهُ وَجِلَتْ‏ قُلُوبُهُمْ" (انفال/ 2). و الرهبة لروة التقصیر قال الله عز و جل:" وَ یَدْعُونَنا رَغَباً وَ رَهَباً" (انبیاء/ 90). و الهیبة لاجل شهادة

الحق عند کشف الاسرار أسرار العارفین قال الله عز و جل:" وَ یُحَذِّرُکُمُ اللّهُ نَفْسَهُ" (آل عمران/ 28) یشیر إلی هذا المعنی.

قال الباقر (ع): فی حکمة آل داود یا ابن آدم! کیف تتکلم بالهدی و أنت لا تفیق عن الردی یا ابن آدم! أصبح قلبک قاسیا و أنت لعظمة الله ناسیا، فلو کنت بالله عالما، و بعظمته عارفا، لم تزل منه خائفا، و لو عده راجیا، ویحک کیف لا تذکر لحدک، و انفرادک فیه وحدک‏

قال الصادق (ع): مَنْ عَرَفَ اللَّهَ خَافَ اللَّهَ وَ مَنْ خَافَ اللَّهَ سَخَتْ نَفْسُهُ عَنِ الدُّنْیَا

قال امیر المؤمنین (ع): أَکْثَرُ النَّاسِ مَعْرِفَةً أَخْوَفُهُمْ لِرَبِّه‏

إِنَّ فِی ذلِکَ لایَةً لِمَنْ خافَ عَذابَ الاخِرَةِ هود/ 103.

ذلِکَ لِمَنْ خافَ مَقامِی وَ خافَ وَعِیدِ ابراهیم/ 14.

وَ لِمَنْ خافَ مَقامَ رَبِّهِ جَنَّتانِ‏ الرحمن/ 46.

قال امیر المؤمنین (ع): ثمرة الخوف الامن‏

قال رسول الله (ص): یَا أَبَاذَرٍّ! یَقُولُ اللَّهُ تَعَالَی: لا أَجْمَعُ عَلَی عَبْدِی خَوْفَیْنِ وَ لا أَجْمَعُ لَهُ أَمْنَیْنِ فَإِذَا أَمِنَنِی أَخَفْتُهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَ إِذَا خَافَنِی آمَنْتُهُ یَوْمَ الْقِیَامَة

إِنَّ فی ذلِکَ لَذِکْری لِمَنْ کانَ لَهُ قَلْبٌ أَوْ أَلْقَی السَّمْعَ وَ هُوَ شَهید"

وَ إِذا ذُکِرَ اللّهُ وَحْدَهُ اشْمَأَزَّتْ قُلُوبُ الَّذینَ لا یُومِنُونَ بِالاخِرَةِ وَ إِذا ذُکِرَ الَّذینَ مِنْ دُونِهِ إِذا هُمْ یَسْتَبْشِرُونَ‏