نور در حرم نور

ضرورت رجوع به اهل بیت(ع) برای اخذ معارف

امام صادق علیه السلام در بیانی نورانی می فرمایند: «یَمُصُّونَ الثِّمَادَ وَ یَدَعُونَ النَّهَرَ الْعَظِیمَ»(الکافی  ج‏1، ص: 222)؛ برخی از انسان های تشنه، آب برکه هایی که سرچشمه ندارند و نمی جوشند و راکد هستند، می نوشند؛ برخی از انسان های تشنه وقتی به این آب های راکد می رسند با اشتها آن را می مکند اما نهر عظیم را در کنار دستشان رها کرده اند. به ایشان عرض شد: نهر عظیم کیست؟ حضرت پاسخ دادند: وجود مقدس رسوال الله صلی الله علیه و آله نهر عظیم هستند؛ سپس توضیح دادند: همه سنت هایی را که خدای متعال به هر پیامبری داده بود، یک جا به نبی اکرم صلی الله علیه وآله اعطا کرده است؛ بنابراین ایشان نهر عظیم هستند و همه معارفی که از عالم بالا در طول تاریخ به همه انبیا علیهم السلام نازل شده به حضرت عطا گردیده که البته این نیز همه علم حضرت نیست؛ ‌همه علوم انبیا علیهم السلام نازله ای از علم ایشان است؛ سپس فرمودند: خدای متعال هر آنچه را به نبی اکرم صلی الله علیه وآله داده بود، به امیرالمؤمنین علیه السلام هم عطا کردند؛ بنابراین امیرالمؤمنین علیه السلام هم نهر عظیم هستند و پس از ایشان، یک یک ائمه علیهم السلام؛ بنابراین ائمه علیهم السلام نهر عظیم هستند و دیگران (صحابه و...) ثماد.

مردم آب برکه ها را با اشتها می خورند اما این نهر عظیم را فراموش می کنند. پرسیده شد منظور از نهر عظیم چیست؟ فرمودند: وجود مقدس رسول الله(ص).

 خداوند نهر دیگری را از عالم حقیقت در عالم ما جاری کرده است تا حقایق را به ما بنوشاند و آن هم وجود مقدس رسول الله(ص) است.

 فرمود: «لاسواء من اعتصم به الناس ولاسواء حیث ذهب الناس الی عیون کدرة تفرغ بعضها فی بعض، وذهب من ذهب إلینا إلى عیون صافیة تجری بإذن ربها لاانقطاع لها ولانفاد» آن عده ای که دیگران به آنها متمسک می شوند با امامی که شما به او چنگ زده اید یکی نیستند. حضرت فرمودند: مردم به سراغ چشمه هایی رفتند که نمی جوشند؛ مانند ظروفی که محتوای آن به ظرف دیگری می ریزد. آلوده نیز هست؛ ولی شما به سوی سرچشمه هایی رفتید که «تَجْرِی بِإِذنِ رَبِّها» که به اذن پروردگارش جاری است و اگر فیضی به شما می رساند از سوی خودش نیست. همه اش امر خداست. انقطاع ندارد، پایان ندارد.

شاید معنای روایت «أُطْلِبُ العِلم وَلوْ بِالصّین»(11) در کنار روایت «شرِّقَا وَ غرِّبَا لَن تَجِدا عِلماً صَحیحاً إلّا شَیئاً خَرَجَ مِن عِندِنا» نیز این باشد که اگر علم ما اهل بیت علیهم السلام به کسی رسیده بود، از او استفاده کنید، حتی اگر در چین باشد؛ چون او واسطه بین ما و شما خواهد بود؛ البته کسی نباید طمع خام کند که می تواند به سرعت شاگرد امام صادق علیه السلام شود و هیچ فقیه و عارف به معارفی را قبول نداشته باشد! این همان راهی است که اگر انسان در آن شتاب کند، هرگز به مقصد نمی رسد؛ ولی با این حال، سرچشمة علم، اهل بیت علیهم السلام هستند. در این روایت هم حضرت بیش از این پیش نرفته اند.

امیرالمؤمنین علیه السلام در روایت دیگری فرمودند: «نَحنُ الاعْرافُ الّذینَ لایعرف الله عزّوَجلّ الا بِسَبیلِ مَعْرِفَتنِا فَلا سَواء مَنِ اعْتَصَمَ بِه النّاس حَیثُ ذَهَبَ النّاسُ إلی عُیُونٍ کَدِره تَفرُقُ بَعْضُهَا فِی بَعض وَ ذَهَبَ مَن ذَهَبَ إلیْنا إلی عُیُونٍ صَافِیَه تَجری بِإذنِ رَبِّها لاانْقِطَاعَ لَهَا وَ لا نَفَاد»(12)؛ کسانی که دیگران به او معتصم هستند با امامی که شما به او معتصم هستید، یکی نیست؛ اگر کسی به ما روی آورد، به چشمه های بی منتهای جاری به اذن پروردگار روی آورده است؛ یعنی اگر چیزی به شما بدهیم به اذن پروردگارتان می دهیم. ما به کسی بی حساب و کتاب چیزی را نمی دهیم. این روایات نشان می دهد که ما باید به اهل بیت علیهم السلام رجوع کنیم و معارف دین را از آن ها بگیریم.

ستعمار سیاسى چه مى‏کند؟ کوشش مى‏کند حکومت را به دست افرادى بدهد که عامل او و مجرى منویّات او باشند؛ به ظاهر مستقل باشند و حتى در مقابل آنها غرّش هم بکنند، غرّه هم بکشند اما در باطن، همه دستورها را از آن جا بگیرند. مگر ممکن است ملتى را استعمار اقتصادى و استعمار سیاسى بکنند بدون آن که استعمار فکرى بکنند یعنى بدون آن که فکرش را هم طورى بسازند که با استعمار سیاسى و اقتصادى جور دربیاید؛ شخصیت فکرى او را از او بگیرند، او را به آنچه مال خودش است بدبین کنند و به آن فکرى که از ناحیه استعمارگر آمده خوشبین کنند، یعنى در مردم حالت تجدد زدگى ایجاد کنند. 

به آداب خودشان بدبین باشند، آداب آنها را بهتر بدانند. به رسوم خودشان بدبین باشند، رسوم آنها را از رسوم خودشان بهتر بدانند. به ادبیات خودشان بدبین باشند، ادبیات آنها را از ادبیات خودشان بهتر بدانند. به فلسفه خودشان بدبین باشند، فلسفه آنها را از فلسفه خودشان بهتر بدانند.

به دین و آیین خودشان بدبین باشند، دین و آیین آنها را بهتر بدانند. به کتابهاى خودشان بدبین باشند، کتابهاى آنها را از کتابهاى خودشان بهتر بدانند. هر چه که از ناحیه آنهاست آن را خوب بدانند، هر چه از ناحیه خودشان است آن را بد بدانند.»*

( شهید مطهری، مجموعه آثار استاد شهید مطهرى، ج‏24، ص243)*