نور در حرم نور

مقام معظم رهبری:

«علم، یک نوع معرفت است و برای جامعه بشری، یک ضرورت محسوب می‌شود. اگر علم نباشد، انسان در تاریکی قرار خواهد گرفت و نخواهد توانست اشیای پیرامون خود را بشناسد و از آنها بهره‌برداری کند».

حضرت آقا دام ظله:

حضرت می فرمایند: «سبیل ابلج المنهاج انورالسّراج»؛ ایمان، راهی است که مسیر آن کاملاً روشن است. ایمان، فروزنده ترین چراغ است. مراد از ایمان در این عبارت امیرالمؤمنین (علیه الصّلاةوالسّلام)، ایمان دینی است؛ یعنی ایمان به خدا و روز جزا و پیغمبر، و همین ایمانی که ادیان مردم را به آن فرا می خوانند. البته اهمیت مطلق ایمان معلوم است؛ چون ایمان پایه ی عمل و حرکت انسان است. تا انسان به چیزی دلسپرده و گرویده نباشد، در راه آن حرکت نمی کند. ایمان با علم فرق دارد. انسان گاهی به حقیقتی عالم است، اما گرویده ی به آن نیست. یعنی در ایمان، فقط دانا بودن و عالم به صدق بودن کافی نیست؛ چیزی اضافه ی بر این علم لازم است.

البته ایمان بدون علم هم ممکن نیست - ایمان با شک و تردید معنا ندارد - اما علم به تنهایی هم برای ایمان کافی نیست؛ کما این که می بینید قرآن درباره ی موسی و قضایای فرعون می فرماید: «و جحدوا بها واستیقنتها انفسهم ظلما و علوّا»؛ یعنی وقتی موسی دعوت خودش را مطرح کرد، ملأ فرعونی فهمیدند او راست می گوید و حقیقت است؛ اما بعد از آن که موسی این معجزه ی عجیب را نشان داد و بعد از آن که ساحران و جادوگران - که تصور می شد کار موسی هم از قبیل کار آنهاست - خودشان اعتراف کردند این از نوع کار آنها نیست و با وجود تهدید فرعون سجده کردند و به موسی ایمان آوردند و مرگ را پذیرا شدند، برای آنها روشن شد که موسی حقیقت می گوید؛ اما در عین حال این حقیقت را انکار کردند؛ «جحدوا بها واستیقنتها انفسهم». یقین داشتند که موسی راست می گوید، اما در عین حال انکار کردند. چرا؟ زیرا «ظلما و علّوا»؛ به خاطر این که استکبار و هواهای نفسانی شان و ظلمی که می خواستند بکنند، نمی گذاشت تسلیم شوند.

حضرت آقا دام ظله

جوانان عزیز! ببینید اهمیت کار علمی چقدر است؛ اهمیتش درجه یک است.

اگر ما برای یک کشور، عزّت و آبرو و رفاه و اقتدار جهانی و پیشرفتهای علمی بخواهیم، باید از طریق علم وارد شویم.

من نمی گویم برای سعادت یک جامعه، علم کافی است. می بینیم که در دنیا کشور‏هایی هستند که علم هم دارند، اما واقعاً سعادتمند نیستند و در مشکلات فراوانی دست و پا می زنند.

 قطعاً علم، نه فقط یک شرط لازم، بلکه یک شرط لازمِ بسیار مهمّ است و باید در کشور پیش برود. بنابراین، اهمیت علم معلوم است. اگر امروز کشوری از لحاظ علمی پیشرفت نکرد، نه اقتصادش پیشرفت خواهد کرد، نه اقتدار جهانی اش پیشرفت خواهد کرد و نه زندگی مردم پیش خواهد رفت. بالاخره علم باید در کشور پیش برود؛ به خصوص که ما عقب ماندگی داریم و باید تلاش شود.
اقتداری که ما می توانیم در داخل به ‏وجود بیاوریم، با بمب اتمی و سلاح هسته ‏ای و تقویت نیروی نظامی نیست. البته تقویت نیروی نظامی در حدّ متعارف لازم است؛ اما آنچه می تواند ما را در مقابل تهاجم همه‏ جانبه ی دشمنان در سطوح مختلف حفظ کند، همین فهرستی است که عرض کردم:

 تقویت ایمان،

تقویت علم،

تقویت فناوری،

تسلط بر فنون روز،

پیشاهنگ شدن در تولید علم،

شکوفایی استعداد‏های آحاد ملت و جوانان در رشته ‏های مختلف ـ چه علوم انسانی، چه علوم طبیعی، چه انواع گوناگون علوم تجربی ـ

همبستگی ملی و تقویت همدلی در میان مردم؛

اینهاست که می تواند یک ملت را تقویت کند؛ می تواند هم دنیای خودشان را آباد کند، هم آنها را از آسیب دشمنان محفوظ نگه دارد. اینها وسیله‏ ای است برای حفظ و صیانت؛ ما باید اینها را دنبال کنیم و خود را متعهد به انجام آن بدانیم.

منظور رهبر انقلاب در بحث میانبر علمی این است که ما نباید فقط با دنباله‌روی از علوم دیگران، به پیشرفت نائل آییم، بلکه می‌توانیم مسیرهای جدیدی را باز کنیم و پیشاهنگ حوزه‌های جدید علم باشیم.

تحقق این امر این‌گونه امکان‌پذیر است که دانشمندان ما با توکل بر خدا و خودباوری، اجازه ندهند کلیشه‌های متداول علمی، خلاقیت آنها را محدود سازد.

علم حقیقی

علم حقیقی همان علم حضوری و بی واسطه است که عالم و علم و معلوم درآن یکی هستند و جدایی میان آن را متصور نیست. چنین کشف و آگاهی همه سطوح و لایه های چیز را در برمی گیرد و فراتر از تصویر ذهنی از سطح ظاهری و مادی در همه سطوح، با حقیقت آن چیز یکی می شود.

البته علم شهودی خود دارای مراتبی است که مرتبه حق الیقین آن تنها برای انسان های اندکی به دست می آید و بیشتر کسانی که از علم شهودی بهره مند می باشند در مرتبه عین الیقین قراردارند.

از علم شهودی به علم لدنی (کهف، آیه ۶۵ و نیز مفاتیح الغیب یا تفسیر کبیر، فخر رازی، ج ۲۱، ص ۱۲۷) و علم رشدی (کهف، آیه ۶۶) یاد می شود. چنین علمی به انسان این امکان را می دهد تا فراتر از ظاهر و بیرون از ماده یک چیز به باطن و حقیقت آن چیز بنگرد و آگاهی یابد. تفاوت های رفتاری اهل مکاشفه و شهود با اهل علم حصولی از اینجا سرچشمه می گیرد؛ زیرا از نظر عالمان حصولی، رفتارهای عالمان شهودی و حضوری، رفتارهای بیرون از عقل و خرد است و همین مساله موجب می شود تا حضرت موسی (ع) با همه مراتب و مقامات بلند، نتواند رفتارهای عالم ربانی دارای علم لدنی و شهودی را تحمل کند و بر آن صبر نماید و زبان به اعتراض نگشاید. این درحالی است که برای عالم ربانی و عالم شاهد، این رفتارها بسیار منطقی و عقلانی است و رفتارهای عالم حصولی رفتارهای ضد عقلانی به شمار می آید.

رئیس موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث اظهار داشت:

 علمی که حجاب دل است، انسان را از خودبینی نجات نمی دهد و من انسان به واسطه آن علم بزرگتر می‌شود، به همین دلیل شأن خود را بالاتر می‌داند.

آیت الله ری شهری بیان کرد: اگر انسان، من خود را کوچک کند و من تبدیل به خدا شود، بسیاری از کارها برای انسان آسان می‌شود.

وی تصریح کرد: اگر علم در مسیر نور قرار نگیرد، علم حقیقی نیست و این علم برای انسان مشکل زا می‌شود.

رئیس موسسه دارالحدیث گفت: ممکن است این سوال پیش آید که انسان از کجا می‌فهمد که به آن علم نور رسیده است یا نه و حجاب‌ها کنار رفته اند یا نه؟ که پیامبر گرامی اسلام به این سوال پاسخ داده است.

آیت الله ری شهری بیان داشت: خداوند نورانیتی در دل انسان‌های باایمان قرار می‌دهد که ظرفیت روحی انسان زیاد می‌شود و انسان به قدری ظرفیت پیدا می‌کند که شرح صدر پیدا می‌کند.

وی عنوان کرد: کسی که به نور برسد، وقتی در مقابل خدا قرار می‌گیرد، هر چه دارد از خدا می‌داند و شرح صدر چنین ظرفیتی به انسان می‌دهد.

رئیس موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث اظهار کرد: علامت این که دل انسان نورانی می‌شود، این است که دل انسان از دنیا کنده می‌شود، در حالی که اگر کاری برای خدا صورت نگیرد، این کار موجب حجاب دل می‌شود.

آیت الله ری شهری یادآور شد: ما در دعا می‌خوانیم که «خدایا دل من را از هر چه که توشه راه تو نیست و برای روز دیدار تو سودمند نیست، فرقی نمی کند که حلال باشد یا حرام، دل مرا از آن رها کن»، بنابراین مهم ترین اثر یک کار، دل کندن از غیر خداوند است.

وی در پایان با بیان این که تا زمانی که دل دارای حجاب باشد، نورانیت به روح انسان وارد نمی شود، گفت: در ماه مبارک رمضان باید به خدا التماس کنیم که پست، مقام، فرزند، خانواده، کتاب، علم و هر چه غیرخدا هست، ما را فریب ندهد و این مسائل برای ما حجاب به وجود نیاورد.

قال علی (ع) العلم أصل کل خیر

امام صادق (ع) لکل شی‏ء طریق و طریق الجنة العلم‏

عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ الصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ (ع) قَالَ‏ إِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَةِ جَمَعَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ النَّاسَ فِی صَعِیدٍ وَاحِدٍ وَ وُضِعَتِ الْمَوَازِینُ فَتُوزَنُ دِمَاءُ الشُّهَدَاءِ مَعَ مِدَادِ الْعُلَمَاءِ فَیُرَجَّحُ مِدَادُ الْعُلَمَاءِ عَلَی دِمَاءِ الشُّهَدَاء