باور به بسیار بسیار ناچیز بودن نعمت های دنیایی در برابر آخرتی

ص 491
(وَلَوْلَا أَنْ یَکُونَ النَّاسُ أُمَّةً وَاحِدَةً لَجَعَلْنَا لِمَنْ یَکْفُرُ بِالرَّحْمَٰنِ لِبُیُوتِهِمْ سُقُفًا مِنْ فِضَّةٍ وَمَعَارِجَ عَلَیْهَا یَظْهَرُونَ * وَلِبُیُوتِهِمْ أَبْوَابًا وَسُرُرًا عَلَیْهَا یَتَّکِئُونَ * وَزُخْرُفًا ۚ وَإِنْ کُلُّ ذَٰلِکَ لَمَّا مَتَاعُ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا ۚ وَالْآخِرَةُ عِنْدَ رَبِّکَ لِلْمُتَّقِینَ)
[سوره الزخرف 33 - 35]

باور به بهتر بودن آنچه نزد خداست نسبت متاع دنیا برای مومن متوکل

ص 492

(فَمَا أُوتِیتُمْ مِنْ شَیْءٍ فَمَتَاعُ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا ۖ وَمَا عِنْدَ اللَّهِ خَیْرٌ وَأَبْقَىٰ لِلَّذِینَ آمَنُوا وَعَلَىٰ رَبِّهِمْ یَتَوَکَّلُونَ * وَالَّذِینَ یَجْتَنِبُونَ کَبَائِرَ الْإِثْمِ وَالْفَوَاحِشَ وَإِذَا مَا غَضِبُوا هُمْ یَغْفِرُونَ * وَالَّذِینَ اسْتَجَابُوا لِرَبِّهِمْ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَأَمْرُهُمْ شُورَىٰ بَیْنَهُمْ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ یُنْفِقُونَ * وَالَّذِینَ إِذَا أَصَابَهُمُ الْبَغْیُ هُمْ یَنْتَصِرُونَ)
[سوره الشورى 36 - 39]

باور به خسارت اصلی ، خسارت در قیامت است

ص 492

(وَتَرَاهُمْ یُعْرَضُونَ عَلَیْهَا خَاشِعِینَ مِنَ الذُّلِّ یَنْظُرُونَ مِنْ طَرْفٍ خَفِیٍّ ۗ وَقَالَ الَّذِینَ آمَنُوا إِنَّ الْخَاسِرِینَ الَّذِینَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ وَأَهْلِیهِمْ یَوْمَ الْقِیَامَةِ ۗ أَلَا إِنَّ الظَّالِمِینَ فِی عَذَابٍ مُقِیمٍ)

[سوره الشورى 45]

باور به اینکه آزار دهندگان پیامبر مورد لعنت خدا در دنیا و آخرت هستند

ص 426

إِنَّ الَّذینَ یُؤْذُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ وَ أَعَدَّ لَهُمْ عَذاباً مُهیناً (57)

باور به اینکه انسان جز همین یک مرگ دیگر نخواهد مرد و حیات ابدی در پیش دارد

ص 448

سوره صافات

أَ فَما نَحْنُ بِمَیِّتینَ (58)

إِلاَّ مَوْتَتَنَا الْأُولى‏ وَ ما نَحْنُ بِمُعَذَّبینَ (59)

إِنَّ هذا لَهُوَ الْفَوْزُ الْعَظیمُ (60)

باور به اینکه جزای الهی همان کارهای ماست که به خودمان برمیگردد

ص 447

سوره صافات

وَ ما تُجْزَوْنَ إِلاَّ ما کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ (39)

إِلاَّ عِبادَ اللَّهِ الْمُخْلَصینَ (40)

أُولئِکَ لَهُمْ رِزْقٌ مَعْلُومٌ (41)

فَواکِهُ وَ هُمْ مُکْرَمُونَ (42)

فی‏ جَنَّاتِ النَّعیمِ (43)

البته از این آیات بر می آید که جزای خیر، بیش از کارهای ماست ولی جزای شر، همان کارهای انسان است که به او برمیگردد.

باور به زنده شدن مجدد و برپایی قیامت

ص446

سوره صافات

فَاسْتَفْتِهِمْ أَ هُمْ أَشَدُّ خَلْقاً أَمْ مَنْ خَلَقْنا إِنَّا خَلَقْناهُمْ مِنْ طینٍ لازِبٍ (11)

بَلْ عَجِبْتَ وَ یَسْخَرُونَ (12)

وَ إِذا ذُکِّرُوا لا یَذْکُرُونَ (13)

وَ إِذا رَأَوْا آیَةً یَسْتَسْخِرُونَ (14)

وَ قالُوا إِنْ هذا إِلاَّ سِحْرٌ مُبینٌ (15)

أَ إِذا مِتْنا وَ کُنَّا تُراباً وَ عِظاماً أَ إِنَّا لَمَبْعُوثُونَ (16)

أَ وَ آباؤُنَا الْأَوَّلُونَ (17)

قُلْ نَعَمْ وَ أَنْتُمْ داخِرُونَ (18)

فَإِنَّما هِیَ زَجْرَةٌ واحِدَةٌ فَإِذا هُمْ یَنْظُرُونَ (19)

وَ قالُوا یا وَیْلَنا هذا یَوْمُ الدِّینِ (20)

هذا یَوْمُ الْفَصْلِ الَّذی کُنْتُمْ بِهِ تُکَذِّبُونَ (21)

باور به اختصاص نعمت سعادت اخروی به کسانی که به دنبال برتری طلبی و فساد نیستند

ص 395

تِلْکَ الدَّارُ الْآخِرَةُ نَجْعَلُها لِلَّذینَ لا یُریدُونَ عُلُوًّا فِی الْأَرْضِ وَ لا فَساداً وَ الْعاقِبَةُ لِلْمُتَّقینَ (83)

باور به اینکه پاداش الهی برای مومنین و صاحبان عمل صالح برترین دستاورد است

ص 395

وَ قالَ الَّذینَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَیْلَکُمْ ثَوابُ اللَّهِ خَیْرٌ لِمَنْ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً وَ لا یُلَقَّاها إِلاَّ الصَّابِرُونَ (80)

باور به حضور گواهانی از هر امت در صحنه حساب قیامت

ص 394

وَ نَزَعْنا مِنْ کُلِّ أُمَّةٍ شَهیداً فَقُلْنا هاتُوا بُرْهانَکُمْ فَعَلِمُوا أَنَّ الْحَقَّ لِلَّهِ وَ ضَلَّ عَنْهُمْ ما کانُوا یَفْتَرُونَ (75)

باور به سرنوشت ذلت بار و پر از لعنت و نفرین مستکبران در دنیا و آخرت

ص 390

وَ اسْتَکْبَرَ هُوَ وَ جُنُودُهُ فِی الْأَرْضِ بِغَیْرِ الْحَقِّ وَ ظَنُّوا أَنَّهُمْ إِلَیْنا لا یُرْجَعُونَ (39)

فَأَخَذْناهُ وَ جُنُودَهُ فَنَبَذْناهُمْ فِی الْیَمِّ فَانْظُرْ کَیْفَ کانَ عاقِبَةُ الظَّالِمینَ (40)

وَ جَعَلْناهُمْ أَئِمَّةً یَدْعُونَ إِلَى النَّارِ وَ یَوْمَ الْقِیامَةِ لا یُنْصَرُونَ (41)

وَ أَتْبَعْناهُمْ فی‏ هذِهِ الدُّنْیا لَعْنَةً وَ یَوْمَ الْقِیامَةِ هُمْ مِنَ الْمَقْبُوحینَ (42)

باور به وارد شدن ذلیلانه موجودات به نزد خدا در روز قیامت

ص 384

وَ یَوْمَ یُنْفَخُ فِی الصُّورِ فَفَزِعَ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ مَنْ فِی الْأَرْضِ إِلاَّ مَنْ شاءَ اللَّهُ وَ کُلٌّ أَتَوْهُ داخِرینَ (87)

باور به کفران روابط دنیوی توسط طرفهای مرتبط و لعنت دو طرفه آنان در روز قیامت

ص 399 سوره عنکبوت

وَ قالَ إِنَّمَا اتَّخَذْتُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَوْثاناً مَوَدَّةَ بَیْنِکُمْ فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا ثُمَّ یَوْمَ الْقِیامَةِ یَکْفُرُ بَعْضُکُمْ بِبَعْضٍ وَ یَلْعَنُ بَعْضُکُمْ بَعْضاً وَ مَأْواکُمُ النَّارُ وَ ما لَکُمْ مِنْ ناصِرینَ (25)

باور به سخن گفتن اعضای بدن در قیامت

ص 444

الْیَوْمَ نخَْتِمُ عَلىَ أَفْوَاهِهِمْ وَ تُکلَِّمُنَا أَیْدِیهِمْ وَ تَشهَْدُ أَرْجُلُهُم بِمَا کاَنُواْ یَکْسِبُونَ(65/یس)

باور به معاد و محاسبه دقیق الهی در آن روز

ص 443

وَ نُفِخَ فىِ الصُّورِ فَإِذَا هُم مِّنَ الْأَجْدَاثِ إِلىَ‏ رَبِّهِمْ یَنسِلُونَ(51/یس)
قَالُواْ یَاوَیْلَنَا مَن بَعَثَنَا مِن مَّرْقَدِنَا  هَاذَا مَا وَعَدَ الرَّحْمَانُ وَ صَدَقَ الْمُرْسَلُونَ(52/ یس)
إِن کَانَتْ إِلَّا صَیْحَةً وَاحِدَةً فَإِذَا هُمْ جَمِیعٌ لَّدَیْنَا محُْضَرُونَ(53/ یس)
فَالْیَوْمَ لَا تُظْلَمُ نَفْسٌ شَیًْا وَ لَا تجُْزَوْنَ إِلَّا مَا کُنتُمْ تَعْمَلُونَ(54/ یس)

باور به حاضر شدن تمام انسانها در قیامت

ص 442

وَ إِن کلُ‏ٌّ لَّمَّا جَمِیعٌ لَّدَیْنَا محُْضَرُونَ(32/ یس)

باور به اینکه تنها اعمال ما در قیامت با ما همراه هستند + راهبرد: تقوا

ص 414

یَأَیهَُّا النَّاسُ اتَّقُواْ رَبَّکُمْ وَ اخْشَوْاْ یَوْمًا لَّا یجَْزِى وَالِدٌ عَن وَلَدِهِ وَ لَا مَوْلُودٌ هُوَ جَازٍ عَن وَالِدِهِ شَیًْا  إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ  فَلَا تَغُرَّنَّکُمُ الْحَیَوةُ الدُّنْیَا وَ لَا یَغُرَّنَّکُم بِاللَّهِ الْغَرُورُ(33 / لقمان)

باور به انتقام الهی از کسانی که پس از هدایت شدن، از آیات الهی جدا می شوند

ص 417

وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ ذُکِّرَ بِآیاتِ رَبِّهِ ثُمَّ أَعْرَضَ عَنْها إِنَّا مِنَ الْمُجْرِمینَ مُنْتَقِمُونَ (سجده/22)

ظلم بزرگ کسانی که یک بار هدایت شدند و آیات و معجزات الهی را دیدند و دوباره از راه حق خارج شدند

عدم باور به ملاقات خدا و آثار آن

ص 416

فَذُوقُوا بِما نَسیتُمْ لِقاءَ یَوْمِکُمْ هذا إِنَّا نَسیناکُمْ وَ ذُوقُوا عَذابَ الْخُلْدِ بِما کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ (سجده/14)

باور: فراموش کردنِ ملاقات خدا و روز قیامت (اعتقاد به باورهای غلط و غیر الهی) منجر به اعمالی می شود که عذاب جاویدان الهی را در پی خواهد داشت

باور به ملاقات ربّ / راهبردی در پاسخ به شبهات

ص 415

وَ قالُوا أَ إِذا ضَلَلْنا فِی الْأَرْضِ أَ إِنَّا لَفی‏ خَلْقٍ جَدیدٍ بَلْ هُمْ بِلِقاءِ رَبِّهِمْ کافِرُونَ (10) قُلْ یَتَوَفَّاکُمْ مَلَکُ الْمَوْتِ الَّذی وُکِّلَ بِکُمْ ثُمَّ إِلى‏ رَبِّکُمْ تُرْجَعُونَ (سجده/11)

 

همه ی بندگان خداوند متعال را ملاقات خواهند کرد و بسیاری از کسانی که شبهه میکنند که مگر می شود ما پس از مرگ دوباره زنده شویم، مشکلشان در امکانِ وقوع این مساله نیست بلکه مشکلشان این است که از اساس منکر ملاقات ربشان هستند. خداوند در آیه ی 11 این سوال علمی را هم پاسخ میدهد و می فرماید اینطور نیست که این بدن خاکی شما زنده شود بلکه واقعیتِ شما که همان روح شما باشد توسط ملک الموت استیفا شده و آن روح به سمت خداوند متعال باز میگردد.

- یک نکته ی دیگر این آیه راهبردِ پاسخ به سوالات است: برخی از سوالاتی که افراد میپرسند ریشه ی غیر الهی دارد و به جای پرداختن به آن سوال یا شبهه باید ریشه ی حرفشان در وجود آنها اصلاح شود.