باور به استمرار افاضه الهی در عالم

ص 532

یَسْئَلُهُ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ کُلَّ یَوْمٍ هُوَ فی‏ شَأْنٍ (29)

باور به فناپذیری تمام اهل زمین و بقای جاودانه وجه الهی

ص 532

کُلُّ مَنْ عَلَیْها فانٍ (26)

وَ یَبْقى‏ وَجْهُ رَبِّکَ ذُو الْجَلالِ وَ الْإِکْرامِ (27)

باور به اینکه قرآن و بیانش تعلیم داده شده از سوی خداس

ص 531

الرَّحْمنُ (1)

عَلَّمَ الْقُرْآنَ (2)

خَلَقَ الْإِنْسانَ (3)

عَلَّمَهُ الْبَیانَ (4)

باور به ثبت تمامی اعمال در کتابی در نزد خدا

ص 531

وَ کُلُّ شَیْ‏ءٍ فَعَلُوهُ فِی الزُّبُرِ (52)

وَ کُلُّ صَغیرٍ وَ کَبیرٍ مُسْتَطَرٌ (53)

باور به اینکه برپایی امر قیامت در یک چشم به هم زدن صورت می گیرد

ص 531

وَ ما أَمْرُنا إِلاَّ واحِدَةٌ کَلَمْحٍ بِالْبَصَرِ (50)

باور به اینکه خدا هر چیزی را به اندازه معین و مناسبی خلق کرده است

ص 530

إِنَّا کُلَّ شَیْ‏ءٍ خَلَقْناهُ بِقَدَرٍ (49)

باور به اینکه خدا قرآن را برای تدکر گرفتن آسان نازل کرده است

ص 529

وَ لَقَدْ یَسَّرْنَا الْقُرْآنَ لِلذِّکْرِ فَهَلْ مِنْ مُدَّکِرٍ (17)

اعتقاد و التزام به توحید و مبدأ، حلّال مسائل بشر

هُوَ اللَّهُ الخالِقُ البارِئُ المُصَوِّرُ ۖ لَهُ الأَسماءُ الحُسنىٰ ۚ یُسَبِّحُ لَهُ ما فِی السَّماواتِ وَالأَرضِ ۖ وَهُوَ العَزیزُ الحَکیمُ

حشر /23

 

مهمترین مشکل دنیائی که امروز رنگین‌ترینش در غرب متجلی است و به آن داریم اشاره میکنیم، جدائی از خدا و اعتقاد به خدا و التزام به اعتقاد به خداست. البته شاید اعتقاد ظاهری و صوری و اینها وجود دارد، لیکن به اعتقاد به خدا التزام نیست. اگر مسئله‌ی مبدأ حل شد، بسیاری از مسائل حل خواهد شد. «یسبّح له ما فی السّماوات و ما فی الأرض»،(۲) «و للَّه جنود السّماوات و الأرض و کان اللَّه علیما حکیما».(۳) وقتی انسان به این مسئله معتقد شد، این توحیدی که این معنا را به ما نشان میدهد، یک نیروی عظیم و تمام نشدنی را در اختیار بشر میگذارد. «هو اللَّه الّذی لا اله الّا هو الملک القدّوس السّلام المؤمن المهیمن العزیز الجبّار المتکبّر سبحان اللَّه عمّا یشرکون».(۴) وقتی انسان اینجور توحیدی را معتقد بود، وقتی توانستیم این اعتقاد را در بدنه‌ی زندگیِ خودمان بسط دهیم، این مشکل اساسی بشریت را حل خواهد کرد

بین مجموعه‌ی معارفی که خطوط اصلی عملکرد و وظایف ما از آنها به دست می‌آید - یعنی جهان‌بینی و بینش اسلامی - فصول متعدّدی دارد؛ همه هم در عمل و اقدام فرد و دولت دارای تأثیر است؛ که من پنج نقطه‌ی مؤثّرتر و مهمتر را انتخاب کرده‌ام و عرض می‌کنم.از این پنج نقطه، یکی توحید است توحید، یعنی اعتقاد به این‌که این ترکیب پیچیده‌ی بسیار عجیب و شگفت‌آور و قانونمند کائنات و عالم آفرینش، از کهکشانها و سحابیها و حفره‌های عظیم آسمانی و کرات بی‌شمار و میلیونها منظومه‌ی شمسی بگیرید، تا سلول کوچک جزء فلان پیکر، فلان جسم و ترکیب ریز شیمیایی - که آن‌قدر نظم در این ترکیب عظیمِ متنوّع و پیچیده وجود دارد که هزاران قانون از آن استنباط کرده‌اند؛ چون وقتی نظم غیرقابل تخلّف شد، از آن قوانین تکوینی و بی‌تخلّف استفاده می‌شود - ساخته و پرداخته‌ی یک فکر و اندیشه و تدبیر و قدرت است و تصادفاً به وجود نیامده است. این اعتقاد امری است که هر ذهن سالم و هر انسان عاقل و صاحب تفکّر و دور از شتابزدگی در فکر یا بی‌حوصلگی در تصمیم‌گیری یا پیشداوری در قضایا این را قبول می‌کند. نقطه‌ی بعدی این‌که این فکر و تدبیر و اندیشه و قدرت عظیم و بی‌نهایت و توصیف‌ناپذیری که این ترکیب عجیب و پیچیده را به وجود آورده، فلان بت ساخته‌ی بشر، یا فلان انسانِ محدودِ مدّعیِ خدایی، یا فلان سمبل و نمادِ افسانه‌ای و اسطوره‌ای نیست؛ بلکه ذات واحد مقتدر لایزالی است که ادیان به او «خدا» می‌گویند و او را با آثارش می‌شناسند. بنابراین، هم اثبات این قدرت و اراده و مهندسیِ پشت سر این هندسه‌ی عظیم و پیچیده است؛ هم اثبات این‌که آن مهندس بی‌نظیر و غیرقابل توصیف، این چیزهای کوچکِ دم‌دستِ بی‌ارزشی که بشر یا خودش می‌سازد، یا مثل خودش کسی آنها را می‌سازد، یا از قبیل خودش یک موجود زایل شدنی است، نیست؛ بلکه «هو اللَّه الّذی لا اله الّا هو الملک القدّوس السّلام المؤمن المهیمن العزیز الجبّار المتکبّر سبحان اللَّه عمّا یشرکون».

 

 

باور به نزدیک شدن قیامت و اینکه جز خدا آن را آشکار نخواهد کرد

ص 528

أَزِفَتِ الْآزِفَةُ (57)
لَیْسَ لَها مِنْ دُونِ اللَّهِ کاشِفَةٌ (58)

باور به اینکه کسی بار کس دیگر را در روز قیامت به دوش نمی کشد و چیزی جز سعی برای انسان باقی نخواهد ماند و سعیش را خواهد دید

ص527

أَمْ لَمْ یُنَبَّأْ بِما فی‏ صُحُفِ مُوسى‏ (36)

وَ إِبْراهیمَ الَّذی وَفَّى (37)

أَلاَّ تَزِرُ وازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرى‏ (38)

وَ أَنْ لَیْسَ لِلْإِنْسانِ إِلاَّ ما سَعى‏ (39)

وَ أَنَّ سَعْیَهُ سَوْفَ یُرى‏ (40)

ثُمَّ یُجْزاهُ الْجَزاءَ الْأَوْفى‏ (41)

باور به این ظن و گمان ارزشی برای تعیین حق ندارد

ص 527

باور به اینکه شفاعت ملائکه تنها به اذن خدا و رضایت اوست

ص 526

وَ کَمْ مِنْ مَلَکٍ فِی السَّماواتِ لا تُغْنی‏ شَفاعَتُهُمْ شَیْئاً إِلاَّ مِنْ بَعْدِ أَنْ یَأْذَنَ اللَّهُ لِمَنْ یَشاءُ وَ یَرْضى‏ (26)

باور به عصمت پیامبر در دریافت و ابلاغ وحی

ص 526

ما ضَلَّ صاحِبُکُمْ وَ ما غَوى‏ (2)

وَ ما یَنْطِقُ عَنِ الْهَوى‏ (3)

إِنْ هُوَ إِلاَّ وَحْیٌ یُوحى‏ (4)

عَلَّمَهُ شَدیدُ الْقُوى‏ (5)

ذُو مِرَّةٍ فَاسْتَوى‏ (6)

وَ هُوَ بِالْأُفُقِ الْأَعْلى‏ (7)

ثُمَّ دَنا فَتَدَلَّى (8)

فَکانَ قابَ قَوْسَیْنِ أَوْ أَدْنى‏ (9)

فَأَوْحى‏ إِلى‏ عَبْدِهِ ما أَوْحى‏ (10)

ما کَذَبَ الْفُؤادُ ما رَأى‏ (11)

باور به اینکه کافران همواره نشانه های نزدیک شدن عذاب را به گونه ای به نفع خود توجیه می کنند

ص 525

وَ إِنْ یَرَوْا کِسْفاً مِنَ السَّماءِ ساقِطاً یَقُولُوا سَحابٌ مَرْکُومٌ (44)

فَذَرْهُمْ حَتَّى یُلاقُوا یَوْمَهُمُ الَّذی فیهِ یُصْعَقُونَ (45)

باور به اینکه کافران خودشان فریب خورده اند هر چند که مدعی فریب دادن دیگرانند

ص 525

أَمْ یُریدُونَ کَیْداً فَالَّذینَ کَفَرُوا هُمُ الْمَکیدُونَ (42)

باور به اینکه طغیان نفسانی کافران آنها را به مقابله با پیامبران می کشاند نه عقل و درک آنها

ص 525

أَمْ تَأْمُرُهُمْ أَحْلامُهُمْ بِهذا أَمْ هُمْ قَوْمٌ طاغُونَ (32)

باور به ملحق شدن اعضای خانواده مومن به یکدیگر و کاسته نشدن از اعمال آنها و اینکه هر کس در گرو اعمالش است

ص 524

وَ الَّذینَ آمَنُوا وَ اتَّبَعَتْهُمْ ذُرِّیَّتُهُمْ بِإیمانٍ أَلْحَقْنا بِهِمْ ذُرِّیَّتَهُمْ وَ ما أَلَتْناهُمْ مِنْ عَمَلِهِمْ مِنْ شَیْ‏ءٍ کُلُّ امْرِئٍ بِما کَسَبَ رَهینٌ (21)

باور به حتمی بودن عذاب پروردگار و عدم وجود دافع از آن

ص 523

إِنَّ عَذابَ رَبِّکَ لَواقِعٌ (7)

ما لَهُ مِنْ دافِعٍ (8)

باور به اینکه خدا انس و جن را تنها برای عبودیت آفریده است

ص 523

وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِیَعْبُدُونِ (56)

باور به اینکه تذکر برای مومنین نافع است

ص523

وَ ذَکِّرْ فَإِنَّ الذِّکْرى‏ تَنْفَعُ الْمُؤْمِنینَ (55)